Monthly Archives: April 2016

මහා භූත ධාතු වල සෙලවීම හා හැඩය නිසා සිතේ ඇති වන සත්ව පුද්ගල සඥාව. “මම, අම්මා, තාත්තා, දුව, පුතා, යහළුවා” කියන තැනත් තියෙන්නේ 1) සම්පුර්ණයෙන්ම අනාත්ම වූ මහා භූත (රූප) සහ 2) අපේ සිතේ ඒ අරභයා ඇතිවන පුද්ගල සඥාව (නාම) යන දෙකයි. “ගෙවල්, දොරවල්, ගස් ගල් පර්වත, යානවාහන, නගර, රටවල්” කියන තැනත් තියෙන්නේ 1) සම්පුර්ණයෙන්ම අනාත්ම වූ මහා භූත (රූප) සහ 2) අපේ සිතේ ඒ ඒ ද්‍රව්‍ය කාරණා හඳුනා ගන්නා සඥාව (නාම) යන දෙකයි. මේ නාම-රූප දෙකෙන් මුළු ලෝකයම සෑදී ඇති අයුරු දකින්න. එහෙම නැතුව බාහිර සත්වයෝ පුද්ගලයෝ ඉන්නවා, ඒගොල්ලොත් හැදිලා තියෙන්නේ නාම-රූප දෙකෙන් කියලා බලන්න එපා. මේ රොබෝ වගේ සම්පුර්ණයෙන්ම රූප ගොඩක් ම පමණක් තියන තැනක, සත්ව පුද්ගල සඥාව (නාම ධර්ම) අපේ හිත ඇතුලෙම සකස් වන බව දකින්න.

මස්, නහර, ඇට = plastic, wires, metal (read the description)
මහා භූත ධාතු වල සෙලවීම හා හැඩය නිසා සිතේ ඇති වන සත්ව පුද්ගල සඥාව. “මම, අම්මා, තාත්තා, දුව, පුතා, යහළුවා” කියන තැනත් තියෙන්නේ 1) සම්පුර්ණයෙන්ම අනාත්ම වූ මහා භ…
More info @ https://www.youtube.com/watch?v=AXOSacNelz0&feature=youtu.be
Automated post from Path to Nirvana – http://ift.tt/1GMS4Lf
April 28, 2016 at 06:00PM

New photo from Facebook April 28, 2016 at 12:00PM

අප දන්නවා කඳු මුදුනකින් හටගන්නා ගංඟාවක් ස්වභාවයෙන් නිරායාසයෙන් පහලට ගලනවා. ඒකට කවුරුවත් පෙළඹීමක් කරන්නේ නැහැ. ඒක ස්වභාවික ක්‍රියාවලියක්. ස්වාභාවිකව පහළට ගලන ගංඟාවක ජල ධාරාව දකින නුවණැති සත්පුරුෂයෝ කල්පනා කරනවා මේ ගඟේ වතුර ගඟේ තිබෙනකම් හොඳයි. නමුත් මුහුදට ගියාට පස්සේ ප්‍රයෝජනයක් නැහැ. ඒ නිසා මේ නිරායාසයෙන් නිරපරාදේ මහ මුහුදට ගලන ජලය වැඩක් ගන්න බැරිද? කියලා. නුවණ මෙහෙයවලා මහ මුහුදට ගලාගෙන යන ගංඟාවෙන් ප්‍රයෝජන ගන්නවා. සැලසුම් හදලා ගංඟා ඇළදොළ හරස් කරලා බැමි බැඳලා උමන් මාර්ග ඇල මාර්ග හදලා වෙනත් වෙනත් ප්‍රදේශවලට මේ වතුර අරගෙන ගිහිල්ල ජල විදුලිය නිපදවල නොයෙක් ආකාරයෙන් මිනිස් ප්‍රයෝජනය සඳහා ගන්නවා. නිකරුනේ මුහුදට ගැලු ජලය මිනිසාගේ සැප පිණිස යොදා ගන්නවා. දැන් මුහුදට ගැලූ ගංඟාව වෙනත් දිසාවකට හරවලා සැප පිණිස යොදා ගන්න පුළුවන් වගේ,

උපතේ සිට මරණය දක්වා සතර අපාය දෙසට ගලන මේ චිත්ත දහරාවන් වෙනස් කර ගන්න පුළුවන්. ඒ වෙනස් කරන ක්‍රමය තමයි තථාගතයන් වහන්සේ අපට පැහැදිලි කර දෙන්නේ.

අපේ මිනිස් ජීවිතය උපතේ සිට මරණය දක්වා ගලන ස්වභාවයෙන් ගලා යනවා නම් එහි කිසිදු වටිනාකමක් නැහැ. අපේ ජීවිතවල වටිනාකමක් ගොඩ නැගුණොත් ඒ වටිනාකම ගොඩ නැගෙන්නේ ඒ ගලන ගඟ වෙනස් කරන්න යම් උත්සාහයක් කරයි ද ඒ මතයි. ඒ නිසා ලොව්තුරා බුදුරජාණන් වහන්සේ මේ ගලන ගඟේ ගමන් මඟ වෙනස් කරලා බැමි බැඳලා හරස් කරලා උමන් මාර්ග ඇල මාර්ග ඔස්සේ මිනිස් සැප, දෙව් සැප, බඹ සැප, ලොවුතුරු නිවන් සැප පිණිස මෙහෙය වන්න කියා දුන්නා. ගමන් මඟ ලෝකයට දේශනා කළා. ඒ නිසා වටිනා මිනිස් ආත්මභාවයක් දුර්ලභ ව ලැබුව. අප එහි වටිනාකම තව තවත් වැඩිකර ගන්නට නම් ඒ මිනිස් ජීවිතයේ වටිනාකම දියුණුකර ගන්න නම් උන්වහන්සේ මේ ගමන් මඟ වෙනස්කර ගැනීමට කුමක් දේශනා කළේ ද කියා විමසා බැලිය යුතුයි. එහෙම විමිසීමක් නොකොළත් මරණයත් සමගම නැවතත් අප මිනිස් ලෝකයට කල්ප ගණනකින් එන්නට නො හැකි වූ ලෝකවල උප්පත්ති ප්‍රතිසන්ධියක් ලබාවි. අපට වටිනා මිනිස් ආත්ම භාවයක් ලැබිලා තියෙනවා. ඒක නිකම්ම නිකන් මිනිස් ආත්මයක් නොවේ. බුදු සසුනක් ඇති කාලෙක සද්ධර්මය පවතින යුගයක කල්‍යාණ මිත්‍ර ආශ්‍රයක් ලබන්නට පුළුවන් ඉඩකඩ ඇති වටපිටාවකයි අප මේ මිනිස් ආත්මභාවය ලබා තියෙන්නේ. අප සංසාර් නොයෙක් ආත්මවල ඉපදෙන්නට ඇති. ඒ වගේම බුදුවරුන් ලොව පහල වෙන්නත් ඇති. හැබැයි අපට මේ වාසනාව මේ භාග්‍යය උදා වුනේ නැතිව ඇති.

සමහර ආත්මභාවල අප උපන්නා සතර අරූපි බඹ තලවල. ලොවුතුරා බුදුවරු ලොව පහල වුණා. ධර්මය නමැති දඬුවටේ පහන් දල්වලා ලෝකය ඒකාලෝක කළා. ඒත් බුදුරජාණන් වහන්සේ දැක ගන්න බුදු බණ පදයක් අහන්න ඇසක්, කණක්, නාසයක්, දිවක්, කයක් තිබුණේ නැහැ. ඒ පහල වූ බුදුරවරුන් පිරිනිවී යන්න ඇති. තවත් සමහර යුගවල බුදුවරු ලොව පහල වුණා. සද්ධර්ම වරුසාව වැස්සා. එය ලොව සිසිල් කරන්න ඇති. ඒ වන කොට අප තිරිසන් පේ‍්‍රත, අසුර, නිරය සතර අපායේ වෙන්න ඇති. එදත් අපට මේ ලාභය අහිමි වී යන්නට ඇති. තවත් සමහර කාලවල ලොව්තුරා බුදුවරු ලොව පහල වෙන්න ඇති. දහම් සිසිලෙන් ලොව සිසිල් කරන්න ඇති. ඒත් ඒ වෙනකොට අප අසංඥ තලයේ ඉපදිලා. කය පමණක් තිබෙනවා බුදුගුණ හිතන්න දහම් පද විමසන්න චිත්ත චෛතසික ධර්ම නැහැ. රූපයක් පමණක් ඇති අසංඥ තලයේ ඉපදිලා. ඒ කාලයෙත් බුදුවරු ඉපදිලා පිරිනිවී යන්න ඇති. ඒ නාමය අපට නොලැබී යන්න ඇති. ඒ වගේම තවත් කාලයක අප පිටසක්වල ඉපදිලා ඉන්න ඇති. තව වාරයක අප මිසදුටු ආත්මභාවවල ඉපදිලා තුනුරුවන් අගුණ කිය කියා අගුණ සොය සොයා ප්‍රමාද වෙන්න ඇති. ඒ වාරයෙත් ධර්මය දේශනා කරමින් බුදුවරු ලොව සනසන්නට ඇති. අප මිනිස් ලෝකයේ ඉපදිලා මන්දබුද්ධිකව ඉන්න ඇති. අපට සද්ධර්ම ලාභය එවිටත් අහිමි වෙන්න ඇති.

සමහර කාලයේදී අප මිනිස් ලොව දුර්ලභව ඉපදුනත් මේ සසර දුක දැනුනත් සසර දුකෙන් එතෙර වෙන්න කැමැතිව තිබුණත් සද්ධර්මය ලොව නො තිබෙන්නට ඇති. නමුත් දැන් අප ඉපදිලා ඉන්නේ සතර අරූපි බඹ තලයකත් නොවේ. සතර අපායෙත් නොවේ. අසංඥ තලයෙත් නොවේ. පිටසක්වලත් නොවේ. අංගවිකල හෝ මන්දබුද්ධිකවත් නොවේ. මිසදුටුවෙලත් නොවේ. දැන් දුර්ලභ කාරණා එකතු වෙලා තියෙනවා. ඒකයි අපේ ජීවිත හුඟක් වටින්නේ. හැබැයි මේ ඔක්කෝම එකතු වෙලා දුර්ලභව ලැබුණු එක්තැන් වීමක්. හඳුනාගෙන නිසි ලෙස ප්‍රයෝජනයට නො ගත්තොත් මේ ලබාගත්ත ජීවිතය ඉතාමත් අවාසනාවන්ත අභාග්‍යසම්පන්න වෙනවා. සතර අරූපි බඹ තලයක ඉපදිලා බුදුවරු හමුනොවීම සාධාරණයි. සතර අපායේ ඉපදිලා බුදුවරුන්ගේ දහම හමු නොවීම සාධාරණයි. පිටසක්වල අසංඥතලවල ඉපදිලා මන්දබුද්ධික වෙලා ඒ ඇසුර නො ලැබීමට සාධාරණ හේතු තිබෙනවා. හැබැයි දැන්නම් අපට කිසිම සාධාරණ හේතුවක් නැහැ. ඒක අත හරින්න මඟ හරින්න. දැනුත් ඒ අවස්ථාව අපෙන් බැහැර වෙනවානම් ඒ තරම් අවාසනාවක් මේ සසර ගමනේ අප අත්වින්ද කියලා කියන්න බැරි වෙනවා. ඒ නිසා ඔබෙත් මගෙත් ජීවිතය හරිම වටිනවා. මේ තරම් වටිනා දුර්ලභ අවස්ථාවක් ක්ෂණ සම්පත්තිය සහිතව මේ තරම් වාසනාවන්ත. මොහොතක් දිගු සසර ගමනේ කවදාවත් නො ලැබේවි. ඒ ලැබුණ අති දුර්ලභ අවස්ථාව මඟ හැරුණොත් මඟ හරවා ගත්තොත් අපට නැවත වතාවක් මේ සොඳුරුතම අවස්ථාව තව කල්ප කීයකින් ලැබේවිද කියලා කියන්න පුළුවන්කමක් නැහැ. ඒ නිසා අප කවුරු කවුරුත් මේ මිනිස් ජීවිතය ගැන හිතලා මෙහි ඇති දුර්ලභ බව ගැන හිතලා මේ මිනිස් ජීවිතයට එකතු වුන පරම දුර්ලභ අවස්ථාවන් ගැන හිතලා මේ ජීවිතය තුළින් අප කළයුතු කරගත යුතු දේ කුමක් ද කියලා ගැඹුරින් කල්පනා කළ යුතු අවධියයි උදාවෙලා තිබෙන්නේ.

ලොවුතුරා තථාගතයන් වහන්සේ ලොව පහල වෙලා පිරිනිවී ගියා. මිනිස් ලොව අපට උපදින්න ලැබේවිද කියලා කාටද කියන්න පුළුවන්. දෙව්ලොව උපන්නත් සතර අපායේ උපන්නත් මේ අවස්ථාව මේ ලාභය සමහර විට අහිමි වී යන්න පුළුවන්. ඒ නිසා අපට මේ ජීවිතය බොහෝම වටිනවා. මේ මොහොත බොහෝම වටිනවා.

ඒ නිසා අප මේ ජීවිතය තුළ වඩාත්ම කළයුතු කරුණු කාරණා මොනවාද කියලා මේ ලබාගත් දුර්ලභ අවස්ථාවෙන් මොනවද කළ යුත්තේ මොනවද උරාගත යුත්තේ කියලා කල්‍යාණ මිත්‍ර ආශ්‍රයෙන් වහ වහා සොයා බැලිය යුතු අවස්ථාව උදාවෙලා තියෙන්නේ. ජීවිතය කියන්නේ කොයි මොහොතේ මරණය කියන ධර්මතාවයට මුහුණ දෙන්න වේවිද කොයි වෙලාවේ ලෙඩ ඇඳට වැටේවි ද කියා කියන්න බැරි අවදානම් තැනක්. අද අප කොතරම් සවිමත්ව සිටියත් හෙට දවස වෙනකොට මොනවගේ අසරණ තත්ත්වයකට පත්වේවි ද කියන්න බැහැ. ඒ නිසා මට ලැබුණු බුදු උපතින් ලැබුණ සද්ධර්මය ලාභයෙන් ලැබුණ දුර්ලභ මිනිස් භාවයෙන් ප්‍රයෝජන ගන්න ප්‍රමාද කරන්න පුළුවන්කමක් නැහැ. දැන් ඒ අවස්ථාව ළඟ ඇවිල්ලා . ප්‍රමාද වෙන්න අත හරින්න වෙලාවක් නැහැ. හෙට ට කල් දාන්න පුළුවන්කමක් නැහැ. ඒ නිසා අද අද මේ මොහොතේ බුදුරජාණන් වහන්සේ වදාළ දේ කළ යුතුයි.

තෙරුවන් සරණයි!

පිටිගල ගුණරතන හිමි – බුදුසරණ අන්තර්ජාල කලාපය

ක්‍ෂණසම්පත්තිය සහිත උතුම් මනුෂ්‍යය ආත්මයක් ලැබී ඇති මෙම බුද්ධෝත්පාද කාලය තුල කුසල් දහම්හි නිරත වී සසරින් එතරව ලබන සදාකාලික නිවන් සුවය ලබාගැනීමට මෙම ධර්ම දානය හේතුවාසනා වේවා!

සියළු දානයන් අතර ධර්ම දානයම අග‍්‍ර වන්නේය. මෙම සදහම් පණිවිඩය සියළු දෙනා අතර Share කර ධර්ම දානමය උතුම් පුණ්‍යකර්මයට ඔබත් දායක වන්න! via Facebook Pages http://ift.tt/1GMS4Lf

New photo from Facebook April 26, 2016 at 12:00PM

ආධ්‍යාත්මික සංවර්ධනයේ නිෂ්ඨාව රහත් බෝධියයි එහි පළමු ඵලය සෝවාන් තත්ත්වයයි. සෑම බෞද්ධයෙකුගේම ප්‍රාර්ථනාව වන්නේ මෙම පරම සංවර්ධනය ඇති කරගැනීමය. මේ සඳහා පැහැදිලි මාර්ගයක් බුදුදහමේ පැහැදිලි කෙරේ. රතන සූත්‍රයේ දී “යේ පුග්ගලා අට්ඨසතන් පසත්ථා….” ලෙස විස්තර වන්නේ ආර්ය මාර්ගයේ ගමන් කරන්නන් පුද්ගලයන් වශයෙන් අටක් බවත් යුගල වශයෙන් හතරක් බවත්ය.

බෞද්ධ දර්ශනයට අනුව පුද්ගලයා සසර බැඳ තබන සංයෝජන ධර්ම දහයකි. එය උද්ධම්භාගීය හා ඕරම්භාගීය ලෙස දෙකොටසකට බෙදේ. මින් පළමු සංයෝජන තුන ප්‍රහීණ කළ පසු ලබන තත්ත්වය හඳුන්වන්නේ සෝවාන් ලෙසයි. ඒ සඳහා ආර්ය මාර්ගයේ ගමන් කරන්නා සක්කායි දිට්ඨි, විචිකිච්ඡා, සීලබ්බතපරාමාස යන සංයෝජන තුනම ප්‍රහීණ කළ යුතුය. මෙය උසස්ම ලාභයකි. ධම්මපදයේදී එය මෙසේ දක්වයි.

පථව්‍යාඒකරජ්ජේන
සග්ගස්සගමනේනවා
සබ්බලෝකාධිපච්චේන
සෝතාපත්ති ඵලං වරං

චක්‍රවර්ති රාජ්‍යත්වයට වඩා දෙව්ලොව ඉපදීමට වඩා සියලු අධිපතිත්වයට වඩා සෝවාන් ඵලය උතුම්ය. මෙම තත්ත්වය දහමට අනුව කෙතරම් උසස් ලාභයක්ද යන්න ඕනෑතරම් සාධක දැක්විය හැකිය. සංයුක්ත නිකායේ සෝතාපත්ති සංයුක්තය ලෙස වෙනම ම කොටසක් ඇත. මෙය පුද පූජාවන්ගෙන් ලද හැක්කක් නොවේ. සෝතාපත්ති සංයුක්තයේ ඵල සූත්‍රයට අනුව මේ තත්ත්වයට පත්වීමට කාරණා හතර සම්පූර්ණ විය යුතුය. එනම්

1. සත්පුරුෂ ආශ්‍රය 2. සදහම් ශ්‍රවණය 3. ඇසූ දහම් මුල සිට අඟට කල්පනා කිරීම 4. ධර්මයෙහි හැසිරීම වශයෙනි.

සෝවාන් වූ ආර්යන් වහන්සේ සිව් අපායෙන් මිදෙයි. (තිරිසන්, පේ‍්‍රත, අසුර, නරක) පාප කර්ම හයක් ඔහුගෙන් සිදුනොවේ. නියත සම්බෝධි පරායන වේ. ඒ බව රතන සූත්‍රයේදි මෙසේ පැහැදිලි කරයි.

සහාවස්ස දස්සන සම්පදාය
තයස්සු ධම්මාජහිතාභවන්ති
සක්කාය දිට්ඨි විචිකිච්ඡීතඤ්ච
සීලබ්බතංවා පියදත්ථි කිඤ්චි
චතූහපායේහිච විප්පමුත්තෝ
ඡාචාභිඨානානි අභබ්බෝ කාතුං

නිවනෙහි ඊළඟ පියවරට යාම සෝවාන් වූ ආර්යාගේ ස්වභාවයයි. එනිසා ඔහු තව තවත් බැඳීම ඇති කර නොගනී. භව හතක් ඇතුළත ඔහු නිවන සාක්‍ෂාත් කර ගනී. අට වැනි භවයක් නැත” නතේ භවං අටඨමං ආදි යන්ති” ආර්ය මාර්ගයට පිවිසීම සඳහා සියලු සැප අත්හැරිය යුතු නොවේ. අනේපිඬු, බිම්බිසාර, විශාඛාව වැනි අය සෝවාන් ඵල ලැබූවන්ය. ඔවුන්ගේ ගිහි ජීවිතය ඉතා සාර්ථකය. ඥාතික ගමේ පමණක් උවසුවන් 506ක් සෝවාන්ව කලුරිය කළ බව ගිඤ්ජකාවසත සූත්‍රයෙහි දැක්වෙයි. සෝවාන්වීම තුළ ඇතිවන ප්‍රධාන තම වෙනස වන්නේ ආර්යකු වීමය. තෙරුවන් සරණ යාම තුළින් බෞද්ධයෙකු වන්නා ආර්යකු නොවේ යැයි මහානාම සූත්‍රය කියයි. ඒ සඳහා ආර්ය මාර්ගයට පිවිසිය යුතු බව ගිඤ්ජකාවසක සූත්‍රයෙන් පැහැදිලිය.

සෝවාන් වන්නා තුළින් නැතිවන පළමු සංයෝජනය “සක්කාය දිට්ඨියයි” එනම් වැරැදි දැකීම හෙවත් දර්ශනය යි. ධර්මානුකූලව රූපය ආදි කොට ඇති පඤ්චස්කන්ධය සමබන්ධයෙන් ඇති වැරැදි අවබෝධය යි. එනම් සම්මුතිකව ඇතිකරගත් දේ පරමාර්ථ වශයෙන් ග්‍රහණය කරගෙන කටයුතු කිරීම ය. ඉන් මිදුණු පුද්ගලයා ආර්ය අෂ්ටාංගික මාර්ගයෙහි දක්වනු ලබන සම්මාදිට්ඨියට පිවිසේ. මේ නිසා සියල්ල යථාර්ථවාදීව දැකීම හෙවත් ඇත්ත ඇති සැටියෙන් දැන ගැනීමට අවශ්‍ය ශක්තිය ඇතිකරගනියි.

දෙවන සංයෝජනය විචිකිච්ඡාවයි. එනම් පුද්ගලයා තුළ, පවතින සැකයයි. සැකය පාපයක් නොවේ. මන්ද යත් සැක කිරීමකින් තොරව නිවැරැදි අවබෝධය ලද නොහැකි බැවිනි. සැකය දැනුම ලැබීමට ඇති මාර්ගයකි. ධර්මයට වඳීන තැන එහි පසිස්කෝ ලෙස දක්වන්නේ ද එහෙයිනි. වීමංසන සූත්‍රයේ දී පවා මෙය පැහැදිලිය. ධර්මානුකූල සැකය යනු බුද්ධාදී අටතැන් පිළිබඳව ඇතිවන සැකයයි. සැකය පවක් නොවුණද එය තිබෙන තාක් ආර්ය මාර්ගයට පිවිසිය නොහැකිය. සැකය නැතිවූ තැන විචිකිච්ඡාව යන සංයෝජනය ප්‍රහීණවේ. සැකය යනු තවත් ආකාර නොදැනීමකි.

’සීලබ්බතපරාමාස’ යනු වැරැදි ආකාර ව්‍රත සමාදන්වී ඊට අනුගතව කටයුතු කිරීමයි. තම විමුක්තිය මාර්ගය පිළිබඳව නිරවුල් අවබෝධයකින් තොරව සිතෙන කියන, අසන දේ අනුව ශරීරයට දුක් දීම හෝ ඉන් පරිභාහිරව සිදුකරන ආගමික විශ්වාස පිළිගෙන කටයුතු කිරීමයි. මෙහි “සීල” යනු හික්මීමයි. ‘ව්‍රත’ සමාදන් වීම අර්ථවත් කරන අතර පරාමර්ශනය යනු තදින් අල්ලා ගැනීම හෙවත් වැරැදි ලෙස ග්‍රහණය කරගැනීමයි. මෙම වැරැදි ව්‍රත තුළින් සත්‍ය පසක්කරගත නොහැක. නිගණ්ඨනාථපුත්ත වැනි ශාස්තෘන් මෙය අනුගමනය කළ බුද්ධකාලීන ආචාර්යවරයෙකි. එපමණක්ද නොව ඒ තුළින් තමන් රහත් වූයේ යැයි පැවසු වූ අය වූහ. ජටිලයන් එවන් පිරිසකි. සෝවාන් වූවකු තුළ මෙවන් ව්‍රත පැවැතිය නොහැකිය.

මෙම සංයෝජත්‍රය ක්‍ෂය කළ ආර්ය තැනැත්තා ලෞකික ලෝකයේ සාමාන්‍ය පුද්ගලයෙකු තුළ දකින්නට නොලැබෙන පරිදි සංවර්ධනයක් ඇති උත්තම කෙනෙකුවේ. එසේම තමා සෝවාන්දැ’යි තමාටම බලාගත හැකිය. ඒ බව සංයුත්ත නිකායේ ගිඤ්ජාවස්ථ සූත්‍රය’ පැහැදිලි කරයි. එසේ දැනගත හැකි දහම් කණ්ණාඩියක් (ධම්මදාස) එහිදී පෙන්වා දී ඇත. එනම් අවෙච්ප්පසාදයෙන් යුක්තවීම හා අරියකාන්ත සීලය ආරක්‍ෂා කිරීම වශයෙනි. සෝවාන් තැනැත්තා තුළ මෙම ලක්‍ෂද්වය දැකිය හැකි ය. බුද්ධ, ධම්ම, සංඝ යන තුනුරුවන් පිළිබඳ මනාව කරුණු දැන පැහැදීම අවෙච්චප්පසාදයයි. අරීයකාන්ත යනු නිති පන්සිල් ආරක්‍ෂා කිරීම යි. ආධ්‍යාත්මික සංවර්ධනය ලැබීමට මූලිකවම සීලයෙහි පිහිටිය යුතුය. ‘සීලේපතිට්ඨාය නරෝ සපඤ්ඤෝ’ ලෙස විස්තර වන්නේ එයයි. සීලයෙහි පිහිටාගෙන ප්‍රඥාව වැඩිය යුතුය. මෙම ආර්ය තත්ත්වයට පත්වීම ගිහි පැවිදි දෙපක්‍ෂයම එකහා සමානව හැකියාව ඇත. මාර්ගයෙහි වෙනසක් නැත ඇති එකම වෙනස ගමන් කිරීමේ වේගයයි.

පෙර සඳහන් කළ පරිදි සෝවාන් තත්ත්වයට පත්වූ ආර්යන් වහන්සේ සතර අපාගත නොවේ. මන්දයත් ඔහු නියත සම්බෝධි පරායන පුද්ගලයෙකු බැවිනි. එහෙත් උන්වහන්සේ අතින් පාපකර්ම සිදුවිය හැකිය. අංගුත්තර නිකායේ සික්ඛාපද සූත්‍රයේ හා රතන සූත්‍රයේදී (කිඤ්ඤාපි සොකම්මං කරෝති පාපකං) (ඒ බව දක්වා ඇත.) මෙසේ සිදුවන්නේ සෝවාන් වීමේදි ලෝභ, ද්වේෂ, මෝහ යන අකුසල මූලයන් සම්පූර්ණයෙන් ක්‍ෂය නොවන බැවිනි. නමුත් පෘථග්ජනයාට වඩා ඉහළ සංවර්ධනයක් සෝවාන්වු ආර්යන් සතුය. පෘථග්ජන සිත සංකීර්ණය. විවරණය කිරීම අපහසුය. නිතර ලාභාපේක්‍ෂාවන් ප්‍රාර්ථනා කරයි. හැඬීම, වැළපීම, දුක්වීම ස්වභාව කර ඇත. සෝතාපන්න ආර්යා එසේ නොවේ. සීලයෙහි පිහිටා සමාධිය ප්‍රඥාව තරමක් දුරට වැඩූවෙකි. යහපත අයහපත පෙන්වා දෙන සත්පුරූෂයෙකි. මනා සිහිබුද්ධියෙන් යුතුව ධර්මානුධර්ම ප්‍රතිපත්ති පුරයි. එහෙත් වැරැදි සඟවා තැබීමට උත්සාහ නොකරයි. වැරැද්ද පිළිගෙන නැවත එය නොකරන බවට තමා විසින්ම අධිෂ්ඨාන කරගනු ලබයි.

තෙරුවන් සරණයි!

ගෞරව ශාස්ත්‍රවේදී සියඹලාගොඩ ධම්මින්ද හිමි – බුදුසරණ අන්තර්ජාල කලාපය

ක්‍ෂණසම්පත්තිය සහිත උතුම් මනුෂ්‍යය ආත්මයක් ලැබී ඇති මෙම බුද්ධෝත්පාද කාලය තුල කුසල් දහම්හි නිරත වී සසරින් එතරව ලබන සදාකාලික නිවන් සුවය ලබාගැනීමට මෙම ධර්ම දානය හේතුවාසනා වේවා!

සියළු දානයන් අතර ධර්ම දානයම අග‍්‍ර වන්නේය. මෙම සදහම් පණිවිඩය සියළු දෙනා අතර Share කර ධර්ම දානමය උතුම් පුණ්‍යකර්මයට ඔබත් දායක වන්න! via Facebook Pages http://ift.tt/1GMS4Lf

New photo from Facebook April 25, 2016 at 08:48AM

උපතින් ම ඔහු මහා දුප්පතෙක් නොවෙයි. මහා පොහොසතෙක් නො වුණ ද උපන්දා සිට වේලක් වැරදුනා මතක නැත. හිසට වහලක් සහිතව සෙනෙහෙබර දෙමාපිය සෙවණේ දයාබර සහෝදර සහෝදරියන් සමඟ සතුටින් සෙනෙහසින් ගෙවූ කාලයක් තිබුණි. සහෝදරයන් සේ ඇසුරු කළ හොඳ මිතුරු පිරිසක් ද ලැබුණි. නෑදැ හිත මිතුරන් ද සිටියහ. වැදගත් යැයි සම්මත උගත් දෙමාපියන්ගේ නොමඳ ආරක්ෂාව යටතේ ගෙවූ ළමාවිය සුන්දර ය. වැලිබත් උයා තමාට ද අනා කැවූ සහෝදරියන් දැක්වූ සෙනෙහස යළි මතකයට එද්දී හිත හිරිවැටී යයි. කොළ ගුලිවලට රබර්පටි ඔතා, පැන්සල් පෙට්ටියෙන් ගසා, කී‍්‍රඩා කර ලකුණකට රණ්ඩු වී, දබර කර ආයෙ යාළුවෙන මිතුරන් ද සොයුරන් ද සමඟ ගෙවූ ළමා විය.. සැබැවින් ම බොහෝ සුන්දර ය. නමුදු.. සුන්දරයි කියා සිතා සිටි එ් අතීතයන් දැන් බොඳවූ සිහිනයක් මෙන් අමතක වූ මතකයකි. සියල්ල අතීතයට එක්වී හමාර ය. ගෙවී ගියේ ජීවිතය ය… හැම දෙය ම වෙනස් වී යන්නට ගතවූයේ සුළු කලකි. දියේ ඇන්ද ඉරක් වගේ ය… රැයෙහි ගැසූ අකුණක් වගේ ය.. ජීවිතේ අවසාන භාගයට පැමිණ සිටියි. එ් තිබුණු රූපය වෙනස්වී ඇති බව් හැෙඟන්නේ ඉදුණු රැවුල් කොටවලිනි. ගැලවී ගිය දත්වලිනි. සුදුවී ගිය කෙස්වලිනි. නමුදු තවමත් සිතන්නට බැරි ය. හිතේ තරුණ බව තවමත් තිබෙන්නාක් මෙනි. වයසට ගියපු ජීවිතයක් දැන්ම උදා වෙයි ද?

කුඩා වියෙහි දී මෑණියන්ට අවශ්‍ය වූයේ තම පුතණුවන් ‘ඉංජිනියර්’ කෙනෙක් කරන්නට ය. පියාට ඕන වුණේ සල්ලිකාරයෙක් කරන්නට ය. අක්කට ඕන වුණේ මල්ලිව ‘බ‍්‍රයිටෙක්’ වීම ය. හැමෝම පැතුවේ ඔහුගේ දියුණුව ය. සැබෑ දියුණුව යයි ඔවුන් සිතා සිටි දියුණුව ය. සැම දෙනාගේ ම පැතුම් සඵල විය. ඔහු දියුණු කෙනෙක් විය. ඔහු BSc සමත් ය. MSc සමත් ය. PhD සමත් ය. ගෙවී ගියේ ජීවිතය යි. ඉවර වුණේ ආයුෂය යි. කරකාර ආවේ ද එවැනි ම යුවතියකි. සිතුවේ සම අදහස් ඇත්තියක් කියා ය. BSc සමත් ය. MSc සමත් ය. PhD කරන්නී ය. උගත් ය. බුද්ධිමත් ය. තරුණ ජීවිතය ගෙව්වේ සාද ප‍්‍රියසම්භාෂණ මැද ය. Night Club” Dinner Dance මැද ය. කොක් හඬලා සිනාසීම් මැද ය. ‘‘ජීවිතය enjoy කරනවා.” කියා ය කිව්වේ. ගෙවී ගියේ ජීවිතය ය. දින දින අහිමි වුණේ ආයුෂය ය. හරි ය කියා කළ වැරදි දේවල්… අහෝ සිටි මුළාව… හැමදාමත් හෙව්වේ සතුට ය. සතුට හොයා කළ දේවල්… අරටු සොයා කෙසෙල් වනයට වැදුනා සේ ය. වනය ම කැපුවත් ලැබුණු අරටුවක් නම් නැත. අද සතුට සොයා එ්ක කළේ ය. ඊයේ සතුට සොයා මේක කළේ ය. හෙට සතුට සොයා අරක කරමි. ‘සතුට’ සොයා නො කළ දෙයක් නැත. මිරිඟුවට රැුවටුණු මුව පැටවුන් මෙනි. අවසානයේ උරුම වූයේ දුක ම ය.

දරුවන් හැදුනේ ද බටහිර පන්නයට ය. ‘තාත්තේ’ කිව් දවසක් මතක නැත. බුලත් අතක් දී වැන්දා මතක නැත. එ්වා හණමිටි අදහස් ය. පරණ කාලෙ මිනිසුන්ගේ ගොන් වැඩ ය. දුවලා කිව්වේ එලෙස ය. හරි ද? වැරදි ද? කල්පනා නො කළ එක වරදකි. වුණ වැරදි හදන්නට දැන් පමා වැඩි ය. ජීවිතය මැදි වියට යද්දී, පිටරටකට ගියේ මෙරට ලැබෙන වැටුප උගත්කමට වඩා මදි වූ නිසාවෙනි. හිතා සිටියේ වෙන දෙයකි. සිදු වූයේ තව දෙයකි. ජීවිතය අපට අවනත නොවන හැටි… දරුවන් ද පිටරට තරුණයන් සමඟ හාද වී ඔවුන්ගේ ජීවිත හදා ගත්තෝ ය. ප‍්‍රිය බිරිඳ ද වෙනතක ගියා ය. සල්ලාල ජීවිතයකට කරුණු කාරණා ගෙතිනි. ඉන්පසු සිදු වූයේ ම සිදු නො කළ යුතු දේවල් ය… බිඳෙන් බිඳ ගෙවී ගියේ ජීවිතය ය.

වයසට යන ජීවිතය දැක ‘අනේ.. මම වයසට යන කෙනෙක්නේ.” යැයි සිතන්නට කාලයක් නො වුණි. ලෙඩ වෙන ජීවිතය දැක ‘අනේ.. මම ලෙඩ වෙන කෙනෙක්නේ.’ යැයි සිතන්නට මොහොතක් නො තිබුණි. ප‍්‍රිය දේට ඇලී, ගැලී බැඳී සිටිද්දී ‘අනේ මට මේවායෙන් වෙන් වෙන්න වෙනවනේ.’ යැයි කියා හීනෙකින්වත් නො සිතුණි. මැරුණු මිනිසුන් අනන්ත දකිද්දීත් ‘අනේ මමත් මැරෙනවනේ.’ කියා සිතන්ට බැරි වුණි. හැමදාම ජීවත් වන කෙනෙකු ලෙස ගෙවා දැමූ කාලය… ගෙවී ගියේ ජීවිතය යි.

ළිඳක් කපන්නට කාලය පැමිණි කල ළිඳ කැපීම කල් යවා, හිඳ මැරෙන්න තරමට තිබහ හැදුණු කල, ළිඳ කපන්නට උත්සාහ ගැනීමෙන් සිදුවන යහපත කිම? යන්නට ඇති ගමනාන්තය ගැන හරිහැටි අවබෝධයෙන් සිටියා නම් මඟ දී ගැනීමට ප‍්‍රයෝජන පිණිස කලින් ම ළිඳ කපා ගත යුතුව සිටි අප, ගමන ගොස් වෙහෙස වී මැරෙන්න වැටුනු විට ළිං කැපීමක් කෙසේ කරන්න ද?

කුඩා කල පටන් ම මේ මොහොත දක්වා ආ ගමන ගැන සිහි කරද්දී, යන්න ගිය ගමන ගැන ලැජ්ජා හිතේ. එක වසරෙන් දෙක වසරට, ප‍්‍රාථමිකයෙන් මහ විදුහලට, සාමාන්‍ය පෙළින් උසස් පෙළට, එතනින් සරසවියට ගිය අපට රස්සාවල්, පරස්තාවල් ගැන හොයද්දි අමතකව ගිය ගමනාන්තය ගෙවල් හදද්දි, ළමයි හදද්දී, ළමයි ඉස්කෝලෙ යවද්දි, වාහන ගනිද්දි, ලීසිං දාද්දිවත්, ඉන්ෂුවරන්ස් ගෙවද්දිවත් සිහි නො වුණ හැටි… හැමදාමත් හෙව්වේ සැප සතුට ය. කවදාවත් නො ලැබුණේ ද එය ම ය…

බලූ කුක්කා මස්කටු කනවා මෙනි. මස් සුවඳ චුට්ටකි. නමුත් හපන්නට කටු ගොඩකි. මුළු ජීවිතය ම ‘කටු කෑමක්’ පමණි. මස් කොටයයි, පොරවයි මෙනි. කොටේ උඩ මස් තබා කපා අවසානයේ කැපූ දෙයක් කොටේටත් නැත. පොරවටත් නැත. මෙලෙස ගෙවී යන ජීවිතය අවසන් වන්නේ කුමකින් ද? දැන්වත් ජීවිතයට හරයක් එක්කළ යුතු ය. නොමැරෙනා එවුන් ලෙස ජීවත්වීම අත්හැර දැමිය යුතු ය. වයසට යන ජීවිතය ගැන සත්‍ය කල්පනා කිරීමට කාලය හරි ය. කල්‍යාණ මිත‍්‍රයන් වහන්සේලා කියන්නේ එක ම දෙයකි. සම්බුදුරජාණන් වහන්සේ දේශනා කළ සත්‍යය එය ය. එ් හිතේ උපන් කරුණාවන්තකම ගැන දැන්වත් හිතමු ද අපි? උතුම් සම්බුදු වදන් සරල බසින් කියා දෙන්නේ අපිට ඇති සෙනෙහස නිසාවෙන් ම ය. සැඟවෙන්නට ගිය උතුම්ම මැණික ඔප නංවා දී හමාර ය. මැණිකේ අගය නිර්ණය කිරීම තම තම නැණ පමණට අයත් දෙයකි. හැමදාමත් උදේ හවස දෙසවන් පුරා අසන්නට බණපද ඇතිතරම් ය. නෙතුපුරා කියවන්නට උතුම් බුදු වදන් ඇති තරම් ය. අසන්නන් ද බොහෝ ය. කියවන්නන් ද බොහෝ ය. අහෝ… එය කරන්නට කෙනෙක් නැති හැටි…

ගෙවා ආ සසර ගමන ගැන පුන පුනා අසා ඇත්තෙමු. අස අසා කියා ඇත්තෙමු. අහෝ සසර භය දැණුන හිතක් හැදුණෙ නැති හැටි… ගස්වල ගෙඩි වැටෙනවා වගේ මිනිසුන් මිය යති. කුඩා දරුවෝ ද මිය යති. මිය ගිය දරුවා බදාගෙන වැළපෙන අම්මලා ගැන ‘අනේ උපනූපන් ආත්මෙකට මෙහෙම වෙන්නෙපා…’ යැයි පතන අම්මලා ද මිය යති. ‘අනේ අපිටත් එහෙම නින්ද ගියා වගේ මැරෙන්න පුළුවන් වෙනවා නම්, අයියෝ හෙණ වැදිල නම් මැරෙන්න එපා’ කියා පතන අය ද මිය යති. මිතුරන් සමඟ විනෝද ගමන් ගිය, කා බී නටා රැයෙහි නිදාගෙන උදේ නොනැගිට අවසන් ගමන් ගොස් සිටින තරුණ පුතාගෙ වියෝව දරාගත නො හැකිව හඬන තාත්තලා ද මිය යති. මරණයෙන් මිදුනු කෙනෙක් සිටියි ද? කවුරු නමුත්, කොතනක දී නමුත්, කෙලෙසක හෝ මිය යති. ජාති භේද, ආගම් භේද, කළු සුදු ආදිය මරණයට අදාළ නැත. අපි කවුරුත් කවදා හෝ මරණයට මුහුණ දිය යුතු ය.

සල්ලි තිබුණා කියා වයසට නො යා ඉන්නේ නැත. වස්තුව තිබුණා කියා නො මැරී ඉන්නේ නැත. තනතුරු තිබුණා කියා ලෙඩ නොවන කෙනෙක් නැත. ඉපදීම නිසා උරුම වූ යම් දුකක් වෙයි නම් එ් සියලූ දුක් ඉපදුණු අපිට උරුමව ඇත. ධර්මයේ දූපතට පිහිනීම තමා සතු ය. තමාට තමා පිහිට සලසා ගැනීම ද තමුන් සතු ය. කාර්යබහුල බව, අවිවේකී බව ආදි කාරණා යම රජුට අදාළ නැත. තම තමාගෙ පිරිසිදු බව – අපිරිසිදු බව තම තමා අත ය. මරණින් මතු ඉපදීම සිදුවන තැන ජීවත් වී සිටිද්දී ම නිශ්චය කර ගත යුතු ය. ධර්මයෙන් පිට රැුකවරණයක් නැති බව සියල්ලන්ට ම වැටහෙයි නම්.. අනේ මේ ලොව කොයි තරම් සොඳුරු වෙයි ද…?

මේ පිටුව කියවා ඊළඟ පිටුව හරවද්දී, අපි මිය යන්ට ඕන තරම් කරුණු කාරණා සකස් වී තිබෙනවා ඇත. කොහේ කොහොම උන්නත් මරණය නිසැක ය. එසේ මිය යද්දී, රැගෙන යන්නට තමා සන්තකයේ රැස් කරගෙන සිටිනුයේ BSc ද?, MSc ද?, PhD ද?, නැත්නම් වෙනත් උපාධියක් ද? වෙනත් තනතුරු තානාන්තරයක් ද? සම්මානයක් ද? දේපළ වස්තුවක් ද? කියා සිතා බලන්නට දැන් කාලය එළඹ ඇත… අපේ කථාව කඳුළු කථාවක් නො වන්නේ එවිට පමණක් ම ය.

සටහන
නදීක විපුලගුණ via Facebook Pages http://ift.tt/1GMS4Lf

New photo from Facebook April 24, 2016 at 12:00PM

සිත,කය සහ වචනය යන ද්වාරත්‍රයේ ශික්ෂිත බව, සුචරිතවත් ක්‍රියාකාරිත්වය පුද්ගල අධ්‍යාත්මික වර්ධනයටත් විශ්වසනීයත්වයටත් හේතුවේ. තමා පිළිබඳ ඇති මධ්‍යස්ථ බව පුද්ගලයාට තමා පිළිබඳ වන අවබෝධය නිරවුල් කර දෙයි. තමා පිළිබඳ අධිතක්සේරුවකින් වෙසෙන පුද්ගලයා මානාධික වන අතර තමා පිළිබඳ අවතක්සේරු කරන්නා හීනමානයෙන් ද අනෙකකු හා සමානත්වයකින් සලකන්නා සදිසමානයකින් ද පෙළෙයි. ඔහු තමන් පිළිබඳ නිවැරැදි වැටහීමක් ඇති කර ගැනීමට ඇති අවස්ථාවෙන් දුරස්ථ වේ.

ඒ වැනි වූ මානසික තත්ත්වයක් ඇති පුද්ගලයකුගේ අධ්‍යාත්මික තත්ත්වය පිරිහෙන අතර පුද්ගල පැවැත්මට මෙන්ම සමාජ ක්‍රියාකාරිත්වයට ද බාධාවක් වේ. එපමණක් නොව එවැන්නකු පුද්ගල පෞරුෂයෙන් හීන බවට පත්වීම ද නොවැළැක්විය හැකිය.

මෙහිදී පුද්ගල පෞරුෂය යනු කුමක්දැයි විමසා බැලීම වැදගත්ය. පුද්ගලයකුගේ පෞරුෂය ඔහුගේ කායික ශක්තිය හෝ ප්‍රමාණය මත තීරණය නොවන්නකි. යමකුගේ සිත හා එහි ක්‍රියාකාරි ශක්තියත් චින්තන වේගයත් නිවැරැදිව දමනය කර ගනිමින් කය හා වචනය ඊට අනුරූපීව හැඩ ගස්වා ගැනීම පුද්ගල පෞරුෂය ලෙසින් සරලව අර්ථගැන්විය හැකිය. එමෙන්ම පුද්ගල මානසිකත්වයේ ඍජු භාවය ද පුද්ගල පෞරුෂය ලෙසින් දැක්වීම නිවැරැදිය. සිත හා බැඳුණු ගතේ ක්‍රියාකාරිත්වය පෞරුෂය ප්‍රදර්ශනාත්මකව ඉස්මතු කරයි. පෞරුෂය යනු පුද්ගලයකු හඳුනා ගැනීමේ දී කැපීපෙනෙන ලක්ෂණයකි. එය පුද්ගල ගති පැවැතුම්, හැකියා ,දක්ෂතා, අනලස්බව, ආකල්ප,රුචි අරුචිකම් හා ලැදියාව යන ගුණාංග සමුදායක සංකලනයකි. මනෝවිද්‍යාත්මක හා දාර්ශනික විග්‍රහයනට අනුව, පුද්ගලයා සමාජීය අවස්ථාවන්ට මුහුණ පෑමේ දී මතුවන ඔහුගේ ගතිලක්ෂණ සමස්තයේ වේගාත්මක අපූර්ව සංවිධානය ස්වීයත්වය හෙවත් පෞරුෂය යනුවෙන් ද දළ නිර්වචනයක් දිය හැකිය.ආරය හා පරිසරය ද ඒ අතරවන අන්තර් ක්‍රියාවලිය ද පුද්ගල පෞරුෂය හා බැඳී පවතියි.

පරිණත පෞරුෂ ගති ලක්‍ෂණවලින් හෙබි පුද්ගලයා තුළින් දිස්වන ගති ලක්ෂණ කවරේද යන්න සලකා බැලිය යුතුය. පරිණත පෞරුෂයකින් හෙබි තැනැත්තා දූරදර්ශිව සිතයි. අධිෂ්ඨානයකින් හා යහ පරමාර්ථ සහිත නිවැරැදි බවකින් යුතුව ක්‍රියා කරයි. ත්‍යාගශීලිත්වය, අවංකත්වය, අපක්ෂපාතිත්වය හා නායකත්වය ඉස්මතු කෙරෙන අතර තමා කරන කටයුත්ත මහත් උනන්දුවකින්, උද්‍යෝගයකින් හා වීර්යයකින් යුතුව ඉටු කරලීමේ හැකියාව ඇත. වගකීමක් දැරීමේ හැකියාවත්, සියල්ල සිනාමුසු මුහුණින් ඉවසන, අකම්පිත වූ ස්ථාවරත්වයක් සහිත වීම ද උසස් පෞරුෂයක ලක්ෂණ වේ.

බුදුදහම හා පුද්ගල පෞරුෂය අතර ඇති සබඳතාව සුවිශේෂි වේ. බුද්ධ චරිතය පුද්ගල පෞරුෂය වර්ධනය කරන ආකාරය උපදේශාත්මකව මෙන්ම ප්‍රායෝගිකවද පෙන්වා දෙයි. බුදුරජාණන් වහන්සේ සිය චරිතාංග තුළින් ආදර්ශමත්ව උසස් පෞරුෂයක් ගොඩනඟාගත යුත්තේ කෙසේ ද යන්න ලෝකයාට පෙන්නුම් කළ ශාස්තෘන් වහන්සේ නමකි. උන්වහන්සේ වැඩ වාසය කළ සෑම මොහොතක්ම ගත වූයේ සිය පෞරුෂය පදනම් කරගත් අර්ථාන්විත මෙහෙයක් ලෝකයා වෙත ඉටු කරමිනි. එළැඹි සියලු දුක්ඛ දෝමනස්සයන් උපේක්ෂාවෙන් ඉවසමින් සිය අපේක්ෂාවන් මුදුන්පත් කර ගැනීම අරභයා උන්වහන්සේ විසින් ගනු ලැබූ ක්‍රියාමාර්ග උන්වහන්සේගේ මහාපුරිස ගති ලක්ෂණ මනාව ඉස්මතු කරයි.

රාජ කුමාරයකු ලෙසින් උපත ලබා වසර දහසයක පමණ කෙටි කාලයක් තුළ ශිල්ප ශාස්ත්‍ර මනාව ප්‍රගුණ කොට නායකත්වයට හිමි ගති ලක්ෂණ පෙන්නුම් කිරීමට සිද්ධාර්ථ කුමරු සමත්විය. උයන් කෙළියට යෑමේ දී දුටු සතරපෙරනිමිති තුළින් ජීවිතයේ ඇති අනියත බව දැක කලකිරීමට පත්ව සියලු සැපත් හැරීමට හා සත්‍ය ගවේෂණයට සිත් යොමු කිරීමට ගත් තීරණය උන්වහන්සේගේ අධිෂ්ඨාන ශක්තියත් බුද්ධිමත් බවත් මොනවට පැහැදිලි කරයි.

සය වසක දුෂ්කර ක්‍රියාවද බෝධිසත්වයන් වහන්සේ නමක වශයෙන් උන්වහන්සේගේ අධිෂ්ඨානශීලිත්වයට නිදසුන් සපයයි. සියලු සැපත් හැර පියා වනගතව හුදෙකලාව සිය විමුක්තිය තකා කටයුතු කළ එම දුෂ්කර අවධිය කෙතරම් කටුකවීද යන්න අරියපරියේසන සූත්‍රය පැහැදිලි කරයි. හිසට සෙවණක් නැතිව කුසට අහරක් නොමැතිව වන අරණේ බවුන් වඩන බෝසතාණන්ගේ අදිටන විමුක්තිය මිස අනෙකක් නොවීය. තලැටක් පමණ අහරෙන් යැපෙමින් තිර අදිටනක පිහිටමින් උන්වහන්සේ සිය කටයුතු මෙහෙය වූහ. අදිටන කිසි දිනක බිඳනොගත් සේක. සසර දිවියේ දී අනන්ත දුක් විඳිමින් සමත්‍රිංශත් පාරමි ධර්මයන් උන්වහන්සේ වර්ධනය කළේ ද සසර දුකින් අපමණ දුක් විඳින්නන් ඉන් එතෙර කිරීම අරමුණුකොට ගෙනය. ඒ වෙනුවෙන් වූ අපරිමිත කාරුණික බවද අධිෂ්ඨාන ශක්තියද උන්වහන්සේ තුළ විය.

තෙමසක් මුළුල්ලේ වේරඤ්ජාවේ දී යව ආහාර වළඳමින් එම වස්කාලය ඉක්ම වූ ආකාරය බුදු සිරිතේ ආදර්ශවත් බව කියා පාන්නකි. මිසදිටු වදනට අනුව කටයුතු කළ මාගන්දියා හා චිංචමානවිකාව ආදින් නිසා දසතින් අනේකවිධ අපවාද බුදුරදුන් වෙතත් මහසඟරුවන වෙතත් එල්ල වෙන අවස්ථාවේ ආනන්ද තෙරුන් එම අපවාද හමුවේ නුවර හැර යෑමට යෝජනා කළ විට සියලු අපවාදයනට නිහතමානීව මුහුණ දෙමින් අසත්‍යයේ පහත් බවත් සත්‍යයේ ජයග්‍රහණයත් ලෝකයාට පෙන්නුම් කොට වදාළහ. ඒ උසස් චරිතාංගයක් වන නොසැලෙන ගුණයේ උදාරත්වය සනිටුහන් කරමිනි.

ලාභය අලාභය සම සිතින් විඳි බුදුරජාණන් වහන්සේ රජුගේ දානයත් රාජ මාළිගයත් දුගියාගේ දානයත් දුගියාගේ පැලත් එක ලෙසින් සලකා සැමට සෙත සැලසූ සේක. සුනීත හා සෝපාක වැනි සමාජයේ අන්ත අසරණ බවට පත්ව දුගී බවේ පත්ලට වැටී සිටි පිරිස් වෙත සිය කාරුණික දෑත දිගුකොට නඟා සිටුවා සසුන්දොර විවර කොට දෙන ලද්දේ ද නිහතමානීත්වය මූර්තිමත් කරවමිනි. අංගුලිමාල ගුරු පූජාවක් වෙනුවෙන් ඇඟිලි කපා මාලාවක් කොට කරේ රුවාගෙන ,මව පැමිණියත් ඇයත් මරා ඇඟිල්ල කපා ගැනීමට සිතා වනය පීරා සැරිසැරූ අවස්ථාවේ ඔහු වෙත වැඩම කොට ආර්ය සත්‍යයට ගරු කරන පුද්ගලයකු බවට පත්කොට වදාළේ අපමණ කාරුණිකත්වයෙනි. පුද්ගල ශික්ෂණයට උන්වහන්සේ ලබාදුන් අවවාදය මහත්ය. සමාජයේ ගැරැහුමට හා අපවාදයට ලක්ව කිසිවකුගෙන් කිසි පිළිසරණක් නොමැතිව ලෝකයේ අතරමං වූ පටාචාරාවගේ දුක්ගිනි නිවීමට බුදුන් වහන්සේ ඉදිරිපත් වූ සේක. ඇයට සරණක් වී සසුන් දොර ද විවර කොට භව ගමනින් ද නිවීමක් උදාකරදීමට බුදුරජාණන් වහන්සේ ක්‍රියා කළ සේක. සිය පුතු මළ සොවින් මළ සිරුර වඩාගෙන ගෙයක් පාසා ඇවිදගිය කිසාගෝතමියට පිහිට වූයේ බුදුරදුන්ය. සිය ශක්තියෙන් මහත් සේවයක් කොට අවසානයේ දී කිසිවකුගේ සැලකිල්ලක් නොලත් ධනපාල වැනි හස්තීන් පවා බුදුරදුන්ගේ මහාකාරුණිකත්වයෙන් සැනසීමක් ලැබීය. තමා මැරීමට නොයෙක් උපක්‍රම භාවිත කළ දේවදත්ත තෙරුන්ටත් සිය පුත් රහල් තෙරුන්ටත් උන්වහන්සේ දැක්වූයේ එකම කාරුණිකත්වයකි. පුද්ගල චරිතාංගවල අඩුලුහුඩුකම් ඇති මුත් එම අඩුපාඩු පෙන්වාදෙමින් යහපත් තැනැත්තත් බවට ඔවුන් පත්කිරීම සෙසු අය වෙතින් ඉටුවිය යුතු මහත් මෙහෙයක් බව උන්වහන්සේ ආදර්ශයෙන් ලෝක ප්‍රජාවට පෙන්වා වදාළහ.

අල්පේච්ඡත්වය ද පුද්ගල පෞරුෂයක දැකිය හැකි උදාර ගුණාංගයකි. බුදුසිරිත අල්පේච්ඡත්වයේ ප්‍රතිමූර්තියක් බඳුය. සැහැල්ලු බව උන්වහන්සේ නිරතුරුව අගය කළ සේක. වන අරණ කායික මානසික නිදහසේ ප්‍රමුඛ තැනක් ලෙසින් උන්වහන්සේ අගයකළා පමණක් නොව බොහෝ අවස්ථාවල වන අරණේ බවුන් වඩමින් අල්පේච්ඡත්වයේ අගය ලෝකයාට වටහා දුන් සේක.රාජරාජමහාමාත්‍යාදින් ලක්ෂ ගණනින් වියදම් කොට ජේතවනය,වේළුවනය හා නිග්‍රෝධාරාමය වැනි මහා විහාර උන්වහන්සේ වෙනුවෙන් ඉදිකොට පූජා කළද ඒ සියල්ල උපේක්‍ෂාවෙන් ඉවසමින් එහි නොඇලි අල්පේච්ඡත්වයෙන් කටයුතු කළහ. ගම් නියම් ගම්වලට වැඩම කොට අසරණ දනන් හට දහම් දෙසා සසර ගමනින් ඔවුන් මුදවාලීමට කටයුතු කළ අතර කිසි විටෙක සැප පහසුකම් නොසෙවූ සේක.

අටලෝ දහමින් කිසි දිනෙක කම්පානොවූ උන්වහන්සේ ඒ සියල්ල සම මෙත් සිතින් ඉවසූ ආකාරය ලෝකයාටම ආදර්ශයකි. මිසදිටුවන් බුදුරදුන් වෙත එල්ල කළ නින්දා අපහාස අපමණය. බුදුරදුන්ගේ චරිතය විනාශ කිරීමට හා ගර්හාවට ලක් කර එම චරිතය දූෂිත වූවක් ලෙසින් ලොවට පෙන්වාදීමට ගත් ව්‍යායාමයන් සියල්ල ඉවසමින් කරුණාවෙන් මෛත්‍රි සහගත සිතින් උපේක්ෂාවෙන් ඒ සියල්ලට සාර්ථකව මුහුණ දුන් සේක. ඔවුන්ගේ මිසදිටු බව බිඳීමටත් සත්‍ය මාර්ගය කවරක්ද යන්න වටහා දෙමින් යහගුණයේ පිහිටුවීමටත් උන්වහන්සේ පියවරගත් සේක. වෛරය වෙනුවට අවෛරීව නින්දාවට පිළිතුරු ලබාදීමට උන්වහන්සේ පොහොසත් වූහ. කීර්තිය ප්‍රසංසාව කිසිදිනෙක සොයා නොගියහ.

දෙසැටක් මිසදිටු ආගමික මතවලින් වෙලි ගැලී සිටි සමාජයක ආගම් ව්‍යාප්තියේ තරගකාරිත්වය කෙතෙක් ද යන්න නොකිවමනාය. බ්‍රහ්මජාල සූත්‍රය තුළ මේ පිළිබඳ මනා විවරණයක් වෙයි. එනම්, ‘ස්වාමීනි මේ සැවැත්නුවර විවිධ දැක්ම ඇති විවිධ මත දරන රුචි අරුචි ඇති විවිධ දෘෂ්ටීන් ගැනීමෙන් ඇලුණු නානා වැදැරුම් තීර්ථකයෝ ශ්‍රමණයෝ බ්‍රාහ්මණයෝ සහ පරිව්‍රාජකයෝ වාසය කරති’ (ඉධ භන්තෙ සම්බහුලා නානා තිත්ථියා සමණා බ්‍රාහ්මණා පරිබාජකා සාවත්ථියං පටිවසති නානා දිට්ඨිකා නානා බ්‍රාහ්මණා නාන රුචිකා නානා දිට්ඨි නිස්සාය නිස්සසිතා) ආදි වශයෙනි. එමෙන්ම ඔවුනොවුන් වාද විවාද හා තර්කනය වඩාත් මතු කරමින් වාසය කළ බව ද උදාන පාලියෙන් පැහැදිලි කරයි. ‘ඔවුහු කළකෝලාහල කරමින් වාද විවාද කරමින් එකිනෙකාට වචන නමැති ආයුධවලින් පහර දෙමින් වාසය කරති’ (තෙ භණ්ඩන ජාතා කලහාජාතා විවාදපන්නා අඤ්ඤමඤ්ඤං මුඛසත්තිහි චිතුදන්නා විහරන්ති) යනාදි වශයෙන් ඒ බව සඳහන් වේ. එබඳු පරිසරයක සිය දහම මිනිසුන් අතර ව්‍යාප්ත කිරීමට උන්වහන්සේ ගත් ප්‍රයත්නය අවිහිංසාවාදිය;අව්‍යාජය.

ආමිෂයට වඩා ප්‍රතිපත්තියට මුල් තැනක් දෙමින් සත්‍යගරුක බවෙහි අගය මනාව වටහා දෙමින් සිය ශ්‍රාවක සමූහයා අන්ධ විශ්වාසය වෙත නොව නිවැරැදි දැක්ම කරා යොමු කරමින් දහමින් සැනසුම ගෙන ඒමට උන්වහන්සේ සමත් වූ සේක. කාලාම සූත්‍රය මීට කදිම නිදසුනකි. කාලාමයන් වෙත උන්වහන්සේ කළ දේශනයට අනුව, අන්ධානුකරණයට වඩා ප්‍රත්‍යක්ෂයේ ඇති වැදගත්කම ප්‍රදර්ශනය වන අතර ඒ තුළින් ජනතාවට සත්‍ය ගරුකත්වය හා නිවැරැදි දැක්ම ඇති කරගත යුතු අයුරු පසක් කොට දී ඇත.

උපාලි හා සීහ වැනි පුද්ගලයන් බුදුරදුන්ගෙන් දහම් අසා පැහැද සසුන්ගත වීමට අයැද සිටි අවස්ථාවේ කලබලනොවී සිතා බලා කටයුතු කළ යුතුය යන අදහස උන්වහන්සේ ඔවුනට ලබාදුන්නේ ප්‍රත්‍යක්ෂයේ ඇති වැදගත්කම අවබෝධ කරවමිනි. උදුම්බරික හා සීහනාද සූත්‍ර ද මීට කදිම නිදසුනකි. එහිදී උන්වහන්සේ මෙසේ දේශනා කළ සේක. නිග්‍රෝධය , මා වරදවා තේරුම් නොගන්න. මා ධර්මය දේශනා කළේ ඔබ මගේ ශිෂ්‍යයකු කර ගැනීමට නොවේ, ඔබගේ ගුරුතුමා තවදුරටත් ඔබගේ ගුරුතුමාම වේවා, කුසල් අකුසල් යන මේ කරුණු සම්බන්ධයෙන් ඔබ විවේචනය කරන්නට හෝ අපේ පක්ෂයට හරවා ගැනීමට මට වුවමනාවක් නොමැත, ඒ සියල්ල ඔය විධියට තිබේවා යනුවෙනි. මෙහිදී පුද්ගල චින්තනයට නිදහස දෙමින් තමා කළ යුත්ත නොකළ යුත්ත ගැන එම පුද්ගලයාටම තීරණය කිරීමට අවස්ථාව සලසා දෙමින් ප්‍රත්‍යක්ෂ ඥානයේ ඇති වැදගත් කම අවබෝධ කොට දුන් අතරම මතවාදිව ඇතිවන ගැටුම් අවම කිරීමට කටයුතු කර ඇති ආකාරය ද ආදර්ශමත්ය. බුදුරදුන් සිය දහම සත්වයාට අවබෝධ කරවීමට නිරතුරුවම උත්සාහ කළ සේක. (බුද්ධෝ සො භගවා බොධාය ධම්මං දෙසෙති)

කුලයට බලයට ගැති නොවී පුද්ගල හැකියාවට මුල් තැනක් ලබාදීමට උන්වහන්සේ සෑම විටෙකම කටයුතු කළ සේක. උපත පුද්ගල චරිතයක උස් පහත් බව නිර්ණය කිරීමට බමුණන් ඉදිරිපත් කළ සාධකය වුවත් එය සම්පූර්ණයෙන් බැහැර කළ උන්වහන්සේ පුද්ගලයා සතුවන හැකියාව හා ගුණගරුකත්වයෙන් ඔහුගේ උස් පහත් බව තීරණය වන බව ලොවට පෙන්වා වදාළහ.

අග්ගිකභාරද්වාජ බමුණා වසලයා යැයි බුදුන් අමතන විට වසලයා යනු කවරකුද යන්න වටහා දෙමින් වසලයකු වන්නේ කවර චරිතාංග ඇති පුද්ගලයන් ද යන්න පහදා දුන් සේක. වසලයා යනු සමාජගත පහත් උපතක් ඇත්තාය යන ආකල්පය සමාජයෙන් බැහැර කරලීමට කටයුතු කළ සේක. උපතින් පුද්ගලයකු වසලයකු හෝ බ්‍රාහ්මණයකු නොවන බව පෙන්වා වදාළ බුදුරදුන් ක්‍රියාව මත පුද්ගලයකු වසලයකු හෝ බ්‍රාහ්මණයකු වන බවත් පෙන්වා වදාළහ. (කම්මනා වසලොහොති කම්මනා හොති බ්‍රාහ්මණො) පුද්ගලයන් ඇති කොට ගෙන තිබූ ජාති මානය බිඳ හරිමින් සත්‍යයේ මාවත විවර කළ අවස්ථාවක් වාසෙට්ඨ සූත්‍රයෙන් ද පෙන්නුම් කරයි.

බුද්ධචරිතයෙන් ඉස්මතු වූ යථාවාදි තථාකාරි ගුණය ද පුද්ගල පෞරුෂය හා සම්බන්ධ වැදගත් ගුණාංගයකි. යම් සේ කියන්නේ ද එසේම කිරීම පුද්ගල විශ්වසනීයත්වය තීව්‍ර කරයි. බුදුරදුන්ගේ දේශනා හා උන්වහන්සේගේ ක්‍රියාකාරිත්වය මීට කදිම නිදසුනකි.දේශනා කළ දහමට අනුව උන්වහන්සේ ද සිය පැවැත්ම හා ක්‍රියාකාරිත්වය සකසාගත් සේක. ඇතැම් ඉගැන්වීම් හා න්‍යායන්ට අනුව දේශනය හා ක්‍රියාකාරිත්වය අතර පරස්පර බවක් තිබූ බව පැහැදිලිය. බ්‍රාහ්මණ ආගම මීට නිදසුනකි. බමුණන්ගේ ඉගැන්වීම හා හැසිරීම අතර වෙනසක් දැකිය හැකිවිය. එහෙත් බුදුරදුන් දෙසූ දහම ඒ අයුරින් ක්‍රියාවට නැඟුවා පමණක් නොව මහා කාරුණිකව සිය ශ්‍රාවක පිරිස ද නිවැරැදි මෙඟහි යෙදවීමට කටයුතු කළ සේක.

බුදුසිරිත තුළ වඩාත් ඉස්මතු වන තවත් ගුණාංගයක් ලෙස ඉවසීමේ ගුණය පෙන්විය හැකිය. ‘ඛන්තිපරමං තපොතිතික්ඛා ‘ යනුවෙන් ඉවසීම වනාහි උතුම්ම තවුස්දම යැයි පෙන්වා දී ඇත. ඉවසීම උන්වහන්සේ පාරමි ධර්මයක් ලෙසින් සසර පුරාම වර්ධනය කළ ආකාරය බෝසත් සිරිතෙන් ආදර්ශ ලෙස ලෝකයාට පෙන්වා වදාළහ.අක්කෝස භාරද්වාජ සූත්‍රය බුදුරදුන්ගේ ඉවසීමේ ගුණය ඉස්මතු කෙරෙන සුත්‍ර දේශනයකි. අක්කෝස භාරද්වාජ බමුණූ තෙමේ බුදුරදුන් ඉදිරියට පැමිණ ඉතා නිර්දය ලෙසින් උන්වහන්සේ විවේචනයට බඳුන් කරමින් දෝෂාරෝපණය කරයි. සියල්ල සාවධානව අසා සිටින බුදුහිමියෝ බමුණාගේ දැඩිබව අවම වූ අවස්ථාවෙ ඉතා ශාන්ත ස්වරූපයෙන් මෙසේ විචාළහ. ‘බ්‍රාහ්මණය,ඔබේ නිවෙසට යම් නැදෑ හිත මිත්‍රයන් පැමිණෙන්නේ ද?’ එවිට බමුණා නොයෙක් විට එසේ පැමිණෙන බව ප්‍රකාශ කළෙන්, එසේ නම් යම් දිනෙක එබඳු නෑයන් සඳහා ආහාර වේලක් සඳහා ආරාධනය කර ඔවුන් නොපැමිණිය හොත් කුමක් කරන්නේ දැ’යි නැවත බුදුරදුන් විසින් ඔහුගෙන් විචාරණ ලදී. ඒවා තමන් භුක්ති විඳිනබව බමුණා ප්‍රකාශ කළේය. ‘එසේ නම් බමුණ, ඔබ විසින් මට බැණුම් සංග්‍රහයක් කරන ලදී. මම ඒවා එකක්වත් භාර නොගනිමි. ඔබ ම ඒවා ආපසු භාර ගන්න යැ’යි උන්වහන්සේ වදාළහ. එවිට බමුණාට තමා කළ වැරැද්දේ බරපතළ කම අවබෝධ විය. ඔහු මහත් ලජ්ජාවට ද කම්පනයට ද පත්විය. බුදුරදුන් ඉවසීමෙන් හා ශාන්තව කළ එම ප්‍රකාශය බමුණාගේ මානය නැති කිරීමට මෙන්ම ඉවසීම ගැන ධර්මාන්විත පාඩමක් කියාදීමටද සමත්විය. එමෙන්ම තෙරුවන් සරණගිය උපසකයකු වීමේ වරම ද අක්කෝස භාරද්වාජ බමුණාට හිමි විය.

ආලවක සුත්‍රයේ ද මෙබඳුම වූ අවස්ථාවක් නිරූපිතය. මහත් බලයක් ආරෝපණය කරගෙන සිටි ආලවක යක්ෂයාගේ භවනට වැඩම කරන බුදුරදුන් ඉවසීමේ ගුණයෙන් ඔහු දමනය කළ ආකාරය මහත් ආශ්චර්යජනකය. සිය භවනයෙන් පිටවීමට සිවුවරක්ම ආලවක යක්ෂයා කියූ අවස්ථාවේ උන්වහන්සේ ශාන්ත ගමනින් පිටවීමට සැරසිණි. ඒ හැම වාරයකදීම ඇතුළුවීමට ද අණ කරමින් බුදුරදුන් වෙහෙසට පත්කිරීමේ අරමුණෙන් යක්ෂයා කටයුතු කළ ද උන්වහන්සේ ශාන්තව සියල්ල ඉවසා වදාළහ. ඉන් යම් ප්‍රමාණයකට දැමුණූ යක්ෂයා බුදුන්ගෙන් ප්‍රශ්න අසා වෙහෙසට පත් කිරීමට සිතා අසන ලද ප්‍රශ්නයන්ට ද ශාන්තව හා ඉවසීමෙන් පිළිතුරු දුන් සේක. එම පිළිතුරුවලින් සෑහීමට පත්වූ ආලවක යක්ෂ තෙමේ අවසානයේ බුද්ධ ශ්‍රාවකයකු බවට පත්විය. මෙහිදී බුද්ධචරිතයෙන් ලැබුණූ ආදර්ශයක් වූයේ ඉවසීම තුළින් අපේක්ෂිත සද්අරමුණු ඉටුකර ගත හැකි බවය. සමාජයේ කටයුතු කිරීමේ දී විවිධ තරාතිරම්වල පුද්ගලයන් මුණගැසේ. විවිධ අදහස් හා මත දරන පුද්ගලයන්ගේ හඬට කන් දීමට සිදුවේ. එවැනි අවස්ථාවල තමා සංවරව හා ඉවසීමෙන් කටයුතු කළ යුත්තේ කෙසේ ද යන්න හා තම යහඅරමුණු වෙත එබඳු පුද්ගලයන් නතු කර ගන්නේ කෙසේද යන්න වටහා ගැනීමට බුදුන් වහන්සේ ලබාදුන් මේ ආදර්ශය මහත් ප්‍රයෝජනවත්ය.

සත්වගට මාර්ගෝපදේශකයාණන් වූ බුදුරජාණන් වහන්සේ සිය අනුගාමික පිරිසට නිවැරැදි නායකත්වයේ ඇති අගය මනාව වටහා දුන් සේක. දිනක් බුදුරදුන්ගේ මහාපුරුෂ ලක්ෂණ දකින සේල, බමුණා උන්වහන්සේට සක්විති රජකු වීමේ වාසනාව ඇති බව දැන ඒ ගැන උන්වහන්සේගෙන් විචාළේය. එවිට උන්වහන්සේ, බ්‍රාහ්මණය මම රජෙක්මි, ශ්‍රේෂ්ඨ ධර්ම රාජයෙක්මි, අන් කිසිවකුට පවත්වාගෙන යා නොහැකි ධර්ම රාජ්‍යය මම පවත්වාගෙන යන්නෙමි යැයි වදාළ සේක. ධම්ම චේතිය සූත්‍රයේ දී පසේනදි කොසොල් මහරජ බුදුරදුන්ට ප්‍රශංසා කරනුයේ මහා සේනාවක් මධ්‍යයේ වුවද මහත් නිශ්ශබ්දතාවයකින් ශ්‍රාවක පිරිස පාලනය කරමින් ධර්මදේශනා කරන ආකාරයේ අපුර්වත්වය ගැන හටගත් මහත් පැහැදීමෙනි.

එමෙන්ම උන්වහන්සේ තුළ පැවැති කාරුණිකත්වය, මෛත්‍රිය,අධිෂ්ඨානය, වීර්යය, නිරාශාව, නිරහංකාරත්වය, යුක්තිසහගත බව හා අයුක්තිය හෙළා දැකීම වැනි ගුණාංග උන්වහන්සේගේ මාර්ගෝපදේශකත්වය හා නායකත්වය ශෝභා සම්පන්න කළ අතර ජනපි‍්‍රය බව ද ඒ පසුපස ඇදී ආවේය. කිසි දිනෙක නායකත්වයේ බලය පෙන්වීමට සූදානම් නොවූ අතර සිය නායකත්වය අර්ථයෙන් ධර්මයෙන් සැමට සෙත සැලසීමට යොදාගත් සේක. කිසිදු උස් පහත් භේදයක් හෝ ස්ත්‍රි, පුරුෂ, ළමා, තරුණ, මහලු ආදි වශයෙන් භේදයක් නොතකා සැමට එක්වන්ව සමානාත්මතාවයකින් සලකමින් දිය යුතු අවවාදය නිවැරැදි මොහොතේ ලබාදීමට උන්වහන්සේ නිරතුරුවම කටයුතු කළ සේක. දිනක් තුඹසකට පිවිස සිටි ගැරඩියකු එළියට ගැනීමට ලී දඩුවලින් අනිමින් සිටි දරු පිරිසක් වෙත වැඩම කළ බුදුරදුන් සෑම සත්වයකුම දඬුවමට හා මරණයට බිය බවත් තමා උපමා කර ගනිමින් සතුන්ට හිරිහැර කිරීමෙන් වැළැකිය යුතු බවත් පෙන්වා දුන් සේක.

වගකීම් සියල්ල සිය නායකත්වය මතම රඳවා ගැනීමට උන්වහන්සේ කටයුතු නොකළහ. නිදහස ඉතා අගය කරමින් සිය ශ්‍රාවක පිරිසට ශාසනික කටයුතු ඉදිරියට ගෙනයෑමට අදාළ නිදහස ලබාදීමට කටයුතු කළ සේක.

ඒ ඒ ජනපද හා ප්‍රදේශවල මහණ උපසම්පදාව පවත්වාගෙන යෑමට අදාළ උපදෙස් ලබාදීම මීට නිදසුනකි. එමෙන්ම ශාසනයේ දක්ෂතා ඇති භික්ෂූන් භික්ෂුණින්ට සහ උවැසු උවැසියන් හටද තනතුරු පිරිනමමින්, ක්‍රියා කළ අයුරු එතදග්ග පාලියෙන් සනාථ වේ. සිය ශ්‍රාවක පිරිසගේ ගරුත්වය විශ්වාසනීයත්වය දිනා ගනිමින් එම පිරිසට ආත්ම විශ්වාසයකින් සසුන තුළ කටයුතු කිරීමට ඉඩ හැරීම ද සිදුවිය.

සසුනට එල්ලවන අපවාද හා චෝදනාවලින් සිය ශ්‍රාවක පිරිස් බේරා ගැනීමට බුදුරදුන් පෞද්ගලිකවම මැදිහත්වීම තුළින් ද නායකත්වයේ එක් චරිතාංගයක් ඉස්මතු වේ. පැවිදි දිවියට පත්වීමට පූර්ණයෙන් දරුගැබක් හට ගෙන තිබූ කුමාර කාශ්‍යප මාතාව වෙත එල්ල වූ අභූත චෝදනාවන්ගෙන් ඇය නිදහස් වූයේ බුදුරදුන්ගේ කාරුණික මැදිහත්වීම නිසාය. ඇතැම් භික්ෂූන් භික්ෂූනීන්ගේ සමාජ අපවාදවලට ලක්විය හැකි ක්‍රියා හමුවේ අපක්ෂපාතීව අවවාද කරමින් ඔවුන් ඉන් මුදවා සුමඟට ගෙන ඒමට ගත් ව්‍යායාමය බුදුහිමියන්ගේ නායකත්ව ගුණය ප්‍රකට කරලන්නක් විය. නන්ද හා ඡන්න තෙරවරුන් සම්බන්ධයෙන් ක්‍රියා කළ ආකාරය මීට නිදසුන්ය.

සමාජයක් තුළ කටයුතු කිරීමේදී ජනහඬට කන්දීමට ද සිදුවේ. සමාජය විසින් දිගු කාලයක් මුළුල්ලේ ආරක්ෂා කරනලද සිරිත් විරිත් සම්ප්‍රදායනට ගරුකිරීම හා පවත්වාගෙන යෑමද අපේක්‍ෂිත කරුණකි. බුදුරදුන් එම ජනමතයට ගරුකළ ශාස්තෘන් වහන්සේ නමකි. භික්ෂූන් භික්ෂුනීන් සඳහා විනය ප්‍රඥප්ති පැනවීමේ දී උන්වහන්සේ ජනමතයට ඉඩදුන් අවස්ථා ගණනාවක් ඇත. නිදසුන් ලෙස වස් සමාදන්වීම දැක්විය හැකිය. වර්ෂා ඍතුවේ දී එක් ස්ථානයකට වී සිටීම සඳහා එම විනය ශික්ෂාපද පනවා ඇත. වැසි සමයේ හට ගැනෙන නව තණපත් පාගා යෑම භාරතීය සමාජය හෙළා දුටු කරුණකි. ඊට පිළියමක් ලෙසින් මෙම ප්‍රඥප්තිය පණවා උන්වහන්සේ ජනමතයට ගරු කර තිබේ. එමෙන්ම මහාවග්ග පාලියට අනුව බොහෝ විනය ශික්ෂාපද ජනතාවගේ ඉල්ලීම මත පනවා ඇත. අතිරේක චීවරයක් භික්ෂුවට දැරීමට අවකාශ සැලසුණේ ජීවක වෛද්‍යවරයාගේ ඉල්ලීමට බුදුරදුන් දක්වන ලද ප්‍රතිචාරයේ ප්‍රතිඵලයක් වශයෙනි.

මෙලෙසින් උසස් පුද්ගල පෞරුෂයක් ගොඩනඟා ගැනීමට අදාළවන ආදර්ශ රැසක් බුදුසිරිත ඇසුරෙන් අපට හඳුනාගත හැකිය.බුදුරදුන් ආගමික නායකයකු මෙන්ම සමාජ සංශෝධකයකු ලෙසින්ද කළ කටයුතු ඒ ලෙසින් ම අපට ද කළ හැකි වේද යන්න ඇතැමකුට මතුවිය හැකි ගැටලුවකි. එය සැබෑවකි. උන්වහන්සේ ඒ ශක්තිය අත්පත් කර ගත්තේ මහාපාරමී බල මහිමයෙනි. එනමුත් උන්වහන්සේ අනුගමනය කළ සරල විධි ක්‍රම සෑම ජීවිතයකටම ප්‍රගුණකර ගත හැකි අන්දමට පෙන්වා දී ඇත.

කරුණාව, මෛත්‍රිය, දයාව, අනුකම්පාව, නිහතමානී බව,සත්‍යගරුක බව, නිරහංකාරත්වය හා අපක්ෂපාතිබව, යුක්තිසහගත වීම සහ අකම්පිතබව වැනි පුද්ගල පෞරුෂවර්ධනයට අදාළ අංග රැසක් බුදුසිරිතෙන් උකහාගෙන අපට ප්‍රායෝගිකව ප්‍රගුණ කළ හැකිය. යමකු එම ගුණාංග මත පිහිටා කටයුතු කරයි නම් ඔහුගේ පෞරුෂ ලක්ෂණ ක්‍රමයෙන් දියුණුවීම ද නොවැළැක්විය හැකිය.

අධිෂ්ඨානයත්, විශ්වාසනීයත්වයත්, චරිත පාරිශුද්ධියත් එක්තැන් කරමින් ලබන ආධ්‍යාත්මික ශක්තිය පුද්ගල ක්‍රියාකාරිත්වය වඩාත් හරවත් හා ඵලදායි තැනකට යොමු කරයි. එබඳු ශක්තිමත් ආධ්‍යාත්මයක් සහිත පුද්ගලයකු කොතැනක සිටියත් තමන්ටත් සමාජයටත් මහත් යහපතක් සැනසිල්ලක් අත්කර දෙයි.

තෙරුවන් සරණයි!

මහාචාර්ය හඟුරන්කෙත ධීරානන්ද හිමි – බුදුසරණ අන්තර්ජාල කලාපය

ක්‍ෂණසම්පත්තිය සහිත උතුම් මනුෂ්‍යය ආත්මයක් ලැබී ඇති මෙම බුද්ධෝත්පාද කාලය තුල කුසල් දහම්හි නිරත වී සසරින් එතරව ලබන සදාකාලික නිවන් සුවය ලබාගැනීමට මෙම ධර්ම දානය හේතුවාසනා වේවා!

සියළු දානයන් අතර ධර්ම දානයම අග‍්‍ර වන්නේය. මෙම සදහම් පණිවිඩය සියළු දෙනා අතර Share කර ධර්ම දානමය උතුම් පුණ්‍යකර්මයට ඔබත් දායක වන්න! via Facebook Pages http://ift.tt/1GMS4Lf