== මේලජින මහරහතන් වහන්සේ ==
නුවණැති වූ කුමරුන් සියලු ශිල්ප ශාස්ත්‍ර කෙළ පැමිණ ප්‍රසිද්ධත්වයට පත්වුණා. අපගේ භාග්‍යවතුන් වහන්සේ බරණැස ඉසිපතනාරාමයේ වැඩ සිටිමින් අමා දහම් වැසි වස්සවද් දී සදහම් ශ්‍රවණය කළ කුමරුන් ශ්‍රද්ධා ලාභය ලබා බුදු සසුනේ පැවිදි බව ලබා ගත්තා. මහා පින් ඇති කුමරුන් පැවිදි වූ දිනම සියලු කෙලෙසුන් ප්‍රහාණය කොට උත්තම අරහත්වය සාක්ෂාත් කළා
අප්‍රමාණ ශාස්තෘ ගෞරවයකින් යුක්තව, ධර්ම ගෞරවයකින් යුක්තව දහමේ හැසිරෙමින් සසර දුක් කෙළවර කළ මේලජින නම් රහතන් වහන්සේ ගැන අප දැන් ඉගෙන ගනිමු.
උන්වහන්සේගේ ථේර ගාථාවෙහි මෙසේ සඳහන් වෙනවා. මේලජින තෙරණුවෝ “සිද්ධත්ථ” නම් බුදුරදුන්ගේ යුගයේ දී සිටු කුමරෙක්ව ඉපිද සිටියා. දිනක් සුමේධ බුදු සමිඳුන් පිණ්ඩපාතයේ වඩිනු දැක බලවත් පැහැදීමෙන් යුතුව පලතුරු පූජාවක් සිදුකළා. තුන්ලෝකාග්‍ර භාග්‍යවතුන් වහන්සේ කෙරෙහි ප්‍රසන්න වූ සිත නිසාත්, රැස්කරගත් පුණ්‍ය මහිමය නිසාත් මරණින් මතු දෙව්ලොව උපන්නා. දෙව්මිනිස් සුගතියේ ඉපදෙමින් මේ බුද්ධෝත්පාද කාලයේ දී බරණැස් නුවර රජ පවුලක ඉපදී මේලජින කුමරු නමින් සැප සම්පත් මධ්‍යයේ හැදී වැඩුනා. නුවණැති වූ කුමරුන් සියලු ශිල්ප ශාස්ත්‍ර කෙළ පැමිණ ප්‍රසිද්ධත්වයට පත්වුණා. අපගේ භාග්‍යවතුන් වහන්සේ බරණැස ඉසිපතනාරාමයේ වැඩ සිටිමින් අමා දහම් වැසි වස්සවද් දී සදහම් ශ්‍රවණය කළ කුමරුන් ශ්‍රද්ධා ලාභය ලබා බුදු සසුනේ පැවිදි බව ලබා ගත්තා. මහා පින් ඇති කුමරුන් පැවිදි වූ දිනම සියලු කෙලෙසුන් ප්‍රහාණය කොට උත්තම අරහත්වය සාක්ෂාත් කළා. ඒ බව නොදත් ඇතැම් භික්ෂූන් දිනක් ‘’ඔබ වහන්සේ කිසියම් උත්තර මනුෂ්‍ය ධර්මයන් ලබාගෙන ඇද්දැ’යි විමසූ විට මේලජින තෙරුන් මෙසේ සිංහනාද කළා.
යදාහං ධම්මං මක්කේසිං
භාසමානස්ස සත්ථුනෝ
න කංඛමහිජානාමි
සබ්බඤ්ඤු අපරාජිතෝ
ශාස්තෘන් වහන්සේ විසින් මේ ශ්‍රී සද්ධර්මය දේශනා කරද්දී මට අසන්න ලැබුණේ යම් දවසක ද එදා ඉඳලා ඒ අපරාජිත මුනිඳුන් වන සර්වඥයන් වහන්සේ පිළිබඳව මා තුළ සැකයක් ඇති වූ බවක් මා දන්නේ නැහැ’.
සත්ථවාහේ මහාවීරේ
සාරාථිනං වරුත්තමේ
මග්ගේ පටිපදායං වා
කංඛා මය්හං න විජ්ජති
‘උන්වහන්සේ වනාහී සසර කතරින් ලෝ සතුන් එතෙර කරවන මහා ගැල්කරුවාණන් වන සේක. ඒ මහාවීර වූ පුරිසදම්මදසාරථින් අතර අති උතුම් වූ බුදු සමිඳාණන් පිළිබඳව හෝ මේ උතුම් නිවන් මඟ පිළිබඳව හෝ මා තුළ කිසියම්ම සැකයක් නැහැ.
පැවිදි වූ දිනම නිකෙලෙස්ව එලෙසින් සිංහනාද පැවැත්වූ මේලජින තෙරණුවෝ පිරිනිවන් පෑමට පෙරාතුව මෙලෙසින් පැවසුවා.
‘තමාම අවබෝධ කරගත් සත්‍ය ඇති අපරාජිත වූ දහසක් රැස් දරන්නා වූ සිද්ධත්ථ නම් බුදුරජාණන් වහන්සේ විවේකයෙන් නැගී සිටිසේක. පිඬුසේක පිඬුපිණිස නික්මුණ සේක. අතෙහි ඵල දරාගත් මම එලක්හි උන්වහන්සේ වෙත පැමිණියෙමි. පැහැදුණු සිතින් හා සතුටු සිතින් උන්වහන්සේට ආමෝද ඵලයක් පූජා කළෙමි. මෙයින් කල්ප අනූ හතරකට පෙරදී යම් ඵල දානයක් දුන්නෙම් ද එහි විපාක වශයෙන් මේ දක්වා සුගතියෙහි නූපන්නෙමි. ඵල දානයේ විපාකය මෙ බඳුය. දැන් මම සියළු කෙලෙස් දැවුයෙමි. සියළු භව නසා දැමුවෙමි. ඇත් රජකු මෙන් බැඳුම් සිඳ දමා ආශ්‍රව රහිතව වෙසෙමි. බුදුරජාණන් වහන්සේ වෙතට මාගේ පැමිණීම ඒකාන්තයෙන්ම යහපත් වූයේම ය. ත්‍රිවිද්‍යාව අවබෝධ කළෙමි. බුදුරජාණන් වහන්සේගේ අනුශාසනාව ඉටු කෙළෙමි. සිවුපිළිසිඹියාවෝද අෂ්ඨ විමෝක්‍ෂයන්ද ෂඩ් අභිඥ්ඥාවෝද සාක්ෂාත් කළෙමි. බුද්ධ ශාසනය සම්පූර්ණ කළෙමි.
== සුධාර මහරහතන් වහන්සේ ==
පුන් පොහෝ දිනෙක සඳ මෙන් බබලන්නා වූ කිණිහිරි රුක් වැනි වූ පහන් ගසක් මෙන් ශෝභමාන වූ ලෝකනායක වූ බුදුරජාණන් වහන්සේ දුටුවෙමි. නාරං ගෙඩියක් රැගත් මම දක්ෂිණාර්හ වූ මහා ප්‍රඥා ඇති මහාවීර ශාස්තෘන් වහන්සේට පහන් සිතින් දෙ අතින්ම එය පූජා කළෙමි. එකල්හි මීට කල්ප තිස් එකකට පෙර යම් ඵල දානයක් දුන්නෙම් ද එහි විපාක වශයෙන් මේ දක්වාම දුගතියක නූපන්නෙමි. ඵල දානයේ ආනිශංස එබඳුය
අප ඉගෙන ගන්නේ ථේර ගාථාවල සඳහන් වන සුරාධ මහ රහතන් වහන්සේ පිළිබඳව යි. උන්වහන්සේ සිඛි බුදුරජාණන් වහන්සේ ගේ යුගයේ දී සිටු කුමරෙක්ව ඉපිද සිටියා.
සිඛී සම්මා සම්බුදුරජාණන් වහන්සේට පැහැදුණු සිතින් නාරං ගෙඩියක් පූජා කළා. ඒ හේතුවෙන් මරණින් මතු දෙව්ලොව ඉපිද තව තවත් පින බලවත් කරගත්තා.
අප භාග්‍යවතුන් වහන්සේගේ කාලයේ දී පෙර සඳහන් කළ රාධ බ්‍රාහ්මණයාගේ බාල සොහොයුරා ලෙස උපත ලැබුවා. වැඩිමහල් සොයුරු රාධයන් පැවිදි වූ කල්හි සුරාධයන් ද ගෞතම බුදු සසුනේ උතුම් පැවිදි බව ලබා ගත්තා. සීල, සමාධි, ප්‍රඥා පරිපූර්ණවත්වයට පත්කරගත් සුරාධ තෙරුණුවන් ද සුළු කලෙකින්ම නිකෙලෙස් රහතන් වහන්සේ නමක් බවට පත්වුණා. අරහත්වය සාක්ෂාත් කළ සුරාධ තෙරුන් බුදු සසුනෙහි උත්තම බව ප්‍රකාශ කරමින් සිය අරහත්වය ප්‍රකට කරවමින් මෙම ගාථාවන් වදාළා.
ඛිණාහි මය්හං ජාති
වුසිතං ජිනසංසනං
පහීණෝ ජාලසංඛාතෝ
භාවනෙත්ති සමූහතං
මගේ ඉපදීම අවසන් වුණා. බුදු සසුනේ නිවන් මඟ සම්පූර්ණ කරගත්තා. දෑස් අඳුරු කරන දැලක් වගේ තිබෙන අවිද්‍යාව නැතිකර දැම්මා. භවය ගැට ගසන තෘෂ්ණාව මුලින්ම උදුරලා දැම්මා.
යස්සත්ථාය පබ්බජිතෝ
අගාරස්මං අනගාරියං
සෝ මේ අත්ථෝ අනුප්පත්තෝ
සබ්බ සංයෝජනක්ඛයෝ
ගිහි ගෙය අත්හැර දමා මේ බුද්ධ ශාසනයේ මම පැවිදි වූයේ යම් අර්ථයක් ඇතිව. අන්න ඒ උතුම් ජීවිතාර්ථය මම ලබා ගත්තා. හැම භවයක්ම නැති කර දැම්මා.
උතුම් නිවනින් සැනසුන සුරාධ රහතන් වහන්සේ මෙසේ ද උදන් ඇනුවා.
පුන් පොහෝ දිනෙක සඳ මෙන් බබලන්නා වූ කිණිහිරි රුක් වැනි වූ පහන් ගසක් මෙන් ශෝභමාන වූ ලෝකනායක වූ බුදුරජාණන් වහන්සේ දුටුවෙමි. නාරං ගෙඩියක් රැගත් මම දක්ෂිණාර්හ වූ මහා ප්‍රඥා ඇති මහාවීර ශාස්තෘන් වහන්සේට පහන් සිතින් දෙ අතින්ම එය පූජා කළෙමි. එකල්හි මීට කල්ප තිස් එකකට පෙර යම් ඵල දානයක් දුන්නෙම් ද එහි විපාක වශයෙන් මේ දක්වාම දුගතියක නූපන්නෙමි. ඵල දානයේ ආනිශංස එබඳුය.
දැන් මම සියලු කෙලෙස් තවා ත්‍රිවිද්‍යාවත් සාක්ෂාත් කළෙමි. ෂඩ් අභිඤ්ඤාවන් ද, අෂ්ඨ විමෝක්ෂයන් ද ලබන බුදුරජාණන් වහන්සේගේ අනුශාසනා ඉටු කෙළෙමි.
ගෞතම බුදු සසුනේ උත්තම අරහත්වය සාක්ෂාත් කරන්ට තරම් ඒ දෙ සොහොයුරන් වාසනාවන්ත වුණා. අපටද ඒ ශ්‍රාවක සඟරුවන කෙරෙහි සිත පහදවාගෙන උතුම් චතුරාර්ය සත්‍යය අවබෝධ කරගැනීමේ වාසනවා උදාවේවා.
සටහන : නයනා නිල්මිණි
කිරිබත්ගොඩ ඤාණානන්ද හිමි via Facebook Pages http://ift.tt/1GMS4Lf
