මොහොතක් නැවතී මෛත්‍රී සිත පතුරවමු. via Facebook Pages http://ift.tt/1GMS4Lf

සත්ව පුද්ගල ආත්මයන්ගෙන් ශුන්‍ය බැවින් ලෝකය ශුන්‍ය (හිස්) යැයි කියනු ලැබේ.
කය ගැන කලකිරුනත් කවුරුවත් හිත ගැන කලකිරෙන්නේ නැහැනේ… හිත ‘මම’ කියලනේ හිතාගෙන ඉන්නේ… via Facebook Pages http://ift.tt/1GMS4Lf

උන්වහන්සේගේ ආදාහනය අද දින පාර්ලිමේන්තු ක්‍රීඩාංගනයේදී පැවැත්වේ. අපි සෑම දෙනාම උන්වහන්සේ අනුව යමින් මෛත්‍රී භාවනාව වඩමු.

“මහාකාරුණිකෝ නාථෝ – හිතාය සබ්බ පාණිනං
පූරෙත්වා පාරමී සබ්බා – පත්තෝ සම්බෝධි මුත්තමං.”
උන්වහන්සේගේ පාරමී සම්පුර්ණ වී පැතූ බෝධියකින් නිවන් අවබෝධවේවා. via Facebook Pages http://ift.tt/1GMS4Lf

අයසා’ව මලං සමුට්ඨිතං – තදුට්ඨාය තමේව ඛාදති
ඒවං අතිධෝනචාරිනං – සකකම්මානි නයන්ති දුග්ගතිං

යකඩෙන් නැගුන මලය ඒ යකඩෙම කාලා විනාස කරනවා. යකඩෙකින් මලකඩයක් ඇති උනොත් වෙන යකඩයක්ද කන්නෙ? ඒ යකඩෙම කාලා විනාස කරනවා. ඒ වගේ නුවණ නැති කෙනා අනුවණකමට උපද්දන ලද කර්මයට කෙලෙස් වලට එයාම දැවෙනවා, එයාම පිච්චෙනවා, එයාම දුකට පත් වෙනවා. එතකොට මේ සතර මහා ධාතුවේ තමන් කියලා, සතර මහා ධාතුව තමන්ගේ කියලා, සතර මහා ධාතුව තමන්ගේ ආත්මයයි කියලා අපි බැඳිලා ඉන්නවා නම් මේ පටිච්චසමුප්පාදය නොදන්නා කම නිසයි. ඔය සිද්ධියමයි පෙන්නන්නේ “අවිද්‍යා පච්චයා සංඛාරා” කියන්නෙ, දැන් අම්මා කියලා මුලින් සිහිපත් වන සිද්ධාන්තය තමා “අවිද්‍යා පච්චයා සංඛාරා” කියලා කියන්නෙ. ඕකට තණ්හා උපාදාන ගති ටිකක් තියනවා නමුත් කර්ම ගතිය ප්‍රධානයි. මේ ටික නිසා අම්මා බලන්ඩ යනවා කිව්වහම අනාත්ම වූ විඤ්ඤාණ, නාම රූප, සලායතන, ඵස්ස, වේදනා කියන ස්කන්ධ පංචකය උපදවා ගන්නවා. ඒ ටික තියන්නෙ රූපය කනබොන ආහාර ප්‍රත්‍යයෙන්, වේදනා, සංඥා, සංඛාර, ස්පර්ශ ආහාර ප්‍රත්‍යයෙන්. විඤ්ඤාණය නාමරූප ආහාර ප්‍රත්‍යයෙන්. පෙනෙනවා කියන සිද්ධිය තියෙන තැන ආහාර ප්‍රත්‍යයෙන් පවතින ස්කන්ධ ටිකක් තියෙන්නේ.

ආහාර ප්‍රත්‍යයෙන් හටගත් ස්කන්ධ ටික දකිනකොටම තණ්හා, උපාදාන, භව කියන මේ අවිද්‍යා සංඛාරයෙන් හටගත්ත නිමිති ටික ආපහු කැමැත්ත කියන කාරණාවත් එක්ක යෙදෙනවා. මේ පටිච්චසමුප්පාදය පෙන්නන්නෙ තුන්කාලෙකින්. ඒකයි පටිච්චසමුප්පාදය දන්නවා නම් චතුරාර්‍ය සත්‍ය දන්නවා කියන්නෙ මෙන්න මෙහෙමයි අපිට ලෝකය ඇතිවුණේ කියන එක පෙන්නනවා. මේ කෙලෙස් කර්ම ටික නිසා ස්කන්ධ උපදවාගෙන උපන්න ස්කන්ධ ටික දකිනකොටම කෙලෙස් කර්ම යෙදුනහම මේටික නොදන්නාකම නිසා පටිච්චසමුප්පාදයක් වෙනවා පටිච්චසමුප්පාදය නොදන්නාකම නිසාම අවිද්‍යා ප්‍රත්‍යයෙන් මේ පංච උපදානස්කන්ධ දුක නිර්මාණය වෙනවා. ජාති, ඉපදීම ඇතිවෙලා, අපිට කෙනෙක් ඉපදිලා. “ජාති පච්චයා ජරා මරණ සෝක පරිදේව දුක්ඛ දෝමනස්ස උපායාසා” පටිච්චසමුප්පාද චක්‍රය මේ විදිහට යෙදුනහම, ඒ කියන්නෙ අවිද්‍යා කර්මයන්ගෙන් අම්මා කියන ගතිය හම්බවෙනවා, ඒ ටික නිසා අපි විඤ්ඤාණ, නාම රූප, සලායතන, ඵස්ස, වේදනා කියන්නෙ පෙනෙනවා කියන අවස්ථාව හදාගන්නවා, පෙනෙනකොට පෙනෙන දේ හදාගන්න උදව් වෙච්ච ගති ටිකම මනසෙ යෙදෙනවා. තණ්හා උපාදාන කියන්නෙ ඔය ටික නොදකිනකොට වෙන්නෙ මොකක්ද බාහිර භවය හදාගන්නවා. මේ ගතිටික මෙහෙ තියනවා කියලා හිතාගන්නවා, එතකොට ඒ කලේ මොකක්ද ජාති. අම්මව උපදවා ගත්තා, තාත්තාව උපදවා ගත්තා.

” ජාති පච්චයා ජරා මරණ සෝක පරිදේව දුක්ඛ දෝමනස්ස උපායාසා සම්භවන්ති” තාත්තා කියන එක ඉපදුනොත් අම්මා කියන එක උපන්නොත් දුක උපන්නෙ. දුක උපන්නොත් පින්වතුනි දුකේ ඇතිබවත් දුක, දුකේ නැතිබවත් දුක, ආයෙ බේරෙන්න බැහැ. දුක නැති උනා කියලා ලෝකෙට සැපක් එන්නේ නැහැ . තාත්තා නම් තාත්තා ලෙඩ උනොත් ඕගොල්ලන්ට සැපද? තාත්තා මහලු උනොත් සැපද? තාත්තාට කව්රුහරි බැන්නොත් ගැහුවොත් තාත්තාට කන්න බොන්න බැරිඋනොත්? මේ නිසා තාත්තා ජීවත්වීම නිසාත් දුක එන්න පුළුවන්ද බැරිද? දුක එනවා. හොඳයි හදිසියේවත් තාත්තා මැරුණොත් ඒක දුක තමයි, හදිසියේවත් තාත්තා මැරුණා කියලා දුක නැති වුනා කියලා සැපද එන්නෙ? ඒක තවත් වැඩි දුර දුකක් මිසක. එතකොට තාත්තා ඉඳීමත් දුක නැතිවීමත් දුක. හිටියොත් ජරා ව්‍යාධි ධර්මයන් ගෙන් දුක. නැතිවුනොත් මරණයන්ගෙන් දුක. ජාතිය තිබුණොත් ඉඳීම නිසත් දුක මැරීම නිසත් දුක කියන එක තමයි ජාති ජරා මරණ සෝක පරිදේව දුක්ඛ දෝමනස්ස කියලා කියන්නෙ. මේ කොයි පැත්තෙනුත් දුක. උපන්නොත් දුක.

ඕගොල්ලන් ජරා මරණ දුකින් මිදෙන්න නම් මොකද කරන්න ඕනෙ? “ජාති නිරෝධෝ” ඉපදීම නැති උනොත් දුක නැහැ. එහෙනම් කුමන ධර්මයන්ගේ ඉපදීමද? ජරා මරණ ධර්මයන්ගේ ඉපදීම. තාත්තා ලෙඩ වෙනවා නම් මහලු වෙනවා නම් තාත්තා නූපන්නොත්? තාත්තාගෙ ජරා මරණය උපදින්නේ නැහැ. තාත්තා නූපදින්න නම් කොහොමද වෙන්නෙ? පටිච්චසමුප්පාදය අවබෝධ උනොත්. මේ අවිද්‍යා, කර්ම, තණ්හා කියන කාරණා ටිකෙන්, නැත්නම් එතනද අවිද්‍යා කර්ම තණ්හා ටිකට රාශි වෙච්ච ඒ රූප මිටිය තියන්නෙ. අවිද්‍යා, කර්ම, තණ්හා කියන මේ හේතු ටිකට රාශි වෙච්ච මේ සතර මහා ධාතුව බලාගෙන ඒටික හදන්න හේතුවෙච්ච ගතිටික මනසෙ යෙදුනා කියලා දැක්කොත් පින්වතුන්ට කෙනෙක් පුද්ගලයෙක් ඉන්නවා කියලා භවය හැදෙන්නෑ. භවය නැත්නම් බාහිරය තුලින් මේ රූපය තාත්තා කියන කාරණාව ඕගොල්ලන්ට නිර්මාණය වෙන්නෑ. එහෙම උනොත් මැරිච්ච තාත්තා වෙනුවෙන් වත් දුක්විඳින්න බැහැ. අතීතයේදීත් මේ වැරැද්ද වෙලා තියනවා මිසක මැරෙන්ඩ තාත්තා හිටියද කියන ප්‍රශ්නයක් තියනවා. කෙනෙක් මැරෙනවද කියලා ඇහුවොත් මැරෙන්ඩ ජීවත් වෙනවද කියන ප්‍රශ්නයක් යෙදෙයි.

සංයුක්ත නිකායේ අනුරාධ කියලා සූත්‍රයක් තියනවා, ආන් ඒ සූත්‍රයේ පෙන්නනවා “අනුරාධ මරණය ගැන කතා කරන්න ජීවත්ව ඉන්න කෙනෙක් ඉන්නවද බලන්නකො” කියනවා බුදු රජාණන්වහන්සේ. එතකොට ඕගොල්ලො දැක්කොත් මේ හේතුටික නිසා මේ ස්කන්ධ පංචකය හදාගන්නවා මේ ස්කන්ධ පංචකය බලාගෙන මේ හේතු ටික යෙදෙනවා කිව්වොත් ස්කන්ධ පංචකයෙ සත්වයෙක් පුද්ගලයෙක් නොදැක්කොත්. මේ සතර මහා ධාතුව තමන් නොදැක්කොත් තමන් ඉපදීම නිසා, තමන් ලෙඩ වෙච්ච නිසා, තමන් මහලු වෙච්ච නිසා, තමන් මැරෙණකම නිසා දුක එයිද? තමන් කියන එක උපන්නොත් දුක උපදිනවා. මම මේ කථා කරන ධර්මය ඇත්තටම ගැඹුරුයි නමුත් සංකල්පයක් අවශ්‍ය නැහැ ඕනම කෙනෙකුට නුවණක් තියන කෙනාට මේ සම්මා දිට්ඨිය කියන තැනට තබලා මේ දැන් දුකින් මිදෙන්න පුළුවන් දර්ශනයක් බුදු රජාණන්වහන්සේ පෙන්නුවෙ. මේ බුදු රජාණන්වහන්සේගේ දර්ශනයක් නෙමේ, එතකොට මේ මං කියන එකක් ගැන කවර කතාද.

ඕගොල්ලන්ගෙ ජීවිතයේ සැබෑවටම ඕගොල්ලන්ට දුක ආවෙ මෙහෙමයි කියන කතාවයි මේ කියන්නෙ. ඕගොල්ලන්ට දුකෙන් මිදෙන්න තියන්නෙ මෙන්න මේ දොරටුවයි කියන කතාව කියන්නෙ. දැන් අද අපි මරණය දකින්නෙ මොකක්ද, අද අම්මා නැත්නම් තාත්තා සිහිකරන්ඩ පුළුවන් ගතිටික එහෙම්මම තියනවා නමුත් මේ ගති ටික මගෙ මනසේ යම් රූපයක් දකිනකොට නම් උපදින්නෙ ඒ මනසේ උපදින මේ ගතිටික නැවත සිහිකරන්ඩ තියන ආහාර ප්‍රත්‍යයෙන් හටගත්ත රූපය නැතිවෙච්ච එක විතරයි වෙලා තියන්නෙ. කනබොන ආහාරයෙන් හැදිච්ච රූපය නැතිවෙච්ච ටික විතරයි වෙලා තියන්නෙ. දැන් එහෙම රූපයක් නැති නිසා මේ මගේ අම්මා කියන ගතිය සිහිකරන්ඩ බැරිවෙලා. ඒ හින්දයි අපි මැරිලා කියන්නෙ. මේ සතර මහා ධාතුව නැතිකම අපිට මරණෙ වෙලා තියන්නෙ. නමුත් අර අම්මා කියලා සිහිකරගෙන දුක් විඳින්න පුළුවන් හේතුටික එහෙම්මමයි. අද හම්බවෙන්නෙ නැත්තෙ ආහාර ප්‍රත්‍ය නැතිකම හින්දා විතරමයි. අවිද්‍යා කර්ම තණ්හා ටික තියනවා ආහාර නිරෝධ වෙලා නිසා මෙතන කනබොන ආහාරයෙන් නමුත් ඍතු ප්‍රත්‍යයෙන් හටගත්තු රූපෙ බලාගෙන තවම අම්මා පෙනෙනවා, ඒ කියන්නෙ ෆොටෝ එක දැකලා සැනසෙන්න පුළුවන්. නමුත් මේ වෙලා තියන්නෙ ආහාර ප්‍රත්‍යයෙන් හටගත්තු රූපය නැතිකම හින්දා අපිට මරණෙ වෙලා.

කෙනෙකුගෙ මනසෙ මේ අවිද්‍යා කර්ම ටික ගෙවුනොත් ගෙවා දැම්මට පස්සෙ මේ සතර මහා ධාතු රූපය නැතිඋනොත් ඒක මෙයාට නිවන වෙනවා. මරණෙ නෙමේ ඒ රූපය නිරුද්ධ වෙලා නිවීම වෙනවා. මෙන්න මේ ධර්මතාවය ඕගොල්ලො එකක් අරගෙන ඕනනම් ගෙදර ගිහින් සෙල්ලම් බත් උයන්න ඔන්න කාලෙ.ඒ කියන්නෙ ඕනෙනම් ඉස්සෙල්ලා හිතේ හැඩයක් හදාගන්න මම මේ විදිහට හදනවා ඕනෙනම් නමකුත් දාගන්න. දාගෙන හිතේම චිත්තජ රූපයක් හදාගන්න හිතින් රූපයක් හදනවා මේ විදිහට මම හදනවා මුට්ටිය ඇතුලෙ ඇතිලියක් කියලා අමුතු නමකුත් දාගෙන එකක් හදනවා, දැන් එහෙම ඒවා නැහැනෙ හිතාගෙන දැන් අලුතෙන්මයි හදන්නෙ සකස් කරගන්න පුළුවන් ඕන විදිහකට සංඛාරය හදාගන්න ඕන කැමැත්තත් නිසා වතුර ටිකක් දාලා මැටි ටිකක් අරගෙන අනලා අමුතු විදිහට මුට්ටියක් ඇතුලේ ඒක ඇතුලෙත් ඇතිලියක් හදන්න මොකක් හරි එකක් ඒ විදිහට හදනවා. හදනකොටම තමන්ට ඒ රූපය දකිනකොටම මනසේ ඒ රූපය හදන්න උපකාරී වූ ගතිටික ආපසු යෙදෙයි.

එතකොට තමන්ට හොඳට තේරෙනවා හිතේ තියෙන ගති ටිකට පඨවි ධාතුව රාශි කරලා රාශී කරපු පඨවි ධාතුව දකිනකොටම මම මේ ටිකම ආපහු සිහි කරගෙන. මම මොන මොන විදිහට හිතුවත් අන්තිමට පඨවිය පඨවිය මිස වෙනස් වෙලා නැහැනෙ. ඊගාවට ඔයාලට පෙනෙයි බැරිවෙලා හරි මේ හැඩේට කොතනක හරි රූප තිබුණොත් මට මේ නමින් ඉදිරිපත් වෙයි නේද? මේ නමත් එක්ක තියන ගතිටික ඔක්කොම සිහිවෙයි නේද? කියලා ඕගොල්ලන්ටම තේරෙයි. එහෙනම් හැමදාම මට අම්මා තාත්තා දුවා පුතා කියලා සිහිවෙලා තියන්නෙ මගේ මනස නේද? පුංචි ළමයි වැලි එක්ක සෙල්ලම් කරනවා වගේ මම සතර මහා ධතුවට නම් දාගෙන සෙල්ලම් කරනවා නේද කියලා තේරෙයි.

දැන් ඕගොල්ලන්ට ගෙදර කියලා මේ වෙලාවෙදි සිහි කරන්න පුළුවන්නේ ඕක තමයි අවිද්‍යා පච්චයා සංඛාරා “කර්ම නිමිත්ත”. ගෙදර යන්ඩ ඕන කියන කැමැත්තක් තියනවා තණ්හාව ඔය හිතේ තියෙන හැඩෙන් නිර්මාණය වෙච්ච සතර මහා ධාතුවෙන් රාශි වෙච්ච රූප මේ හොයන්නෙ, හොයාගෙන ගිහිල්ලා ධාතුව සමාන වෙනකොට සංඥාවන් උපදිනවා. මේ හේතු ටිකට ඔය හැඩේට අවකාශ ධාතුව තුල රාශි වෙච්ච සතර මහා ධාතුව නිසා සමාන සංඥාවක් උපදිනවා, උපදිනකොටම මේ ගති ටික සිහිකරගන්නවා යන්තම් ගෙදරට ආවා කියලා. අන්තිමට මේ සතර මහා ධාතුවයි ඇසුරු වෙන්නෙ. මේ හැප්පෙන්නෙ ඇඟේ අහුවෙන්නෙ මේ හැම දෙයක්ම සතර මහා ධාතුව නමුත් මනසෙ තියෙන කෙලෙස් වලින් අපි ඒවා ස්පර්ශ කරනවා,ඒකයි තණ්හාව වශයෙන් දිට්ඨි වශයෙන් පරාමර්ශණය කරනවා කියලා කියන්නෙ.

මෙන්න මේ කාරණාව යම්කිසි කෙනෙක් දැක්කොත් මේ දීර්ඝ සංසාර ගමන මේ ජීවිතයේදීම අවසන් කරගන්න පුළුවනි. හැබැයි මේ දර්ශනය මම කලින්ම කිව්වා මම කතා කරන මේ ධර්මය ගැඹුරුයි. ගැඹුරු උනාට මේක ගැඹුරු අද අපි නොගැඹුරු නිසා. ධර්මය කෙනෙක් ගාවට එනකොට ගැඹුරු වෙනවා, කෙනෙක් ගාවට එනකොට නොගැඹුරු වෙනවා කියලා ධර්මය මූණ බලාගෙන කටයුතු කරන්නෑ. ධර්මය එකම මට්ටම. කිලෝ 5ක බරක් අවුරුදු තුන හතරක පහක පොඩි ළමයෙක් අතට දුන්නොත් වැඩි වෙලාවක් තියාගෙන ඉන්ඩ බැහැ. අවුරුදු 20ක් 25ක් වෙන තරුණයෙක් අතට දුන්නොත් ගොඩාක් වෙලා තියාගෙන හිටියහැකි. මොකද කිලෝ 5 පොඩි ළමයා ගාවට එනකොට බර වැඩි වෙලා ලොකු කෙනා ගාවට එනකොට බර අඩු උනාද. පහ පහමයි මේක පුද්ගලයාගේ දරාගැනීම හා නොහැකියාව මත. පොඩි ළමයා ලොකු කෙනෙක් උනාම එයාටත් මේක බර නැහැ. ඒ වගේ කිලෝ පහ, පහ වගේ ධර්මය ධර්මයමයි. පොඩි ලමයට මේක බර වැඩියි වගේ නීවරණයන්ගෙන් පිරිච්ච මනසට මේ දර්ශනය ගැඹුරුයි තේරෙන්නෙ නැහැ. ලොකු කෙනාට බර නෑ වගේ නීවරණ ධර්මයන් අඩු මනසට මේක ටග්ගාලා තේරෙනවා. පොඩි ලමයා ලොකු වෙච්ච දවසට මෙයාටත් බර නෑ වගේ නීවරණ ධර්මයන්ගෙන් චිත්තය ගෙවා ගත්තොත් නීවරණ ධර්ම දුරුවෙච්ච මනසට එදාට මෙයාටත් මේක නිබරයි.

ඒනිසයි මේ වගේ දර්ශනයක් පෙන්නුවහම කල්‍යාණ මිත්‍ර ඇසුරින් සද්ධර්ම ශ්‍රවණයෙන් මහ අමුතු දෙයක් කිව්වා වගේ තැනක් තේරෙනවා, තේරුනහම ඊටපස්සෙ තමයි යෝනිසෝමනසිකරය ධර්මානුධර්ම ප්‍රතිපත්ති කියන්නෙ නොදැක්ක දේ දැකගන්න දැන් යන්නෙ. සතර මහා ධාතුවේ ශුන්‍යතාවය දැක්කෙ නෑ මෙයා අහලා දන්නවා දැන්. ඒක දැකගන්ඩ යනවා.ඒ නිසා මේ යන ගමනෙදි සීල, සමාධි, ප්‍රඥා කියන ධර්මතා තුන උදව් කරගන්නවා.

එයා කය වචන දෙක සංවර කරගන්නවා හැකි පමණකින් හිත සංවර කරගැනීමට උපකාර පිණිස. පන්සිල් හෝ අටසිල් හෝ ආජීව අශ්ඨමක සීලය හෝ උපෝසත සිල් කුමන ආකරයකින් කය වචන දෙක හොඳට සංවර කරගන්නවා. සංවර කරගන්නෙ මොකටද? හිත සංවර කරගන්න උපකාර පිණිස. එහෙම සංවර කරගන්නවා ඒකට කියනවා “සීලය” කියලා. සීලය කුමකටද? සමාධියට. ඊටපස්සෙ සමාධිය කියලා කියන්නෙ සිතේ එකඟකම. සමාධිය කුමකටද? විදර්ශනාවට. සිතේ නිමිත්තක් අරගෙන මේක නේද කර්ම නිමිත්ත කියන්නෙ කියලා ඔහොම හිතන්ඩවත් කල් නැහැ අද. ඒ කියන්නෙ සිතුවිලි වතුරක් ගලන්නා වගේ ගලාගෙන යනවා. එකක් සිහිවෙලා බලන්ඩ ඉස්සෙල්ලා තව දහයක් ඇවිල්ලා ඊට උඩින්. ඒ හින්දා යමක් මෙනෙහි කරන්ඩ ඕගොල්ලන්ට ඉඩ නැහැ හිත වේගවත් වැඩියි. ඒ හින්දා හිතේ වේගවත් කම අඩු කරගන්නවා විදර්ශනා කරන්න පහසු පිණිස. චිත්ත ඒකග්‍රතාවයක් ඇතිකරගන්නවා. ඒකට බුදු ගුණ, අසුභය, මරණය, මෛත්‍රිය හෝ සමසතලිස් කමටහන් වලින් ඕන එකක් අරගත්ත හැකියි.

අරගෙන හිත සමාධි උනහම හිතේ හිතේ කතා කරන ගතිය අඩූඋනහම හිතේ දුවන වේගය අඩු උනහම ඔගොල්ලන්ට හිතේ පහල වෙන චිත්තජ රූප හොඳට ප්‍රකටයි. ගෙදර කියලා සිහි කරනකොටම ඔගොල්ලන්ට මේ තමයි මගේ මනසෙ තියෙන කර්ම නිමිත්ත නේද මේකට තමයි අවිද්‍යා පච්චයා සංඛාර කියලා කිව්වෙ මේ නිමිත්ත එක්ක නේද මම ගනුදෙනු කරන්නෙ, මගෙ හිතේ තියෙන කැමැත්ත ආසාව ඕනෙකම කියන එක නිමිත්ත එක්ක නේද තියන්නෙ කියලා ඕගොල්ලන්ට තීරණය කලහැකියි. මම ගෙදර බලන්න කියලා ගියාම වෙන්නෙ මේ හැඩේට අවකාශ ධාතුව තුල රාශි වෙච්ච රූපයක් ඇස් ඉදිරිපිටට එන එක, එනකොට මේ ගතිය ආපහු මගෙ මනසෙ සිහිවෙනවා නේ? අනේ මේ මගේ මනසේ තියෙන සිතුවිලි අවබෝධ කරනොගැනීම නිසා මම සතර මහා ධාතුවේ ගෙවල් දොරවල් කියලා බැඳිලා ඉන්නවා නේද, හොඳට විදර්ශනා කල හැකියි.

කිසිම වෙලාවක කඩලා කුඩු කරලා බලන එකක් නෙමේ විදර්ශනාව කියලා කියන්නෙ. ඇත්ත ඇතිහැටිය බලන්න කියනවා මිසක යමක් උපද්දලා බලන්න කියන්නෑ. මේ පෙනෙන රූපය මේකේ රූප කලාප කඩලා කඩලා බැලුවොත් මම තියනදේ තියෙන විදිහට බැලුවා නෙමේ මම යමක් උපද්දලයි බැලුවෙ නමුත් තියෙන දේ තියෙන විදිහට බලනවා “සම්මා දිට්ඨිය” වූ දේ වූ විදිහට බලනවානම් මේ තියෙන ආකාරය සැකසුනේ කොහොමද අවිද්‍යා කර්ම තණ්හාවෙන් සතර මහා ධාතු රූපය හැදුනා. ඒ රූපය දකිනකොට මගෙ මනසෙ ප්‍රපංච යෙදෙනවා කිව්වහම මේ රූපය සතර මහා ධාතුයි කියන එක හොඳට පැහැදිලි වෙනවා.

ඒකයි සතර මහා ධාතුව සතර මහා ධාතුව හැටියට දකිනකොට “පඨවිං පඨවිතො ඥත්‍වා පඨවිස්මිං නිබ්බින්ධති”. පඨවිය පඨවිය විදිහට දැක්කම කළකිරෙනවා. “නිබ්බිංධිං විරජ්ජති”. කලකිරෙනකොට සතර මහා ධාතුවේ නොඇලෙනවා. “විරාගා විමුච්චති”. නොඇලෙනකොට මනස කෙලෙසුන්ගෙන් ආශ්‍රවයන්ගෙන් මිදෙනවා. “විමුත්තස්මිං විමුත්තමිති ඤාණං හොති.” මිදුනහම මිදුනා කියන නුවණ එනවා. මේ ඇත්ත දැක්කහම සතර මහා ධාතුව සතර මහා ධාතුව හැටියට දැක්කහම මේකේ කලකිරෙනවා, කලකිරෙනකොට මේ සතර මහා ධාතුවේ දුවා පුතා අම්මා තාත්තා අයියා කියලා ඇලෙන්නැහැ. ඇලෙන්නැති උනහම මනසෙ තියෙන අම්මා තාත්තා දුව, පුතා කියන ගතිටික ගෙවිලා යනවා. නොඇලෙනකොට මේ ආශ්‍රවයන්ගෙන් කෙලෙසුන්ගෙන් මනස මිදෙනවා මිදුනහම මිදුනා කියන නුවණ ඉතුරු වෙනවා. මේ ස්පර්ශ ආයතන හයේ ශුන්‍යතාවය විතරක් ඉතුරුවෙනවා එයාට ඕකට කියනවා

“සුඤඤාෙ ගාමො” රහතන් වහන්සේ කියලා. ස්පර්ශ ආයතන හයේ කිසිම ගණුදෙනුවක් නැහැ එයාට, ස්පර්ශ ආයතන හයේ කිසිම නෑදෑකමක් නෑ එයාට, ස්පර්ශ ආයතන හයේ කිසිම වස්තුවක් නෑ එයාට. ස්පර්ශ ආයතන කිව්වෙ, රූප, ශබ්ද, ගන්ධ, රස, පොට්ඨබ්බ, ධම්ම. මනසෙ තියෙන ගතිටිකෙන් ස්පර්ශ ආයතන හය උපද්දනවා, ඒක ආහාර ප්‍රත්‍යයකින් අනිත්‍ය දුක්ඛ අනාත්ම වූ ධර්මතා ටිකක් තියන්නෙ. ඒ ගති ටික උපද්දලා උපන්න ස්කන්ධ ටික බලාගෙන මනසෙ තියෙන ආශ්‍රව ටික ආපහු සිහි කරගන්නවා. අපි ආශ්‍රව පරිහරණය කරනවා ස්කන්ධ ටික පැත්තක. මේ පවතින ස්වභාවය අපි කවදාවත් ස්පර්ශ කරන්නෑ දැන් මේ වැරැද්ද හොයාගෙන මනසෙ තියෙන ගති ටිකකට ස්කන්ධ ටික හදාගෙන හදාගත්ත ස්කන්ධ ටික නිසා මනසෙ මෙබඳු කෙලෙස් කර්ම ටිකක් යෙදුනා කියලා දැක්කහම මෙය හැම වෙලාවෙම මෙතන තියන ඇත්ත තමයි විදර්ශනාවට පෙන්නන්නෙ, සැබෑම ස්වභාවය, එහෙම පෙන්නන්ඩ පෙන්නන්ඩ මනසෙ තියෙන මේ ආශ්‍රව ටික ගෙවිලා යනවා,

ඒකටයි “සමුදයධම්‌මානුපස්‌සී වා කායස්‌මිං විහරති, වයධම්‌මානුපස්‌සී වා කායස්‌මිං විහරති, සමුදයවයධම්‌මානුපස්‌සී වා කායස්‌මිං විහරති.” කියන්නෙ මේ රූපයේ ඇතිවීම නැතිවීම බලන්ඩ කියලා. ඒ බලනකොට තේරෙනවා. එතකොට මෙන්න මේ පටිච්චසමුප්පාදය කෙනෙකුට දැක්කොත් අවිද්‍යා කර්ම කියන කාරණා ටික නිසා අප්පණීහිත වු ශුන්‍යත වූ අනිමිත්ත වූ ස්පර්ශ ආයතන හය උපද්දලා උපද්දපු ස්පර්ශ ආයතන හය අරභයා කර්ම තණ්හා කියන ගති ටික ආපහු මනසෙ යෙදිලා ඒ ගතිටිකෙන් නැවත ස්පර්ශ ආයතන ටික හදනවා කියලා පෙනෙනවා. මේක තමයි චක්‍රය. මෙන්න මේ විදිහට පටිච්චසමුප්පාදය දැකලා අර වගේ සීලයක පිහිටලා සමථ කමටහනකින් හිත එක්තැන් කරලා හිතේ වේගවත් කම අඩු උනහම උපදින අරමුණ ඔයවගේ විදර්ශනා කරන්න.

වෙනදා වගේ බාහිර ඉඳලා අම්මා තාත්තා දුවා පුතා අයියා අක්කා කිය කියා දැන් හිත හිතා දුක් වෙන්ඩ හෝ සතුටු වෙන්ඩ තමන්ට තමන්ගෙ මනස පෙනෙනවා මේ තමයි කර්ම නිමිති, මෙතන ඉඳලා සිහිකරනකොටම පේනවා මේ තමයි කර්ම නිමිති, සතර මහා ධාතු රූපය හදාගන්න හේතුවෙන ගතිටික. මේ ගතිටික උදව් කරගෙන තමයි සතර මහා ධාතුව නැවත තියෙන තැනට යන්නෙ. ගියාම මේ හැඩේට රාශි වෙච්ච සතර මහා ධාතුව දකිනකොට ආපහු මේ ගතිටික මනසෙ යෙදෙනවා කියලා දකිනවා මිසක මේ ගති ටිකෙන්ම බාහිර තියනවා කියලා දකින්නෑ. මේ අම්මා තාත්තා දුවා පුතා ගෙවල් දොරවල් කියන ගති ටිකෙන් සතර මහා ධාතු රූපය උපද්දලා සතර මහා ධාතු රූපය දකිනකොට ආයෙත් මේ ගතිටික තමන් තුල යෙදෙනවා කියලා දකිනවා බාහිර ස්පර්ශ ආයතන ශුන්‍යතාවයක්, දුවා පුතා අයියා කියන කාම භවය දකින්නෙ තමන්ගෙ මනස තුලින් “චේතනා භවෝ”. ලෝකය දකින්නෙ තමන්ගෙ මනස තුලින්.

ලෝකය සම්මා දිට්ඨියටයි තමන් තුලින් හම්බවෙන්නෙ එහෙම නැතිකෙනට ස්පර්ශ ආයතන හයෙන් ලෝකය හම්බවෙන්නෙ. මේ ස්පර්ශ ආයතන හයේ ගෙවල් දොරවල් යාන වාහන ඉඩකඩම් මවාගෙන ජීවත් වෙන මට්ටමට තමයි කාම ලෝකෙ කියලා කියන්නෙ. ස්පර්ශ ආයතන හයේ ජීවත් වෙන එකට තමයි කාම ලෝක රූප ලෝක අරූප ලෝක කියලා කියන්නෙ. ස්පර්ශ ආයතන හයේ ඇත්ත ඇති හැටියට දැකලා ස්පර්ශ ආයතන හයේ නොඇලී මිදෙන එකට “නච කිංචි ලෝකෙ උපාදියති” මේ ස්පර්ශ ආයතන හයේ කිසිවක් උපාදාන වශයෙන් නොගෙන මිදුනු තැනට කියනවා රහතන් වහන්සේ කියලා. ස්පර්ශ ආයතන හයේ සැබෑම ස්වභාවය දන්නාවූ දක්නාවූ නුවණක් තියෙයි ස්පර්ශ ආයතන හයෙන් වෙන්වෙලා, ඒකයි මේ ස්පර්ශ ආයතන හය මාරයා කියලා කියන්නෙ මේ ස්පර්ශ ආයතන හයේ හිටියොත් ඒකාන්තයෙන් ජරා මරණයට පත්වෙනවාමයි.

ඕගොල්ලො මේ කාමෙන් සතුටු වෙනවා කියලා කියන්නෙ මේ කෙලෙසුන්ගෙන් සතුටු වෙනවා. තමන්ගේ මනසෙ තියෙන ඡායාව සතර මහා ධාතුවට පතිත වෙලා. ඒ කියන්නෙ දැන් ඔය තිරිසන්ගත සතෙකුට ටෝච් එකක් එහෙම ගැහුවොත් ඌ ඒ එලියට බුරා පනිනවනෙ හේතුව වෙන කොහෙවත් ඵලය මෙහෙ, ආලෝකෙට බිරුවා කියලා කවදාවත් ආලෝකය නැතිකරන්නවත් මොකුත් කරන්න බැහැ. ඒ වගේ බාහිර දුවා පුතා අම්මා තාත්තා වෙච්ච ගතිටික තියන්නෙ මනසෙ ඒ ගතිටික ධාතුව මත පතිත වෙලා අපි ධාතුවට පනිනවා, එළිය වදින වදින තැනට පනිනවා අපි පළඟැටියා වගේ. අර කථාවක තියන්නෙ උම්මග්ග ජාතකේ මැණිකේ ඡායාව පොකුණට වැටිලා පොකුණෙ වතුර ඉහින්නෙ, තල්ගහේ තියෙන මැණිකේ ඡායාව පොකුණට වැටිලා පොකුණෙ තියනවා කියලා පොකුණ ඉහිනවා ඒ වගේ මනසෙ ඡායාව සතර මහා ධාතුවට වැටිලා සතර මහා ධාතුව ස්පර්ශ කරනවා. මෙහෙ උපස්ථාන කරනවා කවනවා පොවනවා නාවනවා මේ ඔක්කොම. මේ ඡායාව ධාතුවට පතිත වෙලා ඒකයි මේ පෙන්නන්නෙ. මහෝෂධ පණ්ඩිතුමා විතරයි මේ ඡායාව ගහේ තියන එකේ විතරයි කියලා හඳුනගත්තෙ.

ඒ වගේ අපිට නුවණක් තිබ්බොත් විතරයි හම්බවෙන්නෙ මේක අපේ මනසෙ සිද්ධියක් කියන එක. ඔක්කොම මනසෙ නෙවෙයි කෙලෙස් ආශ්‍රව ටිකයි මේ පෙන්නන්නෙ, එදාට සතර මහා ධාතුව පරිහරණය කරනවා සතර මහා ධාතුවෙන් මිදිලා. ඉතින් මං මේ කියන දේ අනුමානෙට හරි මෙහෙම දෙයක් තියන්නෙ කියලා තේරුම් ගන්නකො. ඒකටයි සම්මා දිට්ඨි කියන්නෙ ඒ සම්මා දිට්ඨිය ලෝකෝත්තරයි කියන්නෙ ලෝකයට අයිති නෑ කියලා. මේ ඇත්ත දකිනකොට ලෝකයාගේ මානසික මට්ටමෙන් මිදෙනවා එයා. ලෝකයා සතර මහා ධාතුවේ එකම පොරයට පොර වැටිලා මනසේ තියෙන ගතියට රැවටිලා සතර මහා ධාතුවට පැනලා පළඟැටියෝ වගේ ඉන්නෙ මේ. අපිට තියන්නෙ සතර මහා ධාතුවෙන් කලකිරිලා නොඇලෙන්න. ලෝකයාගේ අනික් පැත්තට යන්න.

ලෝකයා සතර මහා ධාතුව පැත්තට යනකොට අම්මා තාත්තා දුවා පුතා අයියා කියලා සතර මහා ධාතුවට උපස්ථාන කරනකොට අපිට පෙනෙන්නෙ මනසේ ගතිටිකට රාශි වෙච්ච දේ බලාගෙන මේ ගතිටික මනසේ යෙදුනා කියලා අනික් පැත්තට ඇවිල්ලා සතර මහා ධාතුවේ නොඇලී නොගැටී උපේක්ෂාවෙන් ඉන්න එතකොට ලෝකයා තමන්ගේ මෝඩකම නිසා මේ දුක් විඳින හැටි පොරකන හැටිත් පෙනෙනවා මේ වෙලා තියන්නෙ මොකක්ද කියලත් තේරෙනවා. අර පර්වතයක ඉන්න කෙනාට බිම ඉන්න අය පෙනෙනවා වගේ නුවණක් තියෙන කෙනාට මේ බාල ලෝකයා විඳින දුක ගැන පෙනෙනවා කියලා බුදු හාමුදුරුවෝ දේශනා කරන්නෙ “පබ්බතට්ටො භූම්මට්ටො ධීරෙ බාලා අවෙක්ඛති ” කියලා ඒ වගේ සතර මහා ධාතුවේ තමන්ව දැකලා තමන්ගෙ අය දැකලා තමන්ගෙ දේ දැකලා දුක් විඳින ලෝකයත් සතර මහා ධාතුවේ ඇත්ත දැකලා කලකිරිලා නොඇලිච්ච මනසකින් ඉන්න කෙනාට පෙනෙනවා. ඉතින් අනන්ත සංසාරේ පින්වතුනි මෙන්න මේ ඇත්ත දකින්න බැරිව මේක කියලා දෙන්න බැරුව මේ විදිහටයි අපි ආවෙ. ඉතින් මේ වැරැද්ද කොච්චරට බලවත්ද කියන්නෙ ඇහුවටවත් තේරෙන්නෙ නැති මට්ටමට යනකන් වැරැද්ද තුල ගිහිල්ලා තියන්නෙ

අතිපුජ්‍ය මාන්කඩවල සුදස්සන ස්වාමින්වහන්සේ විසින් 2016.06.22 ශ්‍රී සරණංකරාමයේ සිදු කල දේශනාව ඇසුරෙන්.
දේශනාව ශ්‍රවනය කරන්න
http://ift.tt/2cABbaz

දේශනාවේ වීඩියෝ පටය නැරඹීමට
https://www.youtube.com/watch?v=MVF795a15Yw via Facebook Pages http://ift.tt/1GMS4Lf

අයසා’ව මලං සමුට්ඨිතං – තදුට්ඨාය තමේව ඛාදති
ඒවං අතිධෝනචාරිනං – සකකම්මානි නයන්ති දුග්ගතිං

යකඩෙන් නැගුන මලය ඒ යකඩෙම කාලා විනාස කරනවා. යකඩෙකින් මලකඩයක් ඇති උනොත් වෙන යකඩයක්ද කන්නෙ? ඒ යකඩෙම කාලා විනාස කරනවා. ඒ වගේ නුවණ නැති කෙනා අනුවණකමට උපද්දන ලද කර්මයට කෙලෙස් වලට එයාම දැවෙනවා, එයාම පිච්චෙනවා, එයාම දුකට පත් වෙනවා. එතකොට මේ සතර මහා ධාතුවේ තමන් කියලා, සතර මහා ධාතුව තමන්ගේ කියලා, සතර මහා ධාතුව තමන්ගේ ආත්මයයි කියලා අපි බැඳිලා ඉන්නවා නම් මේ පටිච්චසමුප්පාදය නොදන්නා කම නිසයි. ඔය සිද්ධියමයි පෙන්නන්නේ “අවිද්‍යා පච්චයා සංඛාරා” කියන්නෙ, දැන් අම්මා කියලා මුලින් සිහිපත් වන සිද්ධාන්තය තමා “අවිද්‍යා පච්චයා සංඛාරා” කියලා කියන්නෙ. ඕකට තණ්හා උපාදාන ගති ටිකක් තියනවා නමුත් කර්ම ගතිය ප්‍රධානයි. මේ ටික නිසා අම්මා බලන්ඩ යනවා කිව්වහම අනාත්ම වූ විඤ්ඤාණ, නාම රූප, සලායතන, ඵස්ස, වේදනා කියන ස්කන්ධ පංචකය උපදවා ගන්නවා. ඒ ටික තියන්නෙ රූපය කනබොන ආහාර ප්‍රත්‍යයෙන්, වේදනා, සංඥා, සංඛාර, ස්පර්ශ ආහාර ප්‍රත්‍යයෙන්. විඤ්ඤාණය නාමරූප ආහාර ප්‍රත්‍යයෙන්. පෙනෙනවා කියන සිද්ධිය තියෙන තැන ආහාර ප්‍රත්‍යයෙන් පවතින ස්කන්ධ ටිකක් තියෙන්නේ.

ආහාර ප්‍රත්‍යයෙන් හටගත් ස්කන්ධ ටික දකිනකොටම තණ්හා, උපාදාන, භව කියන මේ අවිද්‍යා සංඛාරයෙන් හටගත්ත නිමිති ටික ආපහු කැමැත්ත කියන කාරණාවත් එක්ක යෙදෙනවා. මේ පටිච්චසමුප්පාදය පෙන්නන්නෙ තුන්කාලෙකින්. ඒකයි පටිච්චසමුප්පාදය දන්නවා නම් චතුරාර්‍ය සත්‍ය දන්නවා කියන්නෙ මෙන්න මෙහෙමයි අපිට ලෝකය ඇතිවුණේ කියන එක පෙන්නනවා. මේ කෙලෙස් කර්ම ටික නිසා ස්කන්ධ උපදවාගෙන උපන්න ස්කන්ධ ටික දකිනකොටම කෙලෙස් කර්ම යෙදුනහම මේටික නොදන්නාකම නිසා පටිච්චසමුප්පාදයක් වෙනවා පටිච්චසමුප්පාදය නොදන්නාකම නිසාම අවිද්‍යා ප්‍රත්‍යයෙන් මේ පංච උපදානස්කන්ධ දුක නිර්මාණය වෙනවා. ජාති, ඉපදීම ඇතිවෙලා, අපිට කෙනෙක් ඉපදිලා. “ජාති පච්චයා ජරා මරණ සෝක පරිදේව දුක්ඛ දෝමනස්ස උපායාසා” පටිච්චසමුප්පාද චක්‍රය මේ විදිහට යෙදුනහම, ඒ කියන්නෙ අවිද්‍යා කර්මයන්ගෙන් අම්මා කියන ගතිය හම්බවෙනවා, ඒ ටික නිසා අපි විඤ්ඤාණ, නාම රූප, සලායතන, ඵස්ස, වේදනා කියන්නෙ පෙනෙනවා කියන අවස්ථාව හදාගන්නවා, පෙනෙනකොට පෙනෙන දේ හදාගන්න උදව් වෙච්ච ගති ටිකම මනසෙ යෙදෙනවා. තණ්හා උපාදාන කියන්නෙ ඔය ටික නොදකිනකොට වෙන්නෙ මොකක්ද බාහිර භවය හදාගන්නවා. මේ ගතිටික මෙහෙ තියනවා කියලා හිතාගන්නවා, එතකොට ඒ කලේ මොකක්ද ජාති. අම්මව උපදවා ගත්තා, තාත්තාව උපදවා ගත්තා.

” ජාති පච්චයා ජරා මරණ සෝක පරිදේව දුක්ඛ දෝමනස්ස උපායාසා සම්භවන්ති” තාත්තා කියන එක ඉපදුනොත් අම්මා කියන එක උපන්නොත් දුක උපන්නෙ. දුක උපන්නොත් පින්වතුනි දුකේ ඇතිබවත් දුක, දුකේ නැතිබවත් දුක, ආයෙ බේරෙන්න බැහැ. දුක නැති උනා කියලා ලෝකෙට සැපක් එන්නේ නැහැ . තාත්තා නම් තාත්තා ලෙඩ උනොත් ඕගොල්ලන්ට සැපද? තාත්තා මහලු උනොත් සැපද? තාත්තාට කව්රුහරි බැන්නොත් ගැහුවොත් තාත්තාට කන්න බොන්න බැරිඋනොත්? මේ නිසා තාත්තා ජීවත්වීම නිසාත් දුක එන්න පුළුවන්ද බැරිද? දුක එනවා. හොඳයි හදිසියේවත් තාත්තා මැරුණොත් ඒක දුක තමයි, හදිසියේවත් තාත්තා මැරුණා කියලා දුක නැති වුනා කියලා සැපද එන්නෙ? ඒක තවත් වැඩි දුර දුකක් මිසක. එතකොට තාත්තා ඉඳීමත් දුක නැතිවීමත් දුක. හිටියොත් ජරා ව්‍යාධි ධර්මයන් ගෙන් දුක. නැතිවුනොත් මරණයන්ගෙන් දුක. ජාතිය තිබුණොත් ඉඳීම නිසත් දුක මැරීම නිසත් දුක කියන එක තමයි ජාති ජරා මරණ සෝක පරිදේව දුක්ඛ දෝමනස්ස කියලා කියන්නෙ. මේ කොයි පැත්තෙනුත් දුක. උපන්නොත් දුක.

ඕගොල්ලන් ජරා මරණ දුකින් මිදෙන්න නම් මොකද කරන්න ඕනෙ? “ජාති නිරෝධෝ” ඉපදීම නැති උනොත් දුක නැහැ. එහෙනම් කුමන ධර්මයන්ගේ ඉපදීමද? ජරා මරණ ධර්මයන්ගේ ඉපදීම. තාත්තා ලෙඩ වෙනවා නම් මහලු වෙනවා නම් තාත්තා නූපන්නොත්? තාත්තාගෙ ජරා මරණය උපදින්නේ නැහැ. තාත්තා නූපදින්න නම් කොහොමද වෙන්නෙ? පටිච්චසමුප්පාදය අවබෝධ උනොත්. මේ අවිද්‍යා, කර්ම, තණ්හා කියන කාරණා ටිකෙන්, නැත්නම් එතනද අවිද්‍යා කර්ම තණ්හා ටිකට රාශි වෙච්ච ඒ රූප මිටිය තියන්නෙ. අවිද්‍යා, කර්ම, තණ්හා කියන මේ හේතු ටිකට රාශි වෙච්ච මේ සතර මහා ධාතුව බලාගෙන ඒටික හදන්න හේතුවෙච්ච ගතිටික මනසෙ යෙදුනා කියලා දැක්කොත් පින්වතුන්ට කෙනෙක් පුද්ගලයෙක් ඉන්නවා කියලා භවය හැදෙන්නෑ. භවය නැත්නම් බාහිරය තුලින් මේ රූපය තාත්තා කියන කාරණාව ඕගොල්ලන්ට නිර්මාණය වෙන්නෑ. එහෙම උනොත් මැරිච්ච තාත්තා වෙනුවෙන් වත් දුක්විඳින්න බැහැ. අතීතයේදීත් මේ වැරැද්ද වෙලා තියනවා මිසක මැරෙන්ඩ තාත්තා හිටියද කියන ප්‍රශ්නයක් තියනවා. කෙනෙක් මැරෙනවද කියලා ඇහුවොත් මැරෙන්ඩ ජීවත් වෙනවද කියන ප්‍රශ්නයක් යෙදෙයි.

සංයුක්ත නිකායේ අනුරාධ කියලා සූත්‍රයක් තියනවා, ආන් ඒ සූත්‍රයේ පෙන්නනවා “අනුරාධ මරණය ගැන කතා කරන්න ජීවත්ව ඉන්න කෙනෙක් ඉන්නවද බලන්නකො” කියනවා බුදු රජාණන්වහන්සේ. එතකොට ඕගොල්ලො දැක්කොත් මේ හේතුටික නිසා මේ ස්කන්ධ පංචකය හදාගන්නවා මේ ස්කන්ධ පංචකය බලාගෙන මේ හේතු ටික යෙදෙනවා කිව්වොත් ස්කන්ධ පංචකයෙ සත්වයෙක් පුද්ගලයෙක් නොදැක්කොත්. මේ සතර මහා ධාතුව තමන් නොදැක්කොත් තමන් ඉපදීම නිසා, තමන් ලෙඩ වෙච්ච නිසා, තමන් මහලු වෙච්ච නිසා, තමන් මැරෙණකම නිසා දුක එයිද? තමන් කියන එක උපන්නොත් දුක උපදිනවා. මම මේ කථා කරන ධර්මය ඇත්තටම ගැඹුරුයි නමුත් සංකල්පයක් අවශ්‍ය නැහැ ඕනම කෙනෙකුට නුවණක් තියන කෙනාට මේ සම්මා දිට්ඨිය කියන තැනට තබලා මේ දැන් දුකින් මිදෙන්න පුළුවන් දර්ශනයක් බුදු රජාණන්වහන්සේ පෙන්නුවෙ. මේ බුදු රජාණන්වහන්සේගේ දර්ශනයක් නෙමේ, එතකොට මේ මං කියන එකක් ගැන කවර කතාද.

ඕගොල්ලන්ගෙ ජීවිතයේ සැබෑවටම ඕගොල්ලන්ට දුක ආවෙ මෙහෙමයි කියන කතාවයි මේ කියන්නෙ. ඕගොල්ලන්ට දුකෙන් මිදෙන්න තියන්නෙ මෙන්න මේ දොරටුවයි කියන කතාව කියන්නෙ. දැන් අද අපි මරණය දකින්නෙ මොකක්ද, අද අම්මා නැත්නම් තාත්තා සිහිකරන්ඩ පුළුවන් ගතිටික එහෙම්මම තියනවා නමුත් මේ ගති ටික මගෙ මනසේ යම් රූපයක් දකිනකොට නම් උපදින්නෙ ඒ මනසේ උපදින මේ ගතිටික නැවත සිහිකරන්ඩ තියන ආහාර ප්‍රත්‍යයෙන් හටගත්ත රූපය නැතිවෙච්ච එක විතරයි වෙලා තියන්නෙ. කනබොන ආහාරයෙන් හැදිච්ච රූපය නැතිවෙච්ච ටික විතරයි වෙලා තියන්නෙ. දැන් එහෙම රූපයක් නැති නිසා මේ මගේ අම්මා කියන ගතිය සිහිකරන්ඩ බැරිවෙලා. ඒ හින්දයි අපි මැරිලා කියන්නෙ. මේ සතර මහා ධාතුව නැතිකම අපිට මරණෙ වෙලා තියන්නෙ. නමුත් අර අම්මා කියලා සිහිකරගෙන දුක් විඳින්න පුළුවන් හේතුටික එහෙම්මමයි. අද හම්බවෙන්නෙ නැත්තෙ ආහාර ප්‍රත්‍ය නැතිකම හින්දා විතරමයි. අවිද්‍යා කර්ම තණ්හා ටික තියනවා ආහාර නිරෝධ වෙලා නිසා මෙතන කනබොන ආහාරයෙන් නමුත් ඍතු ප්‍රත්‍යයෙන් හටගත්තු රූපෙ බලාගෙන තවම අම්මා පෙනෙනවා, ඒ කියන්නෙ ෆොටෝ එක දැකලා සැනසෙන්න පුළුවන්. නමුත් මේ වෙලා තියන්නෙ ආහාර ප්‍රත්‍යයෙන් හටගත්තු රූපය නැතිකම හින්දා අපිට මරණෙ වෙලා.

කෙනෙකුගෙ මනසෙ මේ අවිද්‍යා කර්ම ටික ගෙවුනොත් ගෙවා දැම්මට පස්සෙ මේ සතර මහා ධාතු රූපය නැතිඋනොත් ඒක මෙයාට නිවන වෙනවා. මරණෙ නෙමේ ඒ රූපය නිරුද්ධ වෙලා නිවීම වෙනවා. මෙන්න මේ ධර්මතාවය ඕගොල්ලො එකක් අරගෙන ඕනනම් ගෙදර ගිහින් සෙල්ලම් බත් උයන්න ඔන්න කාලෙ.ඒ කියන්නෙ ඕනෙනම් ඉස්සෙල්ලා හිතේ හැඩයක් හදාගන්න මම මේ විදිහට හදනවා ඕනෙනම් නමකුත් දාගන්න. දාගෙන හිතේම චිත්තජ රූපයක් හදාගන්න හිතින් රූපයක් හදනවා මේ විදිහට මම හදනවා මුට්ටිය ඇතුලෙ ඇතිලියක් කියලා අමුතු නමකුත් දාගෙන එකක් හදනවා, දැන් එහෙම ඒවා නැහැනෙ හිතාගෙන දැන් අලුතෙන්මයි හදන්නෙ සකස් කරගන්න පුළුවන් ඕන විදිහකට සංඛාරය හදාගන්න ඕන කැමැත්තත් නිසා වතුර ටිකක් දාලා මැටි ටිකක් අරගෙන අනලා අමුතු විදිහට මුට්ටියක් ඇතුලේ ඒක ඇතුලෙත් ඇතිලියක් හදන්න මොකක් හරි එකක් ඒ විදිහට හදනවා. හදනකොටම තමන්ට ඒ රූපය දකිනකොටම මනසේ ඒ රූපය හදන්න උපකාරී වූ ගතිටික ආපසු යෙදෙයි.

එතකොට තමන්ට හොඳට තේරෙනවා හිතේ තියෙන ගති ටිකට පඨවි ධාතුව රාශි කරලා රාශී කරපු පඨවි ධාතුව දකිනකොටම මම මේ ටිකම ආපහු සිහි කරගෙන. මම මොන මොන විදිහට හිතුවත් අන්තිමට පඨවිය පඨවිය මිස වෙනස් වෙලා නැහැනෙ. ඊගාවට ඔයාලට පෙනෙයි බැරිවෙලා හරි මේ හැඩේට කොතනක හරි රූප තිබුණොත් මට මේ නමින් ඉදිරිපත් වෙයි නේද? මේ නමත් එක්ක තියන ගතිටික ඔක්කොම සිහිවෙයි නේද? කියලා ඕගොල්ලන්ටම තේරෙයි. එහෙනම් හැමදාම මට අම්මා තාත්තා දුවා පුතා කියලා සිහිවෙලා තියන්නෙ මගේ මනස නේද? පුංචි ළමයි වැලි එක්ක සෙල්ලම් කරනවා වගේ මම සතර මහා ධතුවට නම් දාගෙන සෙල්ලම් කරනවා නේද කියලා තේරෙයි.

දැන් ඕගොල්ලන්ට ගෙදර කියලා මේ වෙලාවෙදි සිහි කරන්න පුළුවන්නේ ඕක තමයි අවිද්‍යා පච්චයා සංඛාරා “කර්ම නිමිත්ත”. ගෙදර යන්ඩ ඕන කියන කැමැත්තක් තියනවා තණ්හාව ඔය හිතේ තියෙන හැඩෙන් නිර්මාණය වෙච්ච සතර මහා ධාතුවෙන් රාශි වෙච්ච රූප මේ හොයන්නෙ, හොයාගෙන ගිහිල්ලා ධාතුව සමාන වෙනකොට සංඥාවන් උපදිනවා. මේ හේතු ටිකට ඔය හැඩේට අවකාශ ධාතුව තුල රාශි වෙච්ච සතර මහා ධාතුව නිසා සමාන සංඥාවක් උපදිනවා, උපදිනකොටම මේ ගති ටික සිහිකරගන්නවා යන්තම් ගෙදරට ආවා කියලා. අන්තිමට මේ සතර මහා ධාතුවයි ඇසුරු වෙන්නෙ. මේ හැප්පෙන්නෙ ඇඟේ අහුවෙන්නෙ මේ හැම දෙයක්ම සතර මහා ධාතුව නමුත් මනසෙ තියෙන කෙලෙස් වලින් අපි ඒවා ස්පර්ශ කරනවා,ඒකයි තණ්හාව වශයෙන් දිට්ඨි වශයෙන් පරාමර්ශණය කරනවා කියලා කියන්නෙ.

මෙන්න මේ කාරණාව යම්කිසි කෙනෙක් දැක්කොත් මේ දීර්ඝ සංසාර ගමන මේ ජීවිතයේදීම අවසන් කරගන්න පුළුවනි. හැබැයි මේ දර්ශනය මම කලින්ම කිව්වා මම කතා කරන මේ ධර්මය ගැඹුරුයි. ගැඹුරු උනාට මේක ගැඹුරු අද අපි නොගැඹුරු නිසා. ධර්මය කෙනෙක් ගාවට එනකොට ගැඹුරු වෙනවා, කෙනෙක් ගාවට එනකොට නොගැඹුරු වෙනවා කියලා ධර්මය මූණ බලාගෙන කටයුතු කරන්නෑ. ධර්මය එකම මට්ටම. කිලෝ 5ක බරක් අවුරුදු තුන හතරක පහක පොඩි ළමයෙක් අතට දුන්නොත් වැඩි වෙලාවක් තියාගෙන ඉන්ඩ බැහැ. අවුරුදු 20ක් 25ක් වෙන තරුණයෙක් අතට දුන්නොත් ගොඩාක් වෙලා තියාගෙන හිටියහැකි. මොකද කිලෝ 5 පොඩි ළමයා ගාවට එනකොට බර වැඩි වෙලා ලොකු කෙනා ගාවට එනකොට බර අඩු උනාද. පහ පහමයි මේක පුද්ගලයාගේ දරාගැනීම හා නොහැකියාව මත. පොඩි ළමයා ලොකු කෙනෙක් උනාම එයාටත් මේක බර නැහැ. ඒ වගේ කිලෝ පහ, පහ වගේ ධර්මය ධර්මයමයි. පොඩි ලමයට මේක බර වැඩියි වගේ නීවරණයන්ගෙන් පිරිච්ච මනසට මේ දර්ශනය ගැඹුරුයි තේරෙන්නෙ නැහැ. ලොකු කෙනාට බර නෑ වගේ නීවරණ ධර්මයන් අඩු මනසට මේක ටග්ගාලා තේරෙනවා. පොඩි ලමයා ලොකු වෙච්ච දවසට මෙයාටත් බර නෑ වගේ නීවරණ ධර්මයන්ගෙන් චිත්තය ගෙවා ගත්තොත් නීවරණ ධර්ම දුරුවෙච්ච මනසට එදාට මෙයාටත් මේක නිබරයි.

ඒනිසයි මේ වගේ දර්ශනයක් පෙන්නුවහම කල්‍යාණ මිත්‍ර ඇසුරින් සද්ධර්ම ශ්‍රවණයෙන් මහ අමුතු දෙයක් කිව්වා වගේ තැනක් තේරෙනවා, තේරුනහම ඊටපස්සෙ තමයි යෝනිසෝමනසිකරය ධර්මානුධර්ම ප්‍රතිපත්ති කියන්නෙ නොදැක්ක දේ දැකගන්න දැන් යන්නෙ. සතර මහා ධාතුවේ ශුන්‍යතාවය දැක්කෙ නෑ මෙයා අහලා දන්නවා දැන්. ඒක දැකගන්ඩ යනවා.ඒ නිසා මේ යන ගමනෙදි සීල, සමාධි, ප්‍රඥා කියන ධර්මතා තුන උදව් කරගන්නවා.

එයා කය වචන දෙක සංවර කරගන්නවා හැකි පමණකින් හිත සංවර කරගැනීමට උපකාර පිණිස. පන්සිල් හෝ අටසිල් හෝ ආජීව අශ්ඨමක සීලය හෝ උපෝසත සිල් කුමන ආකරයකින් කය වචන දෙක හොඳට සංවර කරගන්නවා. සංවර කරගන්නෙ මොකටද? හිත සංවර කරගන්න උපකාර පිණිස. එහෙම සංවර කරගන්නවා ඒකට කියනවා “සීලය” කියලා. සීලය කුමකටද? සමාධියට. ඊටපස්සෙ සමාධිය කියලා කියන්නෙ සිතේ එකඟකම. සමාධිය කුමකටද? විදර්ශනාවට. සිතේ නිමිත්තක් අරගෙන මේක නේද කර්ම නිමිත්ත කියන්නෙ කියලා ඔහොම හිතන්ඩවත් කල් නැහැ අද. ඒ කියන්නෙ සිතුවිලි වතුරක් ගලන්නා වගේ ගලාගෙන යනවා. එකක් සිහිවෙලා බලන්ඩ ඉස්සෙල්ලා තව දහයක් ඇවිල්ලා ඊට උඩින්. ඒ හින්දා යමක් මෙනෙහි කරන්ඩ ඕගොල්ලන්ට ඉඩ නැහැ හිත වේගවත් වැඩියි. ඒ හින්දා හිතේ වේගවත් කම අඩු කරගන්නවා විදර්ශනා කරන්න පහසු පිණිස. චිත්ත ඒකග්‍රතාවයක් ඇතිකරගන්නවා. ඒකට බුදු ගුණ, අසුභය, මරණය, මෛත්‍රිය හෝ සමසතලිස් කමටහන් වලින් ඕන එකක් අරගත්ත හැකියි.

අරගෙන හිත සමාධි උනහම හිතේ හිතේ කතා කරන ගතිය අඩූඋනහම හිතේ දුවන වේගය අඩු උනහම ඔගොල්ලන්ට හිතේ පහල වෙන චිත්තජ රූප හොඳට ප්‍රකටයි. ගෙදර කියලා සිහි කරනකොටම ඔගොල්ලන්ට මේ තමයි මගේ මනසෙ තියෙන කර්ම නිමිත්ත නේද මේකට තමයි අවිද්‍යා පච්චයා සංඛාර කියලා කිව්වෙ මේ නිමිත්ත එක්ක නේද මම ගනුදෙනු කරන්නෙ, මගෙ හිතේ තියෙන කැමැත්ත ආසාව ඕනෙකම කියන එක නිමිත්ත එක්ක නේද තියන්නෙ කියලා ඕගොල්ලන්ට තීරණය කලහැකියි. මම ගෙදර බලන්න කියලා ගියාම වෙන්නෙ මේ හැඩේට අවකාශ ධාතුව තුල රාශි වෙච්ච රූපයක් ඇස් ඉදිරිපිටට එන එක, එනකොට මේ ගතිය ආපහු මගෙ මනසෙ සිහිවෙනවා නේ? අනේ මේ මගේ මනසේ තියෙන සිතුවිලි අවබෝධ කරනොගැනීම නිසා මම සතර මහා ධාතුවේ ගෙවල් දොරවල් කියලා බැඳිලා ඉන්නවා නේද, හොඳට විදර්ශනා කල හැකියි.

කිසිම වෙලාවක කඩලා කුඩු කරලා බලන එකක් නෙමේ විදර්ශනාව කියලා කියන්නෙ. ඇත්ත ඇතිහැටිය බලන්න කියනවා මිසක යමක් උපද්දලා බලන්න කියන්නෑ. මේ පෙනෙන රූපය මේකේ රූප කලාප කඩලා කඩලා බැලුවොත් මම තියනදේ තියෙන විදිහට බැලුවා නෙමේ මම යමක් උපද්දලයි බැලුවෙ නමුත් තියෙන දේ තියෙන විදිහට බලනවා “සම්මා දිට්ඨිය” වූ දේ වූ විදිහට බලනවානම් මේ තියෙන ආකාරය සැකසුනේ කොහොමද අවිද්‍යා කර්ම තණ්හාවෙන් සතර මහා ධාතු රූපය හැදුනා. ඒ රූපය දකිනකොට මගෙ මනසෙ ප්‍රපංච යෙදෙනවා කිව්වහම මේ රූපය සතර මහා ධාතුයි කියන එක හොඳට පැහැදිලි වෙනවා.

ඒකයි සතර මහා ධාතුව සතර මහා ධාතුව හැටියට දකිනකොට “පඨවිං පඨවිතො ඥත්‍වා පඨවිස්මිං නිබ්බින්ධති”. පඨවිය පඨවිය විදිහට දැක්කම කළකිරෙනවා. “නිබ්බිංධිං විරජ්ජති”. කලකිරෙනකොට සතර මහා ධාතුවේ නොඇලෙනවා. “විරාගා විමුච්චති”. නොඇලෙනකොට මනස කෙලෙසුන්ගෙන් ආශ්‍රවයන්ගෙන් මිදෙනවා. “විමුත්තස්මිං විමුත්තමිති ඤාණං හොති.” මිදුනහම මිදුනා කියන නුවණ එනවා. මේ ඇත්ත දැක්කහම සතර මහා ධාතුව සතර මහා ධාතුව හැටියට දැක්කහම මේකේ කලකිරෙනවා, කලකිරෙනකොට මේ සතර මහා ධාතුවේ දුවා පුතා අම්මා තාත්තා අයියා කියලා ඇලෙන්නැහැ. ඇලෙන්නැති උනහම මනසෙ තියෙන අම්මා තාත්තා දුව, පුතා කියන ගතිටික ගෙවිලා යනවා. නොඇලෙනකොට මේ ආශ්‍රවයන්ගෙන් කෙලෙසුන්ගෙන් මනස මිදෙනවා මිදුනහම මිදුනා කියන නුවණ ඉතුරු වෙනවා. මේ ස්පර්ශ ආයතන හයේ ශුන්‍යතාවය විතරක් ඉතුරුවෙනවා එයාට ඕකට කියනවා

“සුඤඤාෙ ගාමො” රහතන් වහන්සේ කියලා. ස්පර්ශ ආයතන හයේ කිසිම ගණුදෙනුවක් නැහැ එයාට, ස්පර්ශ ආයතන හයේ කිසිම නෑදෑකමක් නෑ එයාට, ස්පර්ශ ආයතන හයේ කිසිම වස්තුවක් නෑ එයාට. ස්පර්ශ ආයතන කිව්වෙ, රූප, ශබ්ද, ගන්ධ, රස, පොට්ඨබ්බ, ධම්ම. මනසෙ තියෙන ගතිටිකෙන් ස්පර්ශ ආයතන හය උපද්දනවා, ඒක ආහාර ප්‍රත්‍යයකින් අනිත්‍ය දුක්ඛ අනාත්ම වූ ධර්මතා ටිකක් තියන්නෙ. ඒ ගති ටික උපද්දලා උපන්න ස්කන්ධ ටික බලාගෙන මනසෙ තියෙන ආශ්‍රව ටික ආපහු සිහි කරගන්නවා. අපි ආශ්‍රව පරිහරණය කරනවා ස්කන්ධ ටික පැත්තක. මේ පවතින ස්වභාවය අපි කවදාවත් ස්පර්ශ කරන්නෑ දැන් මේ වැරැද්ද හොයාගෙන මනසෙ තියෙන ගති ටිකකට ස්කන්ධ ටික හදාගෙන හදාගත්ත ස්කන්ධ ටික නිසා මනසෙ මෙබඳු කෙලෙස් කර්ම ටිකක් යෙදුනා කියලා දැක්කහම මෙය හැම වෙලාවෙම මෙතන තියන ඇත්ත තමයි විදර්ශනාවට පෙන්නන්නෙ, සැබෑම ස්වභාවය, එහෙම පෙන්නන්ඩ පෙන්නන්ඩ මනසෙ තියෙන මේ ආශ්‍රව ටික ගෙවිලා යනවා,

ඒකටයි “සමුදයධම්‌මානුපස්‌සී වා කායස්‌මිං විහරති, වයධම්‌මානුපස්‌සී වා කායස්‌මිං විහරති, සමුදයවයධම්‌මානුපස්‌සී වා කායස්‌මිං විහරති.” කියන්නෙ මේ රූපයේ ඇතිවීම නැතිවීම බලන්ඩ කියලා. ඒ බලනකොට තේරෙනවා. එතකොට මෙන්න මේ පටිච්චසමුප්පාදය කෙනෙකුට දැක්කොත් අවිද්‍යා කර්ම කියන කාරණා ටික නිසා අප්පණීහිත වු ශුන්‍යත වූ අනිමිත්ත වූ ස්පර්ශ ආයතන හය උපද්දලා උපද්දපු ස්පර්ශ ආයතන හය අරභයා කර්ම තණ්හා කියන ගති ටික ආපහු මනසෙ යෙදිලා ඒ ගතිටිකෙන් නැවත ස්පර්ශ ආයතන ටික හදනවා කියලා පෙනෙනවා. මේක තමයි චක්‍රය. මෙන්න මේ විදිහට පටිච්චසමුප්පාදය දැකලා අර වගේ සීලයක පිහිටලා සමථ කමටහනකින් හිත එක්තැන් කරලා හිතේ වේගවත් කම අඩු උනහම උපදින අරමුණ ඔයවගේ විදර්ශනා කරන්න.

වෙනදා වගේ බාහිර ඉඳලා අම්මා තාත්තා දුවා පුතා අයියා අක්කා කිය කියා දැන් හිත හිතා දුක් වෙන්ඩ හෝ සතුටු වෙන්ඩ තමන්ට තමන්ගෙ මනස පෙනෙනවා මේ තමයි කර්ම නිමිති, මෙතන ඉඳලා සිහිකරනකොටම පේනවා මේ තමයි කර්ම නිමිති, සතර මහා ධාතු රූපය හදාගන්න හේතුවෙන ගතිටික. මේ ගතිටික උදව් කරගෙන තමයි සතර මහා ධාතුව නැවත තියෙන තැනට යන්නෙ. ගියාම මේ හැඩේට රාශි වෙච්ච සතර මහා ධාතුව දකිනකොට ආපහු මේ ගතිටික මනසෙ යෙදෙනවා කියලා දකිනවා මිසක මේ ගති ටිකෙන්ම බාහිර තියනවා කියලා දකින්නෑ. මේ අම්මා තාත්තා දුවා පුතා ගෙවල් දොරවල් කියන ගති ටිකෙන් සතර මහා ධාතු රූපය උපද්දලා සතර මහා ධාතු රූපය දකිනකොට ආයෙත් මේ ගතිටික තමන් තුල යෙදෙනවා කියලා දකිනවා බාහිර ස්පර්ශ ආයතන ශුන්‍යතාවයක්, දුවා පුතා අයියා කියන කාම භවය දකින්නෙ තමන්ගෙ මනස තුලින් “චේතනා භවෝ”. ලෝකය දකින්නෙ තමන්ගෙ මනස තුලින්.

ලෝකය සම්මා දිට්ඨියටයි තමන් තුලින් හම්බවෙන්නෙ එහෙම නැතිකෙනට ස්පර්ශ ආයතන හයෙන් ලෝකය හම්බවෙන්නෙ. මේ ස්පර්ශ ආයතන හයේ ගෙවල් දොරවල් යාන වාහන ඉඩකඩම් මවාගෙන ජීවත් වෙන මට්ටමට තමයි කාම ලෝකෙ කියලා කියන්නෙ. ස්පර්ශ ආයතන හයේ ජීවත් වෙන එකට තමයි කාම ලෝක රූප ලෝක අරූප ලෝක කියලා කියන්නෙ. ස්පර්ශ ආයතන හයේ ඇත්ත ඇති හැටියට දැකලා ස්පර්ශ ආයතන හයේ නොඇලී මිදෙන එකට “නච කිංචි ලෝකෙ උපාදියති” මේ ස්පර්ශ ආයතන හයේ කිසිවක් උපාදාන වශයෙන් නොගෙන මිදුනු තැනට කියනවා රහතන් වහන්සේ කියලා. ස්පර්ශ ආයතන හයේ සැබෑම ස්වභාවය දන්නාවූ දක්නාවූ නුවණක් තියෙයි ස්පර්ශ ආයතන හයෙන් වෙන්වෙලා, ඒකයි මේ ස්පර්ශ ආයතන හය මාරයා කියලා කියන්නෙ මේ ස්පර්ශ ආයතන හයේ හිටියොත් ඒකාන්තයෙන් ජරා මරණයට පත්වෙනවාමයි.

ඕගොල්ලො මේ කාමෙන් සතුටු වෙනවා කියලා කියන්නෙ මේ කෙලෙසුන්ගෙන් සතුටු වෙනවා. තමන්ගේ මනසෙ තියෙන ඡායාව සතර මහා ධාතුවට පතිත වෙලා. ඒ කියන්නෙ දැන් ඔය තිරිසන්ගත සතෙකුට ටෝච් එකක් එහෙම ගැහුවොත් ඌ ඒ එලියට බුරා පනිනවනෙ හේතුව වෙන කොහෙවත් ඵලය මෙහෙ, ආලෝකෙට බිරුවා කියලා කවදාවත් ආලෝකය නැතිකරන්නවත් මොකුත් කරන්න බැහැ. ඒ වගේ බාහිර දුවා පුතා අම්මා තාත්තා වෙච්ච ගතිටික තියන්නෙ මනසෙ ඒ ගතිටික ධාතුව මත පතිත වෙලා අපි ධාතුවට පනිනවා, එළිය වදින වදින තැනට පනිනවා අපි පළඟැටියා වගේ. අර කථාවක තියන්නෙ උම්මග්ග ජාතකේ මැණිකේ ඡායාව පොකුණට වැටිලා පොකුණෙ වතුර ඉහින්නෙ, තල්ගහේ තියෙන මැණිකේ ඡායාව පොකුණට වැටිලා පොකුණෙ තියනවා කියලා පොකුණ ඉහිනවා ඒ වගේ මනසෙ ඡායාව සතර මහා ධාතුවට වැටිලා සතර මහා ධාතුව ස්පර්ශ කරනවා. මෙහෙ උපස්ථාන කරනවා කවනවා පොවනවා නාවනවා මේ ඔක්කොම. මේ ඡායාව ධාතුවට පතිත වෙලා ඒකයි මේ පෙන්නන්නෙ. මහෝෂධ පණ්ඩිතුමා විතරයි මේ ඡායාව ගහේ තියන එකේ විතරයි කියලා හඳුනගත්තෙ.

ඒ වගේ අපිට නුවණක් තිබ්බොත් විතරයි හම්බවෙන්නෙ මේක අපේ මනසෙ සිද්ධියක් කියන එක. ඔක්කොම මනසෙ නෙවෙයි කෙලෙස් ආශ්‍රව ටිකයි මේ පෙන්නන්නෙ, එදාට සතර මහා ධාතුව පරිහරණය කරනවා සතර මහා ධාතුවෙන් මිදිලා. ඉතින් මං මේ කියන දේ අනුමානෙට හරි මෙහෙම දෙයක් තියන්නෙ කියලා තේරුම් ගන්නකො. ඒකටයි සම්මා දිට්ඨි කියන්නෙ ඒ සම්මා දිට්ඨිය ලෝකෝත්තරයි කියන්නෙ ලෝකයට අයිති නෑ කියලා. මේ ඇත්ත දකිනකොට ලෝකයාගේ මානසික මට්ටමෙන් මිදෙනවා එයා. ලෝකයා සතර මහා ධාතුවේ එකම පොරයට පොර වැටිලා මනසේ තියෙන ගතියට රැවටිලා සතර මහා ධාතුවට පැනලා පළඟැටියෝ වගේ ඉන්නෙ මේ. අපිට තියන්නෙ සතර මහා ධාතුවෙන් කලකිරිලා නොඇලෙන්න. ලෝකයාගේ අනික් පැත්තට යන්න.

ලෝකයා සතර මහා ධාතුව පැත්තට යනකොට අම්මා තාත්තා දුවා පුතා අයියා කියලා සතර මහා ධාතුවට උපස්ථාන කරනකොට අපිට පෙනෙන්නෙ මනසේ ගතිටිකට රාශි වෙච්ච දේ බලාගෙන මේ ගතිටික මනසේ යෙදුනා කියලා අනික් පැත්තට ඇවිල්ලා සතර මහා ධාතුවේ නොඇලී නොගැටී උපේක්ෂාවෙන් ඉන්න එතකොට ලෝකයා තමන්ගේ මෝඩකම නිසා මේ දුක් විඳින හැටි පොරකන හැටිත් පෙනෙනවා මේ වෙලා තියන්නෙ මොකක්ද කියලත් තේරෙනවා. අර පර්වතයක ඉන්න කෙනාට බිම ඉන්න අය පෙනෙනවා වගේ නුවණක් තියෙන කෙනාට මේ බාල ලෝකයා විඳින දුක ගැන පෙනෙනවා කියලා බුදු හාමුදුරුවෝ දේශනා කරන්නෙ “පබ්බතට්ටො භූම්මට්ටො ධීරෙ බාලා අවෙක්ඛති ” කියලා ඒ වගේ සතර මහා ධාතුවේ තමන්ව දැකලා තමන්ගෙ අය දැකලා තමන්ගෙ දේ දැකලා දුක් විඳින ලෝකයත් සතර මහා ධාතුවේ ඇත්ත දැකලා කලකිරිලා නොඇලිච්ච මනසකින් ඉන්න කෙනාට පෙනෙනවා. ඉතින් අනන්ත සංසාරේ පින්වතුනි මෙන්න මේ ඇත්ත දකින්න බැරිව මේක කියලා දෙන්න බැරුව මේ විදිහටයි අපි ආවෙ. ඉතින් මේ වැරැද්ද කොච්චරට බලවත්ද කියන්නෙ ඇහුවටවත් තේරෙන්නෙ නැති මට්ටමට යනකන් වැරැද්ද තුල ගිහිල්ලා තියන්නෙ

අතිපුජ්‍ය මාන්කඩවල සුදස්සන ස්වාමින්වහන්සේ විසින් 2016.06.22 ශ්‍රී සරණංකරාමයේ සිදු කල දේශනාව ඇසුරෙන්.
දේශනාව ශ්‍රවනය කරන්න
http://ift.tt/2cABbaz

දේශනාවේ වීඩියෝ පටය නැරඹීමට
https://www.youtube.com/watch?v=MVF795a15Yw via Facebook Pages http://ift.tt/1GMS4Lf

අයසා’ව මලං සමුට්ඨිතං – තදුට්ඨාය තමේව ඛාදති
ඒවං අතිධෝනචාරිනං – සකකම්මානි නයන්ති දුග්ගතිං

යකඩෙන් නැගුන මලය ඒ යකඩෙම කාලා විනාස කරනවා. යකඩෙකින් මලකඩයක් ඇති උනොත් වෙන යකඩයක්ද කන්නෙ? ඒ යකඩෙම කාලා විනාස කරනවා. ඒ වගේ නුවණ නැති කෙනා අනුවණකමට උපද්දන ලද කර්මයට කෙලෙස් වලට එයාම දැවෙනවා, එයාම පිච්චෙනවා, එයාම දුකට පත් වෙනවා. එතකොට මේ සතර මහා ධාතුවේ තමන් කියලා, සතර මහා ධාතුව තමන්ගේ කියලා, සතර මහා ධාතුව තමන්ගේ ආත්මයයි කියලා අපි බැඳිලා ඉන්නවා නම් මේ පටිච්චසමුප්පාදය නොදන්නා කම නිසයි. ඔය සිද්ධියමයි පෙන්නන්නේ “අවිද්‍යා පච්චයා සංඛාරා” කියන්නෙ, දැන් අම්මා කියලා මුලින් සිහිපත් වන සිද්ධාන්තය තමා “අවිද්‍යා පච්චයා සංඛාරා” කියලා කියන්නෙ. ඕකට තණ්හා උපාදාන ගති ටිකක් තියනවා නමුත් කර්ම ගතිය ප්‍රධානයි. මේ ටික නිසා අම්මා බලන්ඩ යනවා කිව්වහම අනාත්ම වූ විඤ්ඤාණ, නාම රූප, සලායතන, ඵස්ස, වේදනා කියන ස්කන්ධ පංචකය උපදවා ගන්නවා. ඒ ටික තියන්නෙ රූපය කනබොන ආහාර ප්‍රත්‍යයෙන්, වේදනා, සංඥා, සංඛාර, ස්පර්ශ ආහාර ප්‍රත්‍යයෙන්. විඤ්ඤාණය නාමරූප ආහාර ප්‍රත්‍යයෙන්. පෙනෙනවා කියන සිද්ධිය තියෙන තැන ආහාර ප්‍රත්‍යයෙන් පවතින ස්කන්ධ ටිකක් තියෙන්නේ.

ආහාර ප්‍රත්‍යයෙන් හටගත් ස්කන්ධ ටික දකිනකොටම තණ්හා, උපාදාන, භව කියන මේ අවිද්‍යා සංඛාරයෙන් හටගත්ත නිමිති ටික ආපහු කැමැත්ත කියන කාරණාවත් එක්ක යෙදෙනවා. මේ පටිච්චසමුප්පාදය පෙන්නන්නෙ තුන්කාලෙකින්. ඒකයි පටිච්චසමුප්පාදය දන්නවා නම් චතුරාර්‍ය සත්‍ය දන්නවා කියන්නෙ මෙන්න මෙහෙමයි අපිට ලෝකය ඇතිවුණේ කියන එක පෙන්නනවා. මේ කෙලෙස් කර්ම ටික නිසා ස්කන්ධ උපදවාගෙන උපන්න ස්කන්ධ ටික දකිනකොටම කෙලෙස් කර්ම යෙදුනහම මේටික නොදන්නාකම නිසා පටිච්චසමුප්පාදයක් වෙනවා පටිච්චසමුප්පාදය නොදන්නාකම නිසාම අවිද්‍යා ප්‍රත්‍යයෙන් මේ පංච උපදානස්කන්ධ දුක නිර්මාණය වෙනවා. ජාති, ඉපදීම ඇතිවෙලා, අපිට කෙනෙක් ඉපදිලා. “ජාති පච්චයා ජරා මරණ සෝක පරිදේව දුක්ඛ දෝමනස්ස උපායාසා” පටිච්චසමුප්පාද චක්‍රය මේ විදිහට යෙදුනහම, ඒ කියන්නෙ අවිද්‍යා කර්මයන්ගෙන් අම්මා කියන ගතිය හම්බවෙනවා, ඒ ටික නිසා අපි විඤ්ඤාණ, නාම රූප, සලායතන, ඵස්ස, වේදනා කියන්නෙ පෙනෙනවා කියන අවස්ථාව හදාගන්නවා, පෙනෙනකොට පෙනෙන දේ හදාගන්න උදව් වෙච්ච ගති ටිකම මනසෙ යෙදෙනවා. තණ්හා උපාදාන කියන්නෙ ඔය ටික නොදකිනකොට වෙන්නෙ මොකක්ද බාහිර භවය හදාගන්නවා. මේ ගතිටික මෙහෙ තියනවා කියලා හිතාගන්නවා, එතකොට ඒ කලේ මොකක්ද ජාති. අම්මව උපදවා ගත්තා, තාත්තාව උපදවා ගත්තා.

” ජාති පච්චයා ජරා මරණ සෝක පරිදේව දුක්ඛ දෝමනස්ස උපායාසා සම්භවන්ති” තාත්තා කියන එක ඉපදුනොත් අම්මා කියන එක උපන්නොත් දුක උපන්නෙ. දුක උපන්නොත් පින්වතුනි දුකේ ඇතිබවත් දුක, දුකේ නැතිබවත් දුක, ආයෙ බේරෙන්න බැහැ. දුක නැති උනා කියලා ලෝකෙට සැපක් එන්නේ නැහැ . තාත්තා නම් තාත්තා ලෙඩ උනොත් ඕගොල්ලන්ට සැපද? තාත්තා මහලු උනොත් සැපද? තාත්තාට කව්රුහරි බැන්නොත් ගැහුවොත් තාත්තාට කන්න බොන්න බැරිඋනොත්? මේ නිසා තාත්තා ජීවත්වීම නිසාත් දුක එන්න පුළුවන්ද බැරිද? දුක එනවා. හොඳයි හදිසියේවත් තාත්තා මැරුණොත් ඒක දුක තමයි, හදිසියේවත් තාත්තා මැරුණා කියලා දුක නැති වුනා කියලා සැපද එන්නෙ? ඒක තවත් වැඩි දුර දුකක් මිසක. එතකොට තාත්තා ඉඳීමත් දුක නැතිවීමත් දුක. හිටියොත් ජරා ව්‍යාධි ධර්මයන් ගෙන් දුක. නැතිවුනොත් මරණයන්ගෙන් දුක. ජාතිය තිබුණොත් ඉඳීම නිසත් දුක මැරීම නිසත් දුක කියන එක තමයි ජාති ජරා මරණ සෝක පරිදේව දුක්ඛ දෝමනස්ස කියලා කියන්නෙ. මේ කොයි පැත්තෙනුත් දුක. උපන්නොත් දුක.

ඕගොල්ලන් ජරා මරණ දුකින් මිදෙන්න නම් මොකද කරන්න ඕනෙ? “ජාති නිරෝධෝ” ඉපදීම නැති උනොත් දුක නැහැ. එහෙනම් කුමන ධර්මයන්ගේ ඉපදීමද? ජරා මරණ ධර්මයන්ගේ ඉපදීම. තාත්තා ලෙඩ වෙනවා නම් මහලු වෙනවා නම් තාත්තා නූපන්නොත්? තාත්තාගෙ ජරා මරණය උපදින්නේ නැහැ. තාත්තා නූපදින්න නම් කොහොමද වෙන්නෙ? පටිච්චසමුප්පාදය අවබෝධ උනොත්. මේ අවිද්‍යා, කර්ම, තණ්හා කියන කාරණා ටිකෙන්, නැත්නම් එතනද අවිද්‍යා කර්ම තණ්හා ටිකට රාශි වෙච්ච ඒ රූප මිටිය තියන්නෙ. අවිද්‍යා, කර්ම, තණ්හා කියන මේ හේතු ටිකට රාශි වෙච්ච මේ සතර මහා ධාතුව බලාගෙන ඒටික හදන්න හේතුවෙච්ච ගතිටික මනසෙ යෙදුනා කියලා දැක්කොත් පින්වතුන්ට කෙනෙක් පුද්ගලයෙක් ඉන්නවා කියලා භවය හැදෙන්නෑ. භවය නැත්නම් බාහිරය තුලින් මේ රූපය තාත්තා කියන කාරණාව ඕගොල්ලන්ට නිර්මාණය වෙන්නෑ. එහෙම උනොත් මැරිච්ච තාත්තා වෙනුවෙන් වත් දුක්විඳින්න බැහැ. අතීතයේදීත් මේ වැරැද්ද වෙලා තියනවා මිසක මැරෙන්ඩ තාත්තා හිටියද කියන ප්‍රශ්නයක් තියනවා. කෙනෙක් මැරෙනවද කියලා ඇහුවොත් මැරෙන්ඩ ජීවත් වෙනවද කියන ප්‍රශ්නයක් යෙදෙයි.

සංයුක්ත නිකායේ අනුරාධ කියලා සූත්‍රයක් තියනවා, ආන් ඒ සූත්‍රයේ පෙන්නනවා “අනුරාධ මරණය ගැන කතා කරන්න ජීවත්ව ඉන්න කෙනෙක් ඉන්නවද බලන්නකො” කියනවා බුදු රජාණන්වහන්සේ. එතකොට ඕගොල්ලො දැක්කොත් මේ හේතුටික නිසා මේ ස්කන්ධ පංචකය හදාගන්නවා මේ ස්කන්ධ පංචකය බලාගෙන මේ හේතු ටික යෙදෙනවා කිව්වොත් ස්කන්ධ පංචකයෙ සත්වයෙක් පුද්ගලයෙක් නොදැක්කොත්. මේ සතර මහා ධාතුව තමන් නොදැක්කොත් තමන් ඉපදීම නිසා, තමන් ලෙඩ වෙච්ච නිසා, තමන් මහලු වෙච්ච නිසා, තමන් මැරෙණකම නිසා දුක එයිද? තමන් කියන එක උපන්නොත් දුක උපදිනවා. මම මේ කථා කරන ධර්මය ඇත්තටම ගැඹුරුයි නමුත් සංකල්පයක් අවශ්‍ය නැහැ ඕනම කෙනෙකුට නුවණක් තියන කෙනාට මේ සම්මා දිට්ඨිය කියන තැනට තබලා මේ දැන් දුකින් මිදෙන්න පුළුවන් දර්ශනයක් බුදු රජාණන්වහන්සේ පෙන්නුවෙ. මේ බුදු රජාණන්වහන්සේගේ දර්ශනයක් නෙමේ, එතකොට මේ මං කියන එකක් ගැන කවර කතාද.

ඕගොල්ලන්ගෙ ජීවිතයේ සැබෑවටම ඕගොල්ලන්ට දුක ආවෙ මෙහෙමයි කියන කතාවයි මේ කියන්නෙ. ඕගොල්ලන්ට දුකෙන් මිදෙන්න තියන්නෙ මෙන්න මේ දොරටුවයි කියන කතාව කියන්නෙ. දැන් අද අපි මරණය දකින්නෙ මොකක්ද, අද අම්මා නැත්නම් තාත්තා සිහිකරන්ඩ පුළුවන් ගතිටික එහෙම්මම තියනවා නමුත් මේ ගති ටික මගෙ මනසේ යම් රූපයක් දකිනකොට නම් උපදින්නෙ ඒ මනසේ උපදින මේ ගතිටික නැවත සිහිකරන්ඩ තියන ආහාර ප්‍රත්‍යයෙන් හටගත්ත රූපය නැතිවෙච්ච එක විතරයි වෙලා තියන්නෙ. කනබොන ආහාරයෙන් හැදිච්ච රූපය නැතිවෙච්ච ටික විතරයි වෙලා තියන්නෙ. දැන් එහෙම රූපයක් නැති නිසා මේ මගේ අම්මා කියන ගතිය සිහිකරන්ඩ බැරිවෙලා. ඒ හින්දයි අපි මැරිලා කියන්නෙ. මේ සතර මහා ධාතුව නැතිකම අපිට මරණෙ වෙලා තියන්නෙ. නමුත් අර අම්මා කියලා සිහිකරගෙන දුක් විඳින්න පුළුවන් හේතුටික එහෙම්මමයි. අද හම්බවෙන්නෙ නැත්තෙ ආහාර ප්‍රත්‍ය නැතිකම හින්දා විතරමයි. අවිද්‍යා කර්ම තණ්හා ටික තියනවා ආහාර නිරෝධ වෙලා නිසා මෙතන කනබොන ආහාරයෙන් නමුත් ඍතු ප්‍රත්‍යයෙන් හටගත්තු රූපෙ බලාගෙන තවම අම්මා පෙනෙනවා, ඒ කියන්නෙ ෆොටෝ එක දැකලා සැනසෙන්න පුළුවන්. නමුත් මේ වෙලා තියන්නෙ ආහාර ප්‍රත්‍යයෙන් හටගත්තු රූපය නැතිකම හින්දා අපිට මරණෙ වෙලා.

කෙනෙකුගෙ මනසෙ මේ අවිද්‍යා කර්ම ටික ගෙවුනොත් ගෙවා දැම්මට පස්සෙ මේ සතර මහා ධාතු රූපය නැතිඋනොත් ඒක මෙයාට නිවන වෙනවා. මරණෙ නෙමේ ඒ රූපය නිරුද්ධ වෙලා නිවීම වෙනවා. මෙන්න මේ ධර්මතාවය ඕගොල්ලො එකක් අරගෙන ඕනනම් ගෙදර ගිහින් සෙල්ලම් බත් උයන්න ඔන්න කාලෙ.ඒ කියන්නෙ ඕනෙනම් ඉස්සෙල්ලා හිතේ හැඩයක් හදාගන්න මම මේ විදිහට හදනවා ඕනෙනම් නමකුත් දාගන්න. දාගෙන හිතේම චිත්තජ රූපයක් හදාගන්න හිතින් රූපයක් හදනවා මේ විදිහට මම හදනවා මුට්ටිය ඇතුලෙ ඇතිලියක් කියලා අමුතු නමකුත් දාගෙන එකක් හදනවා, දැන් එහෙම ඒවා නැහැනෙ හිතාගෙන දැන් අලුතෙන්මයි හදන්නෙ සකස් කරගන්න පුළුවන් ඕන විදිහකට සංඛාරය හදාගන්න ඕන කැමැත්තත් නිසා වතුර ටිකක් දාලා මැටි ටිකක් අරගෙන අනලා අමුතු විදිහට මුට්ටියක් ඇතුලේ ඒක ඇතුලෙත් ඇතිලියක් හදන්න මොකක් හරි එකක් ඒ විදිහට හදනවා. හදනකොටම තමන්ට ඒ රූපය දකිනකොටම මනසේ ඒ රූපය හදන්න උපකාරී වූ ගතිටික ආපසු යෙදෙයි.

එතකොට තමන්ට හොඳට තේරෙනවා හිතේ තියෙන ගති ටිකට පඨවි ධාතුව රාශි කරලා රාශී කරපු පඨවි ධාතුව දකිනකොටම මම මේ ටිකම ආපහු සිහි කරගෙන. මම මොන මොන විදිහට හිතුවත් අන්තිමට පඨවිය පඨවිය මිස වෙනස් වෙලා නැහැනෙ. ඊගාවට ඔයාලට පෙනෙයි බැරිවෙලා හරි මේ හැඩේට කොතනක හරි රූප තිබුණොත් මට මේ නමින් ඉදිරිපත් වෙයි නේද? මේ නමත් එක්ක තියන ගතිටික ඔක්කොම සිහිවෙයි නේද? කියලා ඕගොල්ලන්ටම තේරෙයි. එහෙනම් හැමදාම මට අම්මා තාත්තා දුවා පුතා කියලා සිහිවෙලා තියන්නෙ මගේ මනස නේද? පුංචි ළමයි වැලි එක්ක සෙල්ලම් කරනවා වගේ මම සතර මහා ධතුවට නම් දාගෙන සෙල්ලම් කරනවා නේද කියලා තේරෙයි.

දැන් ඕගොල්ලන්ට ගෙදර කියලා මේ වෙලාවෙදි සිහි කරන්න පුළුවන්නේ ඕක තමයි අවිද්‍යා පච්චයා සංඛාරා “කර්ම නිමිත්ත”. ගෙදර යන්ඩ ඕන කියන කැමැත්තක් තියනවා තණ්හාව ඔය හිතේ තියෙන හැඩෙන් නිර්මාණය වෙච්ච සතර මහා ධාතුවෙන් රාශි වෙච්ච රූප මේ හොයන්නෙ, හොයාගෙන ගිහිල්ලා ධාතුව සමාන වෙනකොට සංඥාවන් උපදිනවා. මේ හේතු ටිකට ඔය හැඩේට අවකාශ ධාතුව තුල රාශි වෙච්ච සතර මහා ධාතුව නිසා සමාන සංඥාවක් උපදිනවා, උපදිනකොටම මේ ගති ටික සිහිකරගන්නවා යන්තම් ගෙදරට ආවා කියලා. අන්තිමට මේ සතර මහා ධාතුවයි ඇසුරු වෙන්නෙ. මේ හැප්පෙන්නෙ ඇඟේ අහුවෙන්නෙ මේ හැම දෙයක්ම සතර මහා ධාතුව නමුත් මනසෙ තියෙන කෙලෙස් වලින් අපි ඒවා ස්පර්ශ කරනවා,ඒකයි තණ්හාව වශයෙන් දිට්ඨි වශයෙන් පරාමර්ශණය කරනවා කියලා කියන්නෙ.

මෙන්න මේ කාරණාව යම්කිසි කෙනෙක් දැක්කොත් මේ දීර්ඝ සංසාර ගමන මේ ජීවිතයේදීම අවසන් කරගන්න පුළුවනි. හැබැයි මේ දර්ශනය මම කලින්ම කිව්වා මම කතා කරන මේ ධර්මය ගැඹුරුයි. ගැඹුරු උනාට මේක ගැඹුරු අද අපි නොගැඹුරු නිසා. ධර්මය කෙනෙක් ගාවට එනකොට ගැඹුරු වෙනවා, කෙනෙක් ගාවට එනකොට නොගැඹුරු වෙනවා කියලා ධර්මය මූණ බලාගෙන කටයුතු කරන්නෑ. ධර්මය එකම මට්ටම. කිලෝ 5ක බරක් අවුරුදු තුන හතරක පහක පොඩි ළමයෙක් අතට දුන්නොත් වැඩි වෙලාවක් තියාගෙන ඉන්ඩ බැහැ. අවුරුදු 20ක් 25ක් වෙන තරුණයෙක් අතට දුන්නොත් ගොඩාක් වෙලා තියාගෙන හිටියහැකි. මොකද කිලෝ 5 පොඩි ළමයා ගාවට එනකොට බර වැඩි වෙලා ලොකු කෙනා ගාවට එනකොට බර අඩු උනාද. පහ පහමයි මේක පුද්ගලයාගේ දරාගැනීම හා නොහැකියාව මත. පොඩි ළමයා ලොකු කෙනෙක් උනාම එයාටත් මේක බර නැහැ. ඒ වගේ කිලෝ පහ, පහ වගේ ධර්මය ධර්මයමයි. පොඩි ලමයට මේක බර වැඩියි වගේ නීවරණයන්ගෙන් පිරිච්ච මනසට මේ දර්ශනය ගැඹුරුයි තේරෙන්නෙ නැහැ. ලොකු කෙනාට බර නෑ වගේ නීවරණ ධර්මයන් අඩු මනසට මේක ටග්ගාලා තේරෙනවා. පොඩි ලමයා ලොකු වෙච්ච දවසට මෙයාටත් බර නෑ වගේ නීවරණ ධර්මයන්ගෙන් චිත්තය ගෙවා ගත්තොත් නීවරණ ධර්ම දුරුවෙච්ච මනසට එදාට මෙයාටත් මේක නිබරයි.

ඒනිසයි මේ වගේ දර්ශනයක් පෙන්නුවහම කල්‍යාණ මිත්‍ර ඇසුරින් සද්ධර්ම ශ්‍රවණයෙන් මහ අමුතු දෙයක් කිව්වා වගේ තැනක් තේරෙනවා, තේරුනහම ඊටපස්සෙ තමයි යෝනිසෝමනසිකරය ධර්මානුධර්ම ප්‍රතිපත්ති කියන්නෙ නොදැක්ක දේ දැකගන්න දැන් යන්නෙ. සතර මහා ධාතුවේ ශුන්‍යතාවය දැක්කෙ නෑ මෙයා අහලා දන්නවා දැන්. ඒක දැකගන්ඩ යනවා.ඒ නිසා මේ යන ගමනෙදි සීල, සමාධි, ප්‍රඥා කියන ධර්මතා තුන උදව් කරගන්නවා.

එයා කය වචන දෙක සංවර කරගන්නවා හැකි පමණකින් හිත සංවර කරගැනීමට උපකාර පිණිස. පන්සිල් හෝ අටසිල් හෝ ආජීව අශ්ඨමක සීලය හෝ උපෝසත සිල් කුමන ආකරයකින් කය වචන දෙක හොඳට සංවර කරගන්නවා. සංවර කරගන්නෙ මොකටද? හිත සංවර කරගන්න උපකාර පිණිස. එහෙම සංවර කරගන්නවා ඒකට කියනවා “සීලය” කියලා. සීලය කුමකටද? සමාධියට. ඊටපස්සෙ සමාධිය කියලා කියන්නෙ සිතේ එකඟකම. සමාධිය කුමකටද? විදර්ශනාවට. සිතේ නිමිත්තක් අරගෙන මේක නේද කර්ම නිමිත්ත කියන්නෙ කියලා ඔහොම හිතන්ඩවත් කල් නැහැ අද. ඒ කියන්නෙ සිතුවිලි වතුරක් ගලන්නා වගේ ගලාගෙන යනවා. එකක් සිහිවෙලා බලන්ඩ ඉස්සෙල්ලා තව දහයක් ඇවිල්ලා ඊට උඩින්. ඒ හින්දා යමක් මෙනෙහි කරන්ඩ ඕගොල්ලන්ට ඉඩ නැහැ හිත වේගවත් වැඩියි. ඒ හින්දා හිතේ වේගවත් කම අඩු කරගන්නවා විදර්ශනා කරන්න පහසු පිණිස. චිත්ත ඒකග්‍රතාවයක් ඇතිකරගන්නවා. ඒකට බුදු ගුණ, අසුභය, මරණය, මෛත්‍රිය හෝ සමසතලිස් කමටහන් වලින් ඕන එකක් අරගත්ත හැකියි.

අරගෙන හිත සමාධි උනහම හිතේ හිතේ කතා කරන ගතිය අඩූඋනහම හිතේ දුවන වේගය අඩු උනහම ඔගොල්ලන්ට හිතේ පහල වෙන චිත්තජ රූප හොඳට ප්‍රකටයි. ගෙදර කියලා සිහි කරනකොටම ඔගොල්ලන්ට මේ තමයි මගේ මනසෙ තියෙන කර්ම නිමිත්ත නේද මේකට තමයි අවිද්‍යා පච්චයා සංඛාර කියලා කිව්වෙ මේ නිමිත්ත එක්ක නේද මම ගනුදෙනු කරන්නෙ, මගෙ හිතේ තියෙන කැමැත්ත ආසාව ඕනෙකම කියන එක නිමිත්ත එක්ක නේද තියන්නෙ කියලා ඕගොල්ලන්ට තීරණය කලහැකියි. මම ගෙදර බලන්න කියලා ගියාම වෙන්නෙ මේ හැඩේට අවකාශ ධාතුව තුල රාශි වෙච්ච රූපයක් ඇස් ඉදිරිපිටට එන එක, එනකොට මේ ගතිය ආපහු මගෙ මනසෙ සිහිවෙනවා නේ? අනේ මේ මගේ මනසේ තියෙන සිතුවිලි අවබෝධ කරනොගැනීම නිසා මම සතර මහා ධාතුවේ ගෙවල් දොරවල් කියලා බැඳිලා ඉන්නවා නේද, හොඳට විදර්ශනා කල හැකියි.

කිසිම වෙලාවක කඩලා කුඩු කරලා බලන එකක් නෙමේ විදර්ශනාව කියලා කියන්නෙ. ඇත්ත ඇතිහැටිය බලන්න කියනවා මිසක යමක් උපද්දලා බලන්න කියන්නෑ. මේ පෙනෙන රූපය මේකේ රූප කලාප කඩලා කඩලා බැලුවොත් මම තියනදේ තියෙන විදිහට බැලුවා නෙමේ මම යමක් උපද්දලයි බැලුවෙ නමුත් තියෙන දේ තියෙන විදිහට බලනවා “සම්මා දිට්ඨිය” වූ දේ වූ විදිහට බලනවානම් මේ තියෙන ආකාරය සැකසුනේ කොහොමද අවිද්‍යා කර්ම තණ්හාවෙන් සතර මහා ධාතු රූපය හැදුනා. ඒ රූපය දකිනකොට මගෙ මනසෙ ප්‍රපංච යෙදෙනවා කිව්වහම මේ රූපය සතර මහා ධාතුයි කියන එක හොඳට පැහැදිලි වෙනවා.

ඒකයි සතර මහා ධාතුව සතර මහා ධාතුව හැටියට දකිනකොට “පඨවිං පඨවිතො ඥත්‍වා පඨවිස්මිං නිබ්බින්ධති”. පඨවිය පඨවිය විදිහට දැක්කම කළකිරෙනවා. “නිබ්බිංධිං විරජ්ජති”. කලකිරෙනකොට සතර මහා ධාතුවේ නොඇලෙනවා. “විරාගා විමුච්චති”. නොඇලෙනකොට මනස කෙලෙසුන්ගෙන් ආශ්‍රවයන්ගෙන් මිදෙනවා. “විමුත්තස්මිං විමුත්තමිති ඤාණං හොති.” මිදුනහම මිදුනා කියන නුවණ එනවා. මේ ඇත්ත දැක්කහම සතර මහා ධාතුව සතර මහා ධාතුව හැටියට දැක්කහම මේකේ කලකිරෙනවා, කලකිරෙනකොට මේ සතර මහා ධාතුවේ දුවා පුතා අම්මා තාත්තා අයියා කියලා ඇලෙන්නැහැ. ඇලෙන්නැති උනහම මනසෙ තියෙන අම්මා තාත්තා දුව, පුතා කියන ගතිටික ගෙවිලා යනවා. නොඇලෙනකොට මේ ආශ්‍රවයන්ගෙන් කෙලෙසුන්ගෙන් මනස මිදෙනවා මිදුනහම මිදුනා කියන නුවණ ඉතුරු වෙනවා. මේ ස්පර්ශ ආයතන හයේ ශුන්‍යතාවය විතරක් ඉතුරුවෙනවා එයාට ඕකට කියනවා

“සුඤඤාෙ ගාමො” රහතන් වහන්සේ කියලා. ස්පර්ශ ආයතන හයේ කිසිම ගණුදෙනුවක් නැහැ එයාට, ස්පර්ශ ආයතන හයේ කිසිම නෑදෑකමක් නෑ එයාට, ස්පර්ශ ආයතන හයේ කිසිම වස්තුවක් නෑ එයාට. ස්පර්ශ ආයතන කිව්වෙ, රූප, ශබ්ද, ගන්ධ, රස, පොට්ඨබ්බ, ධම්ම. මනසෙ තියෙන ගතිටිකෙන් ස්පර්ශ ආයතන හය උපද්දනවා, ඒක ආහාර ප්‍රත්‍යයකින් අනිත්‍ය දුක්ඛ අනාත්ම වූ ධර්මතා ටිකක් තියන්නෙ. ඒ ගති ටික උපද්දලා උපන්න ස්කන්ධ ටික බලාගෙන මනසෙ තියෙන ආශ්‍රව ටික ආපහු සිහි කරගන්නවා. අපි ආශ්‍රව පරිහරණය කරනවා ස්කන්ධ ටික පැත්තක. මේ පවතින ස්වභාවය අපි කවදාවත් ස්පර්ශ කරන්නෑ දැන් මේ වැරැද්ද හොයාගෙන මනසෙ තියෙන ගති ටිකකට ස්කන්ධ ටික හදාගෙන හදාගත්ත ස්කන්ධ ටික නිසා මනසෙ මෙබඳු කෙලෙස් කර්ම ටිකක් යෙදුනා කියලා දැක්කහම මෙය හැම වෙලාවෙම මෙතන තියන ඇත්ත තමයි විදර්ශනාවට පෙන්නන්නෙ, සැබෑම ස්වභාවය, එහෙම පෙන්නන්ඩ පෙන්නන්ඩ මනසෙ තියෙන මේ ආශ්‍රව ටික ගෙවිලා යනවා,

ඒකටයි “සමුදයධම්‌මානුපස්‌සී වා කායස්‌මිං විහරති, වයධම්‌මානුපස්‌සී වා කායස්‌මිං විහරති, සමුදයවයධම්‌මානුපස්‌සී වා කායස්‌මිං විහරති.” කියන්නෙ මේ රූපයේ ඇතිවීම නැතිවීම බලන්ඩ කියලා. ඒ බලනකොට තේරෙනවා. එතකොට මෙන්න මේ පටිච්චසමුප්පාදය කෙනෙකුට දැක්කොත් අවිද්‍යා කර්ම කියන කාරණා ටික නිසා අප්පණීහිත වු ශුන්‍යත වූ අනිමිත්ත වූ ස්පර්ශ ආයතන හය උපද්දලා උපද්දපු ස්පර්ශ ආයතන හය අරභයා කර්ම තණ්හා කියන ගති ටික ආපහු මනසෙ යෙදිලා ඒ ගතිටිකෙන් නැවත ස්පර්ශ ආයතන ටික හදනවා කියලා පෙනෙනවා. මේක තමයි චක්‍රය. මෙන්න මේ විදිහට පටිච්චසමුප්පාදය දැකලා අර වගේ සීලයක පිහිටලා සමථ කමටහනකින් හිත එක්තැන් කරලා හිතේ වේගවත් කම අඩු උනහම උපදින අරමුණ ඔයවගේ විදර්ශනා කරන්න.

වෙනදා වගේ බාහිර ඉඳලා අම්මා තාත්තා දුවා පුතා අයියා අක්කා කිය කියා දැන් හිත හිතා දුක් වෙන්ඩ හෝ සතුටු වෙන්ඩ තමන්ට තමන්ගෙ මනස පෙනෙනවා මේ තමයි කර්ම නිමිති, මෙතන ඉඳලා සිහිකරනකොටම පේනවා මේ තමයි කර්ම නිමිති, සතර මහා ධාතු රූපය හදාගන්න හේතුවෙන ගතිටික. මේ ගතිටික උදව් කරගෙන තමයි සතර මහා ධාතුව නැවත තියෙන තැනට යන්නෙ. ගියාම මේ හැඩේට රාශි වෙච්ච සතර මහා ධාතුව දකිනකොට ආපහු මේ ගතිටික මනසෙ යෙදෙනවා කියලා දකිනවා මිසක මේ ගති ටිකෙන්ම බාහිර තියනවා කියලා දකින්නෑ. මේ අම්මා තාත්තා දුවා පුතා ගෙවල් දොරවල් කියන ගති ටිකෙන් සතර මහා ධාතු රූපය උපද්දලා සතර මහා ධාතු රූපය දකිනකොට ආයෙත් මේ ගතිටික තමන් තුල යෙදෙනවා කියලා දකිනවා බාහිර ස්පර්ශ ආයතන ශුන්‍යතාවයක්, දුවා පුතා අයියා කියන කාම භවය දකින්නෙ තමන්ගෙ මනස තුලින් “චේතනා භවෝ”. ලෝකය දකින්නෙ තමන්ගෙ මනස තුලින්.

ලෝකය සම්මා දිට්ඨියටයි තමන් තුලින් හම්බවෙන්නෙ එහෙම නැතිකෙනට ස්පර්ශ ආයතන හයෙන් ලෝකය හම්බවෙන්නෙ. මේ ස්පර්ශ ආයතන හයේ ගෙවල් දොරවල් යාන වාහන ඉඩකඩම් මවාගෙන ජීවත් වෙන මට්ටමට තමයි කාම ලෝකෙ කියලා කියන්නෙ. ස්පර්ශ ආයතන හයේ ජීවත් වෙන එකට තමයි කාම ලෝක රූප ලෝක අරූප ලෝක කියලා කියන්නෙ. ස්පර්ශ ආයතන හයේ ඇත්ත ඇති හැටියට දැකලා ස්පර්ශ ආයතන හයේ නොඇලී මිදෙන එකට “නච කිංචි ලෝකෙ උපාදියති” මේ ස්පර්ශ ආයතන හයේ කිසිවක් උපාදාන වශයෙන් නොගෙන මිදුනු තැනට කියනවා රහතන් වහන්සේ කියලා. ස්පර්ශ ආයතන හයේ සැබෑම ස්වභාවය දන්නාවූ දක්නාවූ නුවණක් තියෙයි ස්පර්ශ ආයතන හයෙන් වෙන්වෙලා, ඒකයි මේ ස්පර්ශ ආයතන හය මාරයා කියලා කියන්නෙ මේ ස්පර්ශ ආයතන හයේ හිටියොත් ඒකාන්තයෙන් ජරා මරණයට පත්වෙනවාමයි.

ඕගොල්ලො මේ කාමෙන් සතුටු වෙනවා කියලා කියන්නෙ මේ කෙලෙසුන්ගෙන් සතුටු වෙනවා. තමන්ගේ මනසෙ තියෙන ඡායාව සතර මහා ධාතුවට පතිත වෙලා. ඒ කියන්නෙ දැන් ඔය තිරිසන්ගත සතෙකුට ටෝච් එකක් එහෙම ගැහුවොත් ඌ ඒ එලියට බුරා පනිනවනෙ හේතුව වෙන කොහෙවත් ඵලය මෙහෙ, ආලෝකෙට බිරුවා කියලා කවදාවත් ආලෝකය නැතිකරන්නවත් මොකුත් කරන්න බැහැ. ඒ වගේ බාහිර දුවා පුතා අම්මා තාත්තා වෙච්ච ගතිටික තියන්නෙ මනසෙ ඒ ගතිටික ධාතුව මත පතිත වෙලා අපි ධාතුවට පනිනවා, එළිය වදින වදින තැනට පනිනවා අපි පළඟැටියා වගේ. අර කථාවක තියන්නෙ උම්මග්ග ජාතකේ මැණිකේ ඡායාව පොකුණට වැටිලා පොකුණෙ වතුර ඉහින්නෙ, තල්ගහේ තියෙන මැණිකේ ඡායාව පොකුණට වැටිලා පොකුණෙ තියනවා කියලා පොකුණ ඉහිනවා ඒ වගේ මනසෙ ඡායාව සතර මහා ධාතුවට වැටිලා සතර මහා ධාතුව ස්පර්ශ කරනවා. මෙහෙ උපස්ථාන කරනවා කවනවා පොවනවා නාවනවා මේ ඔක්කොම. මේ ඡායාව ධාතුවට පතිත වෙලා ඒකයි මේ පෙන්නන්නෙ. මහෝෂධ පණ්ඩිතුමා විතරයි මේ ඡායාව ගහේ තියන එකේ විතරයි කියලා හඳුනගත්තෙ.

ඒ වගේ අපිට නුවණක් තිබ්බොත් විතරයි හම්බවෙන්නෙ මේක අපේ මනසෙ සිද්ධියක් කියන එක. ඔක්කොම මනසෙ නෙවෙයි කෙලෙස් ආශ්‍රව ටිකයි මේ පෙන්නන්නෙ, එදාට සතර මහා ධාතුව පරිහරණය කරනවා සතර මහා ධාතුවෙන් මිදිලා. ඉතින් මං මේ කියන දේ අනුමානෙට හරි මෙහෙම දෙයක් තියන්නෙ කියලා තේරුම් ගන්නකො. ඒකටයි සම්මා දිට්ඨි කියන්නෙ ඒ සම්මා දිට්ඨිය ලෝකෝත්තරයි කියන්නෙ ලෝකයට අයිති නෑ කියලා. මේ ඇත්ත දකිනකොට ලෝකයාගේ මානසික මට්ටමෙන් මිදෙනවා එයා. ලෝකයා සතර මහා ධාතුවේ එකම පොරයට පොර වැටිලා මනසේ තියෙන ගතියට රැවටිලා සතර මහා ධාතුවට පැනලා පළඟැටියෝ වගේ ඉන්නෙ මේ. අපිට තියන්නෙ සතර මහා ධාතුවෙන් කලකිරිලා නොඇලෙන්න. ලෝකයාගේ අනික් පැත්තට යන්න.

ලෝකයා සතර මහා ධාතුව පැත්තට යනකොට අම්මා තාත්තා දුවා පුතා අයියා කියලා සතර මහා ධාතුවට උපස්ථාන කරනකොට අපිට පෙනෙන්නෙ මනසේ ගතිටිකට රාශි වෙච්ච දේ බලාගෙන මේ ගතිටික මනසේ යෙදුනා කියලා අනික් පැත්තට ඇවිල්ලා සතර මහා ධාතුවේ නොඇලී නොගැටී උපේක්ෂාවෙන් ඉන්න එතකොට ලෝකයා තමන්ගේ මෝඩකම නිසා මේ දුක් විඳින හැටි පොරකන හැටිත් පෙනෙනවා මේ වෙලා තියන්නෙ මොකක්ද කියලත් තේරෙනවා. අර පර්වතයක ඉන්න කෙනාට බිම ඉන්න අය පෙනෙනවා වගේ නුවණක් තියෙන කෙනාට මේ බාල ලෝකයා විඳින දුක ගැන පෙනෙනවා කියලා බුදු හාමුදුරුවෝ දේශනා කරන්නෙ “පබ්බතට්ටො භූම්මට්ටො ධීරෙ බාලා අවෙක්ඛති ” කියලා ඒ වගේ සතර මහා ධාතුවේ තමන්ව දැකලා තමන්ගෙ අය දැකලා තමන්ගෙ දේ දැකලා දුක් විඳින ලෝකයත් සතර මහා ධාතුවේ ඇත්ත දැකලා කලකිරිලා නොඇලිච්ච මනසකින් ඉන්න කෙනාට පෙනෙනවා. ඉතින් අනන්ත සංසාරේ පින්වතුනි මෙන්න මේ ඇත්ත දකින්න බැරිව මේක කියලා දෙන්න බැරුව මේ විදිහටයි අපි ආවෙ. ඉතින් මේ වැරැද්ද කොච්චරට බලවත්ද කියන්නෙ ඇහුවටවත් තේරෙන්නෙ නැති මට්ටමට යනකන් වැරැද්ද තුල ගිහිල්ලා තියන්නෙ

අතිපුජ්‍ය මාන්කඩවල සුදස්සන ස්වාමින්වහන්සේ විසින් 2016.06.22 ශ්‍රී සරණංකරාමයේ සිදු කල දේශනාව ඇසුරෙන්.
දේශනාව ශ්‍රවනය කරන්න
http://ift.tt/2cABbaz

දේශනාවේ වීඩියෝ පටය නැරඹීමට
https://www.youtube.com/watch?v=MVF795a15Yw via Facebook Pages http://ift.tt/1GMS4Lf

අයසා’ව මලං සමුට්ඨිතං – තදුට්ඨාය තමේව ඛාදති
ඒවං අතිධෝනචාරිනං – සකකම්මානි නයන්ති දුග්ගතිං

යකඩෙන් නැගුන මලය ඒ යකඩෙම කාලා විනාස කරනවා. යකඩෙකින් මලකඩයක් ඇති උනොත් වෙන යකඩයක්ද කන්නෙ? ඒ යකඩෙම කාලා විනාස කරනවා. ඒ වගේ නුවණ නැති කෙනා අනුවණකමට උපද්දන ලද කර්මයට කෙලෙස් වලට එයාම දැවෙනවා, එයාම පිච්චෙනවා, එයාම දුකට පත් වෙනවා. එතකොට මේ සතර මහා ධාතුවේ තමන් කියලා, සතර මහා ධාතුව තමන්ගේ කියලා, සතර මහා ධාතුව තමන්ගේ ආත්මයයි කියලා අපි බැඳිලා ඉන්නවා නම් මේ පටිච්චසමුප්පාදය නොදන්නා කම නිසයි. ඔය සිද්ධියමයි පෙන්නන්නේ “අවිද්‍යා පච්චයා සංඛාරා” කියන්නෙ, දැන් අම්මා කියලා මුලින් සිහිපත් වන සිද්ධාන්තය තමා “අවිද්‍යා පච්චයා සංඛාරා” කියලා කියන්නෙ. ඕකට තණ්හා උපාදාන ගති ටිකක් තියනවා නමුත් කර්ම ගතිය ප්‍රධානයි. මේ ටික නිසා අම්මා බලන්ඩ යනවා කිව්වහම අනාත්ම වූ විඤ්ඤාණ, නාම රූප, සලායතන, ඵස්ස, වේදනා කියන ස්කන්ධ පංචකය උපදවා ගන්නවා. ඒ ටික තියන්නෙ රූපය කනබොන ආහාර ප්‍රත්‍යයෙන්, වේදනා, සංඥා, සංඛාර, ස්පර්ශ ආහාර ප්‍රත්‍යයෙන්. විඤ්ඤාණය නාමරූප ආහාර ප්‍රත්‍යයෙන්. පෙනෙනවා කියන සිද්ධිය තියෙන තැන ආහාර ප්‍රත්‍යයෙන් පවතින ස්කන්ධ ටිකක් තියෙන්නේ.

ආහාර ප්‍රත්‍යයෙන් හටගත් ස්කන්ධ ටික දකිනකොටම තණ්හා, උපාදාන, භව කියන මේ අවිද්‍යා සංඛාරයෙන් හටගත්ත නිමිති ටික ආපහු කැමැත්ත කියන කාරණාවත් එක්ක යෙදෙනවා. මේ පටිච්චසමුප්පාදය පෙන්නන්නෙ තුන්කාලෙකින්. ඒකයි පටිච්චසමුප්පාදය දන්නවා නම් චතුරාර්‍ය සත්‍ය දන්නවා කියන්නෙ මෙන්න මෙහෙමයි අපිට ලෝකය ඇතිවුණේ කියන එක පෙන්නනවා. මේ කෙලෙස් කර්ම ටික නිසා ස්කන්ධ උපදවාගෙන උපන්න ස්කන්ධ ටික දකිනකොටම කෙලෙස් කර්ම යෙදුනහම මේටික නොදන්නාකම නිසා පටිච්චසමුප්පාදයක් වෙනවා පටිච්චසමුප්පාදය නොදන්නාකම නිසාම අවිද්‍යා ප්‍රත්‍යයෙන් මේ පංච උපදානස්කන්ධ දුක නිර්මාණය වෙනවා. ජාති, ඉපදීම ඇතිවෙලා, අපිට කෙනෙක් ඉපදිලා. “ජාති පච්චයා ජරා මරණ සෝක පරිදේව දුක්ඛ දෝමනස්ස උපායාසා” පටිච්චසමුප්පාද චක්‍රය මේ විදිහට යෙදුනහම, ඒ කියන්නෙ අවිද්‍යා කර්මයන්ගෙන් අම්මා කියන ගතිය හම්බවෙනවා, ඒ ටික නිසා අපි විඤ්ඤාණ, නාම රූප, සලායතන, ඵස්ස, වේදනා කියන්නෙ පෙනෙනවා කියන අවස්ථාව හදාගන්නවා, පෙනෙනකොට පෙනෙන දේ හදාගන්න උදව් වෙච්ච ගති ටිකම මනසෙ යෙදෙනවා. තණ්හා උපාදාන කියන්නෙ ඔය ටික නොදකිනකොට වෙන්නෙ මොකක්ද බාහිර භවය හදාගන්නවා. මේ ගතිටික මෙහෙ තියනවා කියලා හිතාගන්නවා, එතකොට ඒ කලේ මොකක්ද ජාති. අම්මව උපදවා ගත්තා, තාත්තාව උපදවා ගත්තා.

” ජාති පච්චයා ජරා මරණ සෝක පරිදේව දුක්ඛ දෝමනස්ස උපායාසා සම්භවන්ති” තාත්තා කියන එක ඉපදුනොත් අම්මා කියන එක උපන්නොත් දුක උපන්නෙ. දුක උපන්නොත් පින්වතුනි දුකේ ඇතිබවත් දුක, දුකේ නැතිබවත් දුක, ආයෙ බේරෙන්න බැහැ. දුක නැති උනා කියලා ලෝකෙට සැපක් එන්නේ නැහැ . තාත්තා නම් තාත්තා ලෙඩ උනොත් ඕගොල්ලන්ට සැපද? තාත්තා මහලු උනොත් සැපද? තාත්තාට කව්රුහරි බැන්නොත් ගැහුවොත් තාත්තාට කන්න බොන්න බැරිඋනොත්? මේ නිසා තාත්තා ජීවත්වීම නිසාත් දුක එන්න පුළුවන්ද බැරිද? දුක එනවා. හොඳයි හදිසියේවත් තාත්තා මැරුණොත් ඒක දුක තමයි, හදිසියේවත් තාත්තා මැරුණා කියලා දුක නැති වුනා කියලා සැපද එන්නෙ? ඒක තවත් වැඩි දුර දුකක් මිසක. එතකොට තාත්තා ඉඳීමත් දුක නැතිවීමත් දුක. හිටියොත් ජරා ව්‍යාධි ධර්මයන් ගෙන් දුක. නැතිවුනොත් මරණයන්ගෙන් දුක. ජාතිය තිබුණොත් ඉඳීම නිසත් දුක මැරීම නිසත් දුක කියන එක තමයි ජාති ජරා මරණ සෝක පරිදේව දුක්ඛ දෝමනස්ස කියලා කියන්නෙ. මේ කොයි පැත්තෙනුත් දුක. උපන්නොත් දුක.

ඕගොල්ලන් ජරා මරණ දුකින් මිදෙන්න නම් මොකද කරන්න ඕනෙ? “ජාති නිරෝධෝ” ඉපදීම නැති උනොත් දුක නැහැ. එහෙනම් කුමන ධර්මයන්ගේ ඉපදීමද? ජරා මරණ ධර්මයන්ගේ ඉපදීම. තාත්තා ලෙඩ වෙනවා නම් මහලු වෙනවා නම් තාත්තා නූපන්නොත්? තාත්තාගෙ ජරා මරණය උපදින්නේ නැහැ. තාත්තා නූපදින්න නම් කොහොමද වෙන්නෙ? පටිච්චසමුප්පාදය අවබෝධ උනොත්. මේ අවිද්‍යා, කර්ම, තණ්හා කියන කාරණා ටිකෙන්, නැත්නම් එතනද අවිද්‍යා කර්ම තණ්හා ටිකට රාශි වෙච්ච ඒ රූප මිටිය තියන්නෙ. අවිද්‍යා, කර්ම, තණ්හා කියන මේ හේතු ටිකට රාශි වෙච්ච මේ සතර මහා ධාතුව බලාගෙන ඒටික හදන්න හේතුවෙච්ච ගතිටික මනසෙ යෙදුනා කියලා දැක්කොත් පින්වතුන්ට කෙනෙක් පුද්ගලයෙක් ඉන්නවා කියලා භවය හැදෙන්නෑ. භවය නැත්නම් බාහිරය තුලින් මේ රූපය තාත්තා කියන කාරණාව ඕගොල්ලන්ට නිර්මාණය වෙන්නෑ. එහෙම උනොත් මැරිච්ච තාත්තා වෙනුවෙන් වත් දුක්විඳින්න බැහැ. අතීතයේදීත් මේ වැරැද්ද වෙලා තියනවා මිසක මැරෙන්ඩ තාත්තා හිටියද කියන ප්‍රශ්නයක් තියනවා. කෙනෙක් මැරෙනවද කියලා ඇහුවොත් මැරෙන්ඩ ජීවත් වෙනවද කියන ප්‍රශ්නයක් යෙදෙයි.

සංයුක්ත නිකායේ අනුරාධ කියලා සූත්‍රයක් තියනවා, ආන් ඒ සූත්‍රයේ පෙන්නනවා “අනුරාධ මරණය ගැන කතා කරන්න ජීවත්ව ඉන්න කෙනෙක් ඉන්නවද බලන්නකො” කියනවා බුදු රජාණන්වහන්සේ. එතකොට ඕගොල්ලො දැක්කොත් මේ හේතුටික නිසා මේ ස්කන්ධ පංචකය හදාගන්නවා මේ ස්කන්ධ පංචකය බලාගෙන මේ හේතු ටික යෙදෙනවා කිව්වොත් ස්කන්ධ පංචකයෙ සත්වයෙක් පුද්ගලයෙක් නොදැක්කොත්. මේ සතර මහා ධාතුව තමන් නොදැක්කොත් තමන් ඉපදීම නිසා, තමන් ලෙඩ වෙච්ච නිසා, තමන් මහලු වෙච්ච නිසා, තමන් මැරෙණකම නිසා දුක එයිද? තමන් කියන එක උපන්නොත් දුක උපදිනවා. මම මේ කථා කරන ධර්මය ඇත්තටම ගැඹුරුයි නමුත් සංකල්පයක් අවශ්‍ය නැහැ ඕනම කෙනෙකුට නුවණක් තියන කෙනාට මේ සම්මා දිට්ඨිය කියන තැනට තබලා මේ දැන් දුකින් මිදෙන්න පුළුවන් දර්ශනයක් බුදු රජාණන්වහන්සේ පෙන්නුවෙ. මේ බුදු රජාණන්වහන්සේගේ දර්ශනයක් නෙමේ, එතකොට මේ මං කියන එකක් ගැන කවර කතාද.

ඕගොල්ලන්ගෙ ජීවිතයේ සැබෑවටම ඕගොල්ලන්ට දුක ආවෙ මෙහෙමයි කියන කතාවයි මේ කියන්නෙ. ඕගොල්ලන්ට දුකෙන් මිදෙන්න තියන්නෙ මෙන්න මේ දොරටුවයි කියන කතාව කියන්නෙ. දැන් අද අපි මරණය දකින්නෙ මොකක්ද, අද අම්මා නැත්නම් තාත්තා සිහිකරන්ඩ පුළුවන් ගතිටික එහෙම්මම තියනවා නමුත් මේ ගති ටික මගෙ මනසේ යම් රූපයක් දකිනකොට නම් උපදින්නෙ ඒ මනසේ උපදින මේ ගතිටික නැවත සිහිකරන්ඩ තියන ආහාර ප්‍රත්‍යයෙන් හටගත්ත රූපය නැතිවෙච්ච එක විතරයි වෙලා තියන්නෙ. කනබොන ආහාරයෙන් හැදිච්ච රූපය නැතිවෙච්ච ටික විතරයි වෙලා තියන්නෙ. දැන් එහෙම රූපයක් නැති නිසා මේ මගේ අම්මා කියන ගතිය සිහිකරන්ඩ බැරිවෙලා. ඒ හින්දයි අපි මැරිලා කියන්නෙ. මේ සතර මහා ධාතුව නැතිකම අපිට මරණෙ වෙලා තියන්නෙ. නමුත් අර අම්මා කියලා සිහිකරගෙන දුක් විඳින්න පුළුවන් හේතුටික එහෙම්මමයි. අද හම්බවෙන්නෙ නැත්තෙ ආහාර ප්‍රත්‍ය නැතිකම හින්දා විතරමයි. අවිද්‍යා කර්ම තණ්හා ටික තියනවා ආහාර නිරෝධ වෙලා නිසා මෙතන කනබොන ආහාරයෙන් නමුත් ඍතු ප්‍රත්‍යයෙන් හටගත්තු රූපෙ බලාගෙන තවම අම්මා පෙනෙනවා, ඒ කියන්නෙ ෆොටෝ එක දැකලා සැනසෙන්න පුළුවන්. නමුත් මේ වෙලා තියන්නෙ ආහාර ප්‍රත්‍යයෙන් හටගත්තු රූපය නැතිකම හින්දා අපිට මරණෙ වෙලා.

කෙනෙකුගෙ මනසෙ මේ අවිද්‍යා කර්ම ටික ගෙවුනොත් ගෙවා දැම්මට පස්සෙ මේ සතර මහා ධාතු රූපය නැතිඋනොත් ඒක මෙයාට නිවන වෙනවා. මරණෙ නෙමේ ඒ රූපය නිරුද්ධ වෙලා නිවීම වෙනවා. මෙන්න මේ ධර්මතාවය ඕගොල්ලො එකක් අරගෙන ඕනනම් ගෙදර ගිහින් සෙල්ලම් බත් උයන්න ඔන්න කාලෙ.ඒ කියන්නෙ ඕනෙනම් ඉස්සෙල්ලා හිතේ හැඩයක් හදාගන්න මම මේ විදිහට හදනවා ඕනෙනම් නමකුත් දාගන්න. දාගෙන හිතේම චිත්තජ රූපයක් හදාගන්න හිතින් රූපයක් හදනවා මේ විදිහට මම හදනවා මුට්ටිය ඇතුලෙ ඇතිලියක් කියලා අමුතු නමකුත් දාගෙන එකක් හදනවා, දැන් එහෙම ඒවා නැහැනෙ හිතාගෙන දැන් අලුතෙන්මයි හදන්නෙ සකස් කරගන්න පුළුවන් ඕන විදිහකට සංඛාරය හදාගන්න ඕන කැමැත්තත් නිසා වතුර ටිකක් දාලා මැටි ටිකක් අරගෙන අනලා අමුතු විදිහට මුට්ටියක් ඇතුලේ ඒක ඇතුලෙත් ඇතිලියක් හදන්න මොකක් හරි එකක් ඒ විදිහට හදනවා. හදනකොටම තමන්ට ඒ රූපය දකිනකොටම මනසේ ඒ රූපය හදන්න උපකාරී වූ ගතිටික ආපසු යෙදෙයි.

එතකොට තමන්ට හොඳට තේරෙනවා හිතේ තියෙන ගති ටිකට පඨවි ධාතුව රාශි කරලා රාශී කරපු පඨවි ධාතුව දකිනකොටම මම මේ ටිකම ආපහු සිහි කරගෙන. මම මොන මොන විදිහට හිතුවත් අන්තිමට පඨවිය පඨවිය මිස වෙනස් වෙලා නැහැනෙ. ඊගාවට ඔයාලට පෙනෙයි බැරිවෙලා හරි මේ හැඩේට කොතනක හරි රූප තිබුණොත් මට මේ නමින් ඉදිරිපත් වෙයි නේද? මේ නමත් එක්ක තියන ගතිටික ඔක්කොම සිහිවෙයි නේද? කියලා ඕගොල්ලන්ටම තේරෙයි. එහෙනම් හැමදාම මට අම්මා තාත්තා දුවා පුතා කියලා සිහිවෙලා තියන්නෙ මගේ මනස නේද? පුංචි ළමයි වැලි එක්ක සෙල්ලම් කරනවා වගේ මම සතර මහා ධතුවට නම් දාගෙන සෙල්ලම් කරනවා නේද කියලා තේරෙයි.

දැන් ඕගොල්ලන්ට ගෙදර කියලා මේ වෙලාවෙදි සිහි කරන්න පුළුවන්නේ ඕක තමයි අවිද්‍යා පච්චයා සංඛාරා “කර්ම නිමිත්ත”. ගෙදර යන්ඩ ඕන කියන කැමැත්තක් තියනවා තණ්හාව ඔය හිතේ තියෙන හැඩෙන් නිර්මාණය වෙච්ච සතර මහා ධාතුවෙන් රාශි වෙච්ච රූප මේ හොයන්නෙ, හොයාගෙන ගිහිල්ලා ධාතුව සමාන වෙනකොට සංඥාවන් උපදිනවා. මේ හේතු ටිකට ඔය හැඩේට අවකාශ ධාතුව තුල රාශි වෙච්ච සතර මහා ධාතුව නිසා සමාන සංඥාවක් උපදිනවා, උපදිනකොටම මේ ගති ටික සිහිකරගන්නවා යන්තම් ගෙදරට ආවා කියලා. අන්තිමට මේ සතර මහා ධාතුවයි ඇසුරු වෙන්නෙ. මේ හැප්පෙන්නෙ ඇඟේ අහුවෙන්නෙ මේ හැම දෙයක්ම සතර මහා ධාතුව නමුත් මනසෙ තියෙන කෙලෙස් වලින් අපි ඒවා ස්පර්ශ කරනවා,ඒකයි තණ්හාව වශයෙන් දිට්ඨි වශයෙන් පරාමර්ශණය කරනවා කියලා කියන්නෙ.

මෙන්න මේ කාරණාව යම්කිසි කෙනෙක් දැක්කොත් මේ දීර්ඝ සංසාර ගමන මේ ජීවිතයේදීම අවසන් කරගන්න පුළුවනි. හැබැයි මේ දර්ශනය මම කලින්ම කිව්වා මම කතා කරන මේ ධර්මය ගැඹුරුයි. ගැඹුරු උනාට මේක ගැඹුරු අද අපි නොගැඹුරු නිසා. ධර්මය කෙනෙක් ගාවට එනකොට ගැඹුරු වෙනවා, කෙනෙක් ගාවට එනකොට නොගැඹුරු වෙනවා කියලා ධර්මය මූණ බලාගෙන කටයුතු කරන්නෑ. ධර්මය එකම මට්ටම. කිලෝ 5ක බරක් අවුරුදු තුන හතරක පහක පොඩි ළමයෙක් අතට දුන්නොත් වැඩි වෙලාවක් තියාගෙන ඉන්ඩ බැහැ. අවුරුදු 20ක් 25ක් වෙන තරුණයෙක් අතට දුන්නොත් ගොඩාක් වෙලා තියාගෙන හිටියහැකි. මොකද කිලෝ 5 පොඩි ළමයා ගාවට එනකොට බර වැඩි වෙලා ලොකු කෙනා ගාවට එනකොට බර අඩු උනාද. පහ පහමයි මේක පුද්ගලයාගේ දරාගැනීම හා නොහැකියාව මත. පොඩි ළමයා ලොකු කෙනෙක් උනාම එයාටත් මේක බර නැහැ. ඒ වගේ කිලෝ පහ, පහ වගේ ධර්මය ධර්මයමයි. පොඩි ලමයට මේක බර වැඩියි වගේ නීවරණයන්ගෙන් පිරිච්ච මනසට මේ දර්ශනය ගැඹුරුයි තේරෙන්නෙ නැහැ. ලොකු කෙනාට බර නෑ වගේ නීවරණ ධර්මයන් අඩු මනසට මේක ටග්ගාලා තේරෙනවා. පොඩි ලමයා ලොකු වෙච්ච දවසට මෙයාටත් බර නෑ වගේ නීවරණ ධර්මයන්ගෙන් චිත්තය ගෙවා ගත්තොත් නීවරණ ධර්ම දුරුවෙච්ච මනසට එදාට මෙයාටත් මේක නිබරයි.

ඒනිසයි මේ වගේ දර්ශනයක් පෙන්නුවහම කල්‍යාණ මිත්‍ර ඇසුරින් සද්ධර්ම ශ්‍රවණයෙන් මහ අමුතු දෙයක් කිව්වා වගේ තැනක් තේරෙනවා, තේරුනහම ඊටපස්සෙ තමයි යෝනිසෝමනසිකරය ධර්මානුධර්ම ප්‍රතිපත්ති කියන්නෙ නොදැක්ක දේ දැකගන්න දැන් යන්නෙ. සතර මහා ධාතුවේ ශුන්‍යතාවය දැක්කෙ නෑ මෙයා අහලා දන්නවා දැන්. ඒක දැකගන්ඩ යනවා.ඒ නිසා මේ යන ගමනෙදි සීල, සමාධි, ප්‍රඥා කියන ධර්මතා තුන උදව් කරගන්නවා.

එයා කය වචන දෙක සංවර කරගන්නවා හැකි පමණකින් හිත සංවර කරගැනීමට උපකාර පිණිස. පන්සිල් හෝ අටසිල් හෝ ආජීව අශ්ඨමක සීලය හෝ උපෝසත සිල් කුමන ආකරයකින් කය වචන දෙක හොඳට සංවර කරගන්නවා. සංවර කරගන්නෙ මොකටද? හිත සංවර කරගන්න උපකාර පිණිස. එහෙම සංවර කරගන්නවා ඒකට කියනවා “සීලය” කියලා. සීලය කුමකටද? සමාධියට. ඊටපස්සෙ සමාධිය කියලා කියන්නෙ සිතේ එකඟකම. සමාධිය කුමකටද? විදර්ශනාවට. සිතේ නිමිත්තක් අරගෙන මේක නේද කර්ම නිමිත්ත කියන්නෙ කියලා ඔහොම හිතන්ඩවත් කල් නැහැ අද. ඒ කියන්නෙ සිතුවිලි වතුරක් ගලන්නා වගේ ගලාගෙන යනවා. එකක් සිහිවෙලා බලන්ඩ ඉස්සෙල්ලා තව දහයක් ඇවිල්ලා ඊට උඩින්. ඒ හින්දා යමක් මෙනෙහි කරන්ඩ ඕගොල්ලන්ට ඉඩ නැහැ හිත වේගවත් වැඩියි. ඒ හින්දා හිතේ වේගවත් කම අඩු කරගන්නවා විදර්ශනා කරන්න පහසු පිණිස. චිත්ත ඒකග්‍රතාවයක් ඇතිකරගන්නවා. ඒකට බුදු ගුණ, අසුභය, මරණය, මෛත්‍රිය හෝ සමසතලිස් කමටහන් වලින් ඕන එකක් අරගත්ත හැකියි.

අරගෙන හිත සමාධි උනහම හිතේ හිතේ කතා කරන ගතිය අඩූඋනහම හිතේ දුවන වේගය අඩු උනහම ඔගොල්ලන්ට හිතේ පහල වෙන චිත්තජ රූප හොඳට ප්‍රකටයි. ගෙදර කියලා සිහි කරනකොටම ඔගොල්ලන්ට මේ තමයි මගේ මනසෙ තියෙන කර්ම නිමිත්ත නේද මේකට තමයි අවිද්‍යා පච්චයා සංඛාර කියලා කිව්වෙ මේ නිමිත්ත එක්ක නේද මම ගනුදෙනු කරන්නෙ, මගෙ හිතේ තියෙන කැමැත්ත ආසාව ඕනෙකම කියන එක නිමිත්ත එක්ක නේද තියන්නෙ කියලා ඕගොල්ලන්ට තීරණය කලහැකියි. මම ගෙදර බලන්න කියලා ගියාම වෙන්නෙ මේ හැඩේට අවකාශ ධාතුව තුල රාශි වෙච්ච රූපයක් ඇස් ඉදිරිපිටට එන එක, එනකොට මේ ගතිය ආපහු මගෙ මනසෙ සිහිවෙනවා නේ? අනේ මේ මගේ මනසේ තියෙන සිතුවිලි අවබෝධ කරනොගැනීම නිසා මම සතර මහා ධාතුවේ ගෙවල් දොරවල් කියලා බැඳිලා ඉන්නවා නේද, හොඳට විදර්ශනා කල හැකියි.

කිසිම වෙලාවක කඩලා කුඩු කරලා බලන එකක් නෙමේ විදර්ශනාව කියලා කියන්නෙ. ඇත්ත ඇතිහැටිය බලන්න කියනවා මිසක යමක් උපද්දලා බලන්න කියන්නෑ. මේ පෙනෙන රූපය මේකේ රූප කලාප කඩලා කඩලා බැලුවොත් මම තියනදේ තියෙන විදිහට බැලුවා නෙමේ මම යමක් උපද්දලයි බැලුවෙ නමුත් තියෙන දේ තියෙන විදිහට බලනවා “සම්මා දිට්ඨිය” වූ දේ වූ විදිහට බලනවානම් මේ තියෙන ආකාරය සැකසුනේ කොහොමද අවිද්‍යා කර්ම තණ්හාවෙන් සතර මහා ධාතු රූපය හැදුනා. ඒ රූපය දකිනකොට මගෙ මනසෙ ප්‍රපංච යෙදෙනවා කිව්වහම මේ රූපය සතර මහා ධාතුයි කියන එක හොඳට පැහැදිලි වෙනවා.

ඒකයි සතර මහා ධාතුව සතර මහා ධාතුව හැටියට දකිනකොට “පඨවිං පඨවිතො ඥත්‍වා පඨවිස්මිං නිබ්බින්ධති”. පඨවිය පඨවිය විදිහට දැක්කම කළකිරෙනවා. “නිබ්බිංධිං විරජ්ජති”. කලකිරෙනකොට සතර මහා ධාතුවේ නොඇලෙනවා. “විරාගා විමුච්චති”. නොඇලෙනකොට මනස කෙලෙසුන්ගෙන් ආශ්‍රවයන්ගෙන් මිදෙනවා. “විමුත්තස්මිං විමුත්තමිති ඤාණං හොති.” මිදුනහම මිදුනා කියන නුවණ එනවා. මේ ඇත්ත දැක්කහම සතර මහා ධාතුව සතර මහා ධාතුව හැටියට දැක්කහම මේකේ කලකිරෙනවා, කලකිරෙනකොට මේ සතර මහා ධාතුවේ දුවා පුතා අම්මා තාත්තා අයියා කියලා ඇලෙන්නැහැ. ඇලෙන්නැති උනහම මනසෙ තියෙන අම්මා තාත්තා දුව, පුතා කියන ගතිටික ගෙවිලා යනවා. නොඇලෙනකොට මේ ආශ්‍රවයන්ගෙන් කෙලෙසුන්ගෙන් මනස මිදෙනවා මිදුනහම මිදුනා කියන නුවණ ඉතුරු වෙනවා. මේ ස්පර්ශ ආයතන හයේ ශුන්‍යතාවය විතරක් ඉතුරුවෙනවා එයාට ඕකට කියනවා

“සුඤඤාෙ ගාමො” රහතන් වහන්සේ කියලා. ස්පර්ශ ආයතන හයේ කිසිම ගණුදෙනුවක් නැහැ එයාට, ස්පර්ශ ආයතන හයේ කිසිම නෑදෑකමක් නෑ එයාට, ස්පර්ශ ආයතන හයේ කිසිම වස්තුවක් නෑ එයාට. ස්පර්ශ ආයතන කිව්වෙ, රූප, ශබ්ද, ගන්ධ, රස, පොට්ඨබ්බ, ධම්ම. මනසෙ තියෙන ගතිටිකෙන් ස්පර්ශ ආයතන හය උපද්දනවා, ඒක ආහාර ප්‍රත්‍යයකින් අනිත්‍ය දුක්ඛ අනාත්ම වූ ධර්මතා ටිකක් තියන්නෙ. ඒ ගති ටික උපද්දලා උපන්න ස්කන්ධ ටික බලාගෙන මනසෙ තියෙන ආශ්‍රව ටික ආපහු සිහි කරගන්නවා. අපි ආශ්‍රව පරිහරණය කරනවා ස්කන්ධ ටික පැත්තක. මේ පවතින ස්වභාවය අපි කවදාවත් ස්පර්ශ කරන්නෑ දැන් මේ වැරැද්ද හොයාගෙන මනසෙ තියෙන ගති ටිකකට ස්කන්ධ ටික හදාගෙන හදාගත්ත ස්කන්ධ ටික නිසා මනසෙ මෙබඳු කෙලෙස් කර්ම ටිකක් යෙදුනා කියලා දැක්කහම මෙය හැම වෙලාවෙම මෙතන තියන ඇත්ත තමයි විදර්ශනාවට පෙන්නන්නෙ, සැබෑම ස්වභාවය, එහෙම පෙන්නන්ඩ පෙන්නන්ඩ මනසෙ තියෙන මේ ආශ්‍රව ටික ගෙවිලා යනවා,

ඒකටයි “සමුදයධම්‌මානුපස්‌සී වා කායස්‌මිං විහරති, වයධම්‌මානුපස්‌සී වා කායස්‌මිං විහරති, සමුදයවයධම්‌මානුපස්‌සී වා කායස්‌මිං විහරති.” කියන්නෙ මේ රූපයේ ඇතිවීම නැතිවීම බලන්ඩ කියලා. ඒ බලනකොට තේරෙනවා. එතකොට මෙන්න මේ පටිච්චසමුප්පාදය කෙනෙකුට දැක්කොත් අවිද්‍යා කර්ම කියන කාරණා ටික නිසා අප්පණීහිත වු ශුන්‍යත වූ අනිමිත්ත වූ ස්පර්ශ ආයතන හය උපද්දලා උපද්දපු ස්පර්ශ ආයතන හය අරභයා කර්ම තණ්හා කියන ගති ටික ආපහු මනසෙ යෙදිලා ඒ ගතිටිකෙන් නැවත ස්පර්ශ ආයතන ටික හදනවා කියලා පෙනෙනවා. මේක තමයි චක්‍රය. මෙන්න මේ විදිහට පටිච්චසමුප්පාදය දැකලා අර වගේ සීලයක පිහිටලා සමථ කමටහනකින් හිත එක්තැන් කරලා හිතේ වේගවත් කම අඩු උනහම උපදින අරමුණ ඔයවගේ විදර්ශනා කරන්න.

වෙනදා වගේ බාහිර ඉඳලා අම්මා තාත්තා දුවා පුතා අයියා අක්කා කිය කියා දැන් හිත හිතා දුක් වෙන්ඩ හෝ සතුටු වෙන්ඩ තමන්ට තමන්ගෙ මනස පෙනෙනවා මේ තමයි කර්ම නිමිති, මෙතන ඉඳලා සිහිකරනකොටම පේනවා මේ තමයි කර්ම නිමිති, සතර මහා ධාතු රූපය හදාගන්න හේතුවෙන ගතිටික. මේ ගතිටික උදව් කරගෙන තමයි සතර මහා ධාතුව නැවත තියෙන තැනට යන්නෙ. ගියාම මේ හැඩේට රාශි වෙච්ච සතර මහා ධාතුව දකිනකොට ආපහු මේ ගතිටික මනසෙ යෙදෙනවා කියලා දකිනවා මිසක මේ ගති ටිකෙන්ම බාහිර තියනවා කියලා දකින්නෑ. මේ අම්මා තාත්තා දුවා පුතා ගෙවල් දොරවල් කියන ගති ටිකෙන් සතර මහා ධාතු රූපය උපද්දලා සතර මහා ධාතු රූපය දකිනකොට ආයෙත් මේ ගතිටික තමන් තුල යෙදෙනවා කියලා දකිනවා බාහිර ස්පර්ශ ආයතන ශුන්‍යතාවයක්, දුවා පුතා අයියා කියන කාම භවය දකින්නෙ තමන්ගෙ මනස තුලින් “චේතනා භවෝ”. ලෝකය දකින්නෙ තමන්ගෙ මනස තුලින්.

ලෝකය සම්මා දිට්ඨියටයි තමන් තුලින් හම්බවෙන්නෙ එහෙම නැතිකෙනට ස්පර්ශ ආයතන හයෙන් ලෝකය හම්බවෙන්නෙ. මේ ස්පර්ශ ආයතන හයේ ගෙවල් දොරවල් යාන වාහන ඉඩකඩම් මවාගෙන ජීවත් වෙන මට්ටමට තමයි කාම ලෝකෙ කියලා කියන්නෙ. ස්පර්ශ ආයතන හයේ ජීවත් වෙන එකට තමයි කාම ලෝක රූප ලෝක අරූප ලෝක කියලා කියන්නෙ. ස්පර්ශ ආයතන හයේ ඇත්ත ඇති හැටියට දැකලා ස්පර්ශ ආයතන හයේ නොඇලී මිදෙන එකට “නච කිංචි ලෝකෙ උපාදියති” මේ ස්පර්ශ ආයතන හයේ කිසිවක් උපාදාන වශයෙන් නොගෙන මිදුනු තැනට කියනවා රහතන් වහන්සේ කියලා. ස්පර්ශ ආයතන හයේ සැබෑම ස්වභාවය දන්නාවූ දක්නාවූ නුවණක් තියෙයි ස්පර්ශ ආයතන හයෙන් වෙන්වෙලා, ඒකයි මේ ස්පර්ශ ආයතන හය මාරයා කියලා කියන්නෙ මේ ස්පර්ශ ආයතන හයේ හිටියොත් ඒකාන්තයෙන් ජරා මරණයට පත්වෙනවාමයි.

ඕගොල්ලො මේ කාමෙන් සතුටු වෙනවා කියලා කියන්නෙ මේ කෙලෙසුන්ගෙන් සතුටු වෙනවා. තමන්ගේ මනසෙ තියෙන ඡායාව සතර මහා ධාතුවට පතිත වෙලා. ඒ කියන්නෙ දැන් ඔය තිරිසන්ගත සතෙකුට ටෝච් එකක් එහෙම ගැහුවොත් ඌ ඒ එලියට බුරා පනිනවනෙ හේතුව වෙන කොහෙවත් ඵලය මෙහෙ, ආලෝකෙට බිරුවා කියලා කවදාවත් ආලෝකය නැතිකරන්නවත් මොකුත් කරන්න බැහැ. ඒ වගේ බාහිර දුවා පුතා අම්මා තාත්තා වෙච්ච ගතිටික තියන්නෙ මනසෙ ඒ ගතිටික ධාතුව මත පතිත වෙලා අපි ධාතුවට පනිනවා, එළිය වදින වදින තැනට පනිනවා අපි පළඟැටියා වගේ. අර කථාවක තියන්නෙ උම්මග්ග ජාතකේ මැණිකේ ඡායාව පොකුණට වැටිලා පොකුණෙ වතුර ඉහින්නෙ, තල්ගහේ තියෙන මැණිකේ ඡායාව පොකුණට වැටිලා පොකුණෙ තියනවා කියලා පොකුණ ඉහිනවා ඒ වගේ මනසෙ ඡායාව සතර මහා ධාතුවට වැටිලා සතර මහා ධාතුව ස්පර්ශ කරනවා. මෙහෙ උපස්ථාන කරනවා කවනවා පොවනවා නාවනවා මේ ඔක්කොම. මේ ඡායාව ධාතුවට පතිත වෙලා ඒකයි මේ පෙන්නන්නෙ. මහෝෂධ පණ්ඩිතුමා විතරයි මේ ඡායාව ගහේ තියන එකේ විතරයි කියලා හඳුනගත්තෙ.

ඒ වගේ අපිට නුවණක් තිබ්බොත් විතරයි හම්බවෙන්නෙ මේක අපේ මනසෙ සිද්ධියක් කියන එක. ඔක්කොම මනසෙ නෙවෙයි කෙලෙස් ආශ්‍රව ටිකයි මේ පෙන්නන්නෙ, එදාට සතර මහා ධාතුව පරිහරණය කරනවා සතර මහා ධාතුවෙන් මිදිලා. ඉතින් මං මේ කියන දේ අනුමානෙට හරි මෙහෙම දෙයක් තියන්නෙ කියලා තේරුම් ගන්නකො. ඒකටයි සම්මා දිට්ඨි කියන්නෙ ඒ සම්මා දිට්ඨිය ලෝකෝත්තරයි කියන්නෙ ලෝකයට අයිති නෑ කියලා. මේ ඇත්ත දකිනකොට ලෝකයාගේ මානසික මට්ටමෙන් මිදෙනවා එයා. ලෝකයා සතර මහා ධාතුවේ එකම පොරයට පොර වැටිලා මනසේ තියෙන ගතියට රැවටිලා සතර මහා ධාතුවට පැනලා පළඟැටියෝ වගේ ඉන්නෙ මේ. අපිට තියන්නෙ සතර මහා ධාතුවෙන් කලකිරිලා නොඇලෙන්න. ලෝකයාගේ අනික් පැත්තට යන්න.

ලෝකයා සතර මහා ධාතුව පැත්තට යනකොට අම්මා තාත්තා දුවා පුතා අයියා කියලා සතර මහා ධාතුවට උපස්ථාන කරනකොට අපිට පෙනෙන්නෙ මනසේ ගතිටිකට රාශි වෙච්ච දේ බලාගෙන මේ ගතිටික මනසේ යෙදුනා කියලා අනික් පැත්තට ඇවිල්ලා සතර මහා ධාතුවේ නොඇලී නොගැටී උපේක්ෂාවෙන් ඉන්න එතකොට ලෝකයා තමන්ගේ මෝඩකම නිසා මේ දුක් විඳින හැටි පොරකන හැටිත් පෙනෙනවා මේ වෙලා තියන්නෙ මොකක්ද කියලත් තේරෙනවා. අර පර්වතයක ඉන්න කෙනාට බිම ඉන්න අය පෙනෙනවා වගේ නුවණක් තියෙන කෙනාට මේ බාල ලෝකයා විඳින දුක ගැන පෙනෙනවා කියලා බුදු හාමුදුරුවෝ දේශනා කරන්නෙ “පබ්බතට්ටො භූම්මට්ටො ධීරෙ බාලා අවෙක්ඛති ” කියලා ඒ වගේ සතර මහා ධාතුවේ තමන්ව දැකලා තමන්ගෙ අය දැකලා තමන්ගෙ දේ දැකලා දුක් විඳින ලෝකයත් සතර මහා ධාතුවේ ඇත්ත දැකලා කලකිරිලා නොඇලිච්ච මනසකින් ඉන්න කෙනාට පෙනෙනවා. ඉතින් අනන්ත සංසාරේ පින්වතුනි මෙන්න මේ ඇත්ත දකින්න බැරිව මේක කියලා දෙන්න බැරුව මේ විදිහටයි අපි ආවෙ. ඉතින් මේ වැරැද්ද කොච්චරට බලවත්ද කියන්නෙ ඇහුවටවත් තේරෙන්නෙ නැති මට්ටමට යනකන් වැරැද්ද තුල ගිහිල්ලා තියන්නෙ

අතිපුජ්‍ය මාන්කඩවල සුදස්සන ස්වාමින්වහන්සේ විසින් 2016.06.22 ශ්‍රී සරණංකරාමයේ සිදු කල දේශනාව ඇසුරෙන්.
දේශනාව ශ්‍රවනය කරන්න
http://ift.tt/2cABbaz

දේශනාවේ වීඩියෝ පටය නැරඹීමට
https://www.youtube.com/watch?v=MVF795a15Yw via Facebook Pages http://ift.tt/1GMS4Lf

අයසා’ව මලං සමුට්ඨිතං – තදුට්ඨාය තමේව ඛාදති
ඒවං අතිධෝනචාරිනං – සකකම්මානි නයන්ති දුග්ගතිං

යකඩෙන් නැගුන මලය ඒ යකඩෙම කාලා විනාස කරනවා. යකඩෙකින් මලකඩයක් ඇති උනොත් වෙන යකඩයක්ද කන්නෙ? ඒ යකඩෙම කාලා විනාස කරනවා. ඒ වගේ නුවණ නැති කෙනා අනුවණකමට උපද්දන ලද කර්මයට කෙලෙස් වලට එයාම දැවෙනවා, එයාම පිච්චෙනවා, එයාම දුකට පත් වෙනවා. එතකොට මේ සතර මහා ධාතුවේ තමන් කියලා, සතර මහා ධාතුව තමන්ගේ කියලා, සතර මහා ධාතුව තමන්ගේ ආත්මයයි කියලා අපි බැඳිලා ඉන්නවා නම් මේ පටිච්චසමුප්පාදය නොදන්නා කම නිසයි. ඔය සිද්ධියමයි පෙන්නන්නේ “අවිද්‍යා පච්චයා සංඛාරා” කියන්නෙ, දැන් අම්මා කියලා මුලින් සිහිපත් වන සිද්ධාන්තය තමා “අවිද්‍යා පච්චයා සංඛාරා” කියලා කියන්නෙ. ඕකට තණ්හා උපාදාන ගති ටිකක් තියනවා නමුත් කර්ම ගතිය ප්‍රධානයි. මේ ටික නිසා අම්මා බලන්ඩ යනවා කිව්වහම අනාත්ම වූ විඤ්ඤාණ, නාම රූප, සලායතන, ඵස්ස, වේදනා කියන ස්කන්ධ පංචකය උපදවා ගන්නවා. ඒ ටික තියන්නෙ රූපය කනබොන ආහාර ප්‍රත්‍යයෙන්, වේදනා, සංඥා, සංඛාර, ස්පර්ශ ආහාර ප්‍රත්‍යයෙන්. විඤ්ඤාණය නාමරූප ආහාර ප්‍රත්‍යයෙන්. පෙනෙනවා කියන සිද්ධිය තියෙන තැන ආහාර ප්‍රත්‍යයෙන් පවතින ස්කන්ධ ටිකක් තියෙන්නේ.

ආහාර ප්‍රත්‍යයෙන් හටගත් ස්කන්ධ ටික දකිනකොටම තණ්හා, උපාදාන, භව කියන මේ අවිද්‍යා සංඛාරයෙන් හටගත්ත නිමිති ටික ආපහු කැමැත්ත කියන කාරණාවත් එක්ක යෙදෙනවා. මේ පටිච්චසමුප්පාදය පෙන්නන්නෙ තුන්කාලෙකින්. ඒකයි පටිච්චසමුප්පාදය දන්නවා නම් චතුරාර්‍ය සත්‍ය දන්නවා කියන්නෙ මෙන්න මෙහෙමයි අපිට ලෝකය ඇතිවුණේ කියන එක පෙන්නනවා. මේ කෙලෙස් කර්ම ටික නිසා ස්කන්ධ උපදවාගෙන උපන්න ස්කන්ධ ටික දකිනකොටම කෙලෙස් කර්ම යෙදුනහම මේටික නොදන්නාකම නිසා පටිච්චසමුප්පාදයක් වෙනවා පටිච්චසමුප්පාදය නොදන්නාකම නිසාම අවිද්‍යා ප්‍රත්‍යයෙන් මේ පංච උපදානස්කන්ධ දුක නිර්මාණය වෙනවා. ජාති, ඉපදීම ඇතිවෙලා, අපිට කෙනෙක් ඉපදිලා. “ජාති පච්චයා ජරා මරණ සෝක පරිදේව දුක්ඛ දෝමනස්ස උපායාසා” පටිච්චසමුප්පාද චක්‍රය මේ විදිහට යෙදුනහම, ඒ කියන්නෙ අවිද්‍යා කර්මයන්ගෙන් අම්මා කියන ගතිය හම්බවෙනවා, ඒ ටික නිසා අපි විඤ්ඤාණ, නාම රූප, සලායතන, ඵස්ස, වේදනා කියන්නෙ පෙනෙනවා කියන අවස්ථාව හදාගන්නවා, පෙනෙනකොට පෙනෙන දේ හදාගන්න උදව් වෙච්ච ගති ටිකම මනසෙ යෙදෙනවා. තණ්හා උපාදාන කියන්නෙ ඔය ටික නොදකිනකොට වෙන්නෙ මොකක්ද බාහිර භවය හදාගන්නවා. මේ ගතිටික මෙහෙ තියනවා කියලා හිතාගන්නවා, එතකොට ඒ කලේ මොකක්ද ජාති. අම්මව උපදවා ගත්තා, තාත්තාව උපදවා ගත්තා.

” ජාති පච්චයා ජරා මරණ සෝක පරිදේව දුක්ඛ දෝමනස්ස උපායාසා සම්භවන්ති” තාත්තා කියන එක ඉපදුනොත් අම්මා කියන එක උපන්නොත් දුක උපන්නෙ. දුක උපන්නොත් පින්වතුනි දුකේ ඇතිබවත් දුක, දුකේ නැතිබවත් දුක, ආයෙ බේරෙන්න බැහැ. දුක නැති උනා කියලා ලෝකෙට සැපක් එන්නේ නැහැ . තාත්තා නම් තාත්තා ලෙඩ උනොත් ඕගොල්ලන්ට සැපද? තාත්තා මහලු උනොත් සැපද? තාත්තාට කව්රුහරි බැන්නොත් ගැහුවොත් තාත්තාට කන්න බොන්න බැරිඋනොත්? මේ නිසා තාත්තා ජීවත්වීම නිසාත් දුක එන්න පුළුවන්ද බැරිද? දුක එනවා. හොඳයි හදිසියේවත් තාත්තා මැරුණොත් ඒක දුක තමයි, හදිසියේවත් තාත්තා මැරුණා කියලා දුක නැති වුනා කියලා සැපද එන්නෙ? ඒක තවත් වැඩි දුර දුකක් මිසක. එතකොට තාත්තා ඉඳීමත් දුක නැතිවීමත් දුක. හිටියොත් ජරා ව්‍යාධි ධර්මයන් ගෙන් දුක. නැතිවුනොත් මරණයන්ගෙන් දුක. ජාතිය තිබුණොත් ඉඳීම නිසත් දුක මැරීම නිසත් දුක කියන එක තමයි ජාති ජරා මරණ සෝක පරිදේව දුක්ඛ දෝමනස්ස කියලා කියන්නෙ. මේ කොයි පැත්තෙනුත් දුක. උපන්නොත් දුක.

ඕගොල්ලන් ජරා මරණ දුකින් මිදෙන්න නම් මොකද කරන්න ඕනෙ? “ජාති නිරෝධෝ” ඉපදීම නැති උනොත් දුක නැහැ. එහෙනම් කුමන ධර්මයන්ගේ ඉපදීමද? ජරා මරණ ධර්මයන්ගේ ඉපදීම. තාත්තා ලෙඩ වෙනවා නම් මහලු වෙනවා නම් තාත්තා නූපන්නොත්? තාත්තාගෙ ජරා මරණය උපදින්නේ නැහැ. තාත්තා නූපදින්න නම් කොහොමද වෙන්නෙ? පටිච්චසමුප්පාදය අවබෝධ උනොත්. මේ අවිද්‍යා, කර්ම, තණ්හා කියන කාරණා ටිකෙන්, නැත්නම් එතනද අවිද්‍යා කර්ම තණ්හා ටිකට රාශි වෙච්ච ඒ රූප මිටිය තියන්නෙ. අවිද්‍යා, කර්ම, තණ්හා කියන මේ හේතු ටිකට රාශි වෙච්ච මේ සතර මහා ධාතුව බලාගෙන ඒටික හදන්න හේතුවෙච්ච ගතිටික මනසෙ යෙදුනා කියලා දැක්කොත් පින්වතුන්ට කෙනෙක් පුද්ගලයෙක් ඉන්නවා කියලා භවය හැදෙන්නෑ. භවය නැත්නම් බාහිරය තුලින් මේ රූපය තාත්තා කියන කාරණාව ඕගොල්ලන්ට නිර්මාණය වෙන්නෑ. එහෙම උනොත් මැරිච්ච තාත්තා වෙනුවෙන් වත් දුක්විඳින්න බැහැ. අතීතයේදීත් මේ වැරැද්ද වෙලා තියනවා මිසක මැරෙන්ඩ තාත්තා හිටියද කියන ප්‍රශ්නයක් තියනවා. කෙනෙක් මැරෙනවද කියලා ඇහුවොත් මැරෙන්ඩ ජීවත් වෙනවද කියන ප්‍රශ්නයක් යෙදෙයි.

සංයුක්ත නිකායේ අනුරාධ කියලා සූත්‍රයක් තියනවා, ආන් ඒ සූත්‍රයේ පෙන්නනවා “අනුරාධ මරණය ගැන කතා කරන්න ජීවත්ව ඉන්න කෙනෙක් ඉන්නවද බලන්නකො” කියනවා බුදු රජාණන්වහන්සේ. එතකොට ඕගොල්ලො දැක්කොත් මේ හේතුටික නිසා මේ ස්කන්ධ පංචකය හදාගන්නවා මේ ස්කන්ධ පංචකය බලාගෙන මේ හේතු ටික යෙදෙනවා කිව්වොත් ස්කන්ධ පංචකයෙ සත්වයෙක් පුද්ගලයෙක් නොදැක්කොත්. මේ සතර මහා ධාතුව තමන් නොදැක්කොත් තමන් ඉපදීම නිසා, තමන් ලෙඩ වෙච්ච නිසා, තමන් මහලු වෙච්ච නිසා, තමන් මැරෙණකම නිසා දුක එයිද? තමන් කියන එක උපන්නොත් දුක උපදිනවා. මම මේ කථා කරන ධර්මය ඇත්තටම ගැඹුරුයි නමුත් සංකල්පයක් අවශ්‍ය නැහැ ඕනම කෙනෙකුට නුවණක් තියන කෙනාට මේ සම්මා දිට්ඨිය කියන තැනට තබලා මේ දැන් දුකින් මිදෙන්න පුළුවන් දර්ශනයක් බුදු රජාණන්වහන්සේ පෙන්නුවෙ. මේ බුදු රජාණන්වහන්සේගේ දර්ශනයක් නෙමේ, එතකොට මේ මං කියන එකක් ගැන කවර කතාද.

ඕගොල්ලන්ගෙ ජීවිතයේ සැබෑවටම ඕගොල්ලන්ට දුක ආවෙ මෙහෙමයි කියන කතාවයි මේ කියන්නෙ. ඕගොල්ලන්ට දුකෙන් මිදෙන්න තියන්නෙ මෙන්න මේ දොරටුවයි කියන කතාව කියන්නෙ. දැන් අද අපි මරණය දකින්නෙ මොකක්ද, අද අම්මා නැත්නම් තාත්තා සිහිකරන්ඩ පුළුවන් ගතිටික එහෙම්මම තියනවා නමුත් මේ ගති ටික මගෙ මනසේ යම් රූපයක් දකිනකොට නම් උපදින්නෙ ඒ මනසේ උපදින මේ ගතිටික නැවත සිහිකරන්ඩ තියන ආහාර ප්‍රත්‍යයෙන් හටගත්ත රූපය නැතිවෙච්ච එක විතරයි වෙලා තියන්නෙ. කනබොන ආහාරයෙන් හැදිච්ච රූපය නැතිවෙච්ච ටික විතරයි වෙලා තියන්නෙ. දැන් එහෙම රූපයක් නැති නිසා මේ මගේ අම්මා කියන ගතිය සිහිකරන්ඩ බැරිවෙලා. ඒ හින්දයි අපි මැරිලා කියන්නෙ. මේ සතර මහා ධාතුව නැතිකම අපිට මරණෙ වෙලා තියන්නෙ. නමුත් අර අම්මා කියලා සිහිකරගෙන දුක් විඳින්න පුළුවන් හේතුටික එහෙම්මමයි. අද හම්බවෙන්නෙ නැත්තෙ ආහාර ප්‍රත්‍ය නැතිකම හින්දා විතරමයි. අවිද්‍යා කර්ම තණ්හා ටික තියනවා ආහාර නිරෝධ වෙලා නිසා මෙතන කනබොන ආහාරයෙන් නමුත් ඍතු ප්‍රත්‍යයෙන් හටගත්තු රූපෙ බලාගෙන තවම අම්මා පෙනෙනවා, ඒ කියන්නෙ ෆොටෝ එක දැකලා සැනසෙන්න පුළුවන්. නමුත් මේ වෙලා තියන්නෙ ආහාර ප්‍රත්‍යයෙන් හටගත්තු රූපය නැතිකම හින්දා අපිට මරණෙ වෙලා.

කෙනෙකුගෙ මනසෙ මේ අවිද්‍යා කර්ම ටික ගෙවුනොත් ගෙවා දැම්මට පස්සෙ මේ සතර මහා ධාතු රූපය නැතිඋනොත් ඒක මෙයාට නිවන වෙනවා. මරණෙ නෙමේ ඒ රූපය නිරුද්ධ වෙලා නිවීම වෙනවා. මෙන්න මේ ධර්මතාවය ඕගොල්ලො එකක් අරගෙන ඕනනම් ගෙදර ගිහින් සෙල්ලම් බත් උයන්න ඔන්න කාලෙ.ඒ කියන්නෙ ඕනෙනම් ඉස්සෙල්ලා හිතේ හැඩයක් හදාගන්න මම මේ විදිහට හදනවා ඕනෙනම් නමකුත් දාගන්න. දාගෙන හිතේම චිත්තජ රූපයක් හදාගන්න හිතින් රූපයක් හදනවා මේ විදිහට මම හදනවා මුට්ටිය ඇතුලෙ ඇතිලියක් කියලා අමුතු නමකුත් දාගෙන එකක් හදනවා, දැන් එහෙම ඒවා නැහැනෙ හිතාගෙන දැන් අලුතෙන්මයි හදන්නෙ සකස් කරගන්න පුළුවන් ඕන විදිහකට සංඛාරය හදාගන්න ඕන කැමැත්තත් නිසා වතුර ටිකක් දාලා මැටි ටිකක් අරගෙන අනලා අමුතු විදිහට මුට්ටියක් ඇතුලේ ඒක ඇතුලෙත් ඇතිලියක් හදන්න මොකක් හරි එකක් ඒ විදිහට හදනවා. හදනකොටම තමන්ට ඒ රූපය දකිනකොටම මනසේ ඒ රූපය හදන්න උපකාරී වූ ගතිටික ආපසු යෙදෙයි.

එතකොට තමන්ට හොඳට තේරෙනවා හිතේ තියෙන ගති ටිකට පඨවි ධාතුව රාශි කරලා රාශී කරපු පඨවි ධාතුව දකිනකොටම මම මේ ටිකම ආපහු සිහි කරගෙන. මම මොන මොන විදිහට හිතුවත් අන්තිමට පඨවිය පඨවිය මිස වෙනස් වෙලා නැහැනෙ. ඊගාවට ඔයාලට පෙනෙයි බැරිවෙලා හරි මේ හැඩේට කොතනක හරි රූප තිබුණොත් මට මේ නමින් ඉදිරිපත් වෙයි නේද? මේ නමත් එක්ක තියන ගතිටික ඔක්කොම සිහිවෙයි නේද? කියලා ඕගොල්ලන්ටම තේරෙයි. එහෙනම් හැමදාම මට අම්මා තාත්තා දුවා පුතා කියලා සිහිවෙලා තියන්නෙ මගේ මනස නේද? පුංචි ළමයි වැලි එක්ක සෙල්ලම් කරනවා වගේ මම සතර මහා ධතුවට නම් දාගෙන සෙල්ලම් කරනවා නේද කියලා තේරෙයි.

දැන් ඕගොල්ලන්ට ගෙදර කියලා මේ වෙලාවෙදි සිහි කරන්න පුළුවන්නේ ඕක තමයි අවිද්‍යා පච්චයා සංඛාරා “කර්ම නිමිත්ත”. ගෙදර යන්ඩ ඕන කියන කැමැත්තක් තියනවා තණ්හාව ඔය හිතේ තියෙන හැඩෙන් නිර්මාණය වෙච්ච සතර මහා ධාතුවෙන් රාශි වෙච්ච රූප මේ හොයන්නෙ, හොයාගෙන ගිහිල්ලා ධාතුව සමාන වෙනකොට සංඥාවන් උපදිනවා. මේ හේතු ටිකට ඔය හැඩේට අවකාශ ධාතුව තුල රාශි වෙච්ච සතර මහා ධාතුව නිසා සමාන සංඥාවක් උපදිනවා, උපදිනකොටම මේ ගති ටික සිහිකරගන්නවා යන්තම් ගෙදරට ආවා කියලා. අන්තිමට මේ සතර මහා ධාතුවයි ඇසුරු වෙන්නෙ. මේ හැප්පෙන්නෙ ඇඟේ අහුවෙන්නෙ මේ හැම දෙයක්ම සතර මහා ධාතුව නමුත් මනසෙ තියෙන කෙලෙස් වලින් අපි ඒවා ස්පර්ශ කරනවා,ඒකයි තණ්හාව වශයෙන් දිට්ඨි වශයෙන් පරාමර්ශණය කරනවා කියලා කියන්නෙ.

මෙන්න මේ කාරණාව යම්කිසි කෙනෙක් දැක්කොත් මේ දීර්ඝ සංසාර ගමන මේ ජීවිතයේදීම අවසන් කරගන්න පුළුවනි. හැබැයි මේ දර්ශනය මම කලින්ම කිව්වා මම කතා කරන මේ ධර්මය ගැඹුරුයි. ගැඹුරු උනාට මේක ගැඹුරු අද අපි නොගැඹුරු නිසා. ධර්මය කෙනෙක් ගාවට එනකොට ගැඹුරු වෙනවා, කෙනෙක් ගාවට එනකොට නොගැඹුරු වෙනවා කියලා ධර්මය මූණ බලාගෙන කටයුතු කරන්නෑ. ධර්මය එකම මට්ටම. කිලෝ 5ක බරක් අවුරුදු තුන හතරක පහක පොඩි ළමයෙක් අතට දුන්නොත් වැඩි වෙලාවක් තියාගෙන ඉන්ඩ බැහැ. අවුරුදු 20ක් 25ක් වෙන තරුණයෙක් අතට දුන්නොත් ගොඩාක් වෙලා තියාගෙන හිටියහැකි. මොකද කිලෝ 5 පොඩි ළමයා ගාවට එනකොට බර වැඩි වෙලා ලොකු කෙනා ගාවට එනකොට බර අඩු උනාද. පහ පහමයි මේක පුද්ගලයාගේ දරාගැනීම හා නොහැකියාව මත. පොඩි ළමයා ලොකු කෙනෙක් උනාම එයාටත් මේක බර නැහැ. ඒ වගේ කිලෝ පහ, පහ වගේ ධර්මය ධර්මයමයි. පොඩි ලමයට මේක බර වැඩියි වගේ නීවරණයන්ගෙන් පිරිච්ච මනසට මේ දර්ශනය ගැඹුරුයි තේරෙන්නෙ නැහැ. ලොකු කෙනාට බර නෑ වගේ නීවරණ ධර්මයන් අඩු මනසට මේක ටග්ගාලා තේරෙනවා. පොඩි ලමයා ලොකු වෙච්ච දවසට මෙයාටත් බර නෑ වගේ නීවරණ ධර්මයන්ගෙන් චිත්තය ගෙවා ගත්තොත් නීවරණ ධර්ම දුරුවෙච්ච මනසට එදාට මෙයාටත් මේක නිබරයි.

ඒනිසයි මේ වගේ දර්ශනයක් පෙන්නුවහම කල්‍යාණ මිත්‍ර ඇසුරින් සද්ධර්ම ශ්‍රවණයෙන් මහ අමුතු දෙයක් කිව්වා වගේ තැනක් තේරෙනවා, තේරුනහම ඊටපස්සෙ තමයි යෝනිසෝමනසිකරය ධර්මානුධර්ම ප්‍රතිපත්ති කියන්නෙ නොදැක්ක දේ දැකගන්න දැන් යන්නෙ. සතර මහා ධාතුවේ ශුන්‍යතාවය දැක්කෙ නෑ මෙයා අහලා දන්නවා දැන්. ඒක දැකගන්ඩ යනවා.ඒ නිසා මේ යන ගමනෙදි සීල, සමාධි, ප්‍රඥා කියන ධර්මතා තුන උදව් කරගන්නවා.

එයා කය වචන දෙක සංවර කරගන්නවා හැකි පමණකින් හිත සංවර කරගැනීමට උපකාර පිණිස. පන්සිල් හෝ අටසිල් හෝ ආජීව අශ්ඨමක සීලය හෝ උපෝසත සිල් කුමන ආකරයකින් කය වචන දෙක හොඳට සංවර කරගන්නවා. සංවර කරගන්නෙ මොකටද? හිත සංවර කරගන්න උපකාර පිණිස. එහෙම සංවර කරගන්නවා ඒකට කියනවා “සීලය” කියලා. සීලය කුමකටද? සමාධියට. ඊටපස්සෙ සමාධිය කියලා කියන්නෙ සිතේ එකඟකම. සමාධිය කුමකටද? විදර්ශනාවට. සිතේ නිමිත්තක් අරගෙන මේක නේද කර්ම නිමිත්ත කියන්නෙ කියලා ඔහොම හිතන්ඩවත් කල් නැහැ අද. ඒ කියන්නෙ සිතුවිලි වතුරක් ගලන්නා වගේ ගලාගෙන යනවා. එකක් සිහිවෙලා බලන්ඩ ඉස්සෙල්ලා තව දහයක් ඇවිල්ලා ඊට උඩින්. ඒ හින්දා යමක් මෙනෙහි කරන්ඩ ඕගොල්ලන්ට ඉඩ නැහැ හිත වේගවත් වැඩියි. ඒ හින්දා හිතේ වේගවත් කම අඩු කරගන්නවා විදර්ශනා කරන්න පහසු පිණිස. චිත්ත ඒකග්‍රතාවයක් ඇතිකරගන්නවා. ඒකට බුදු ගුණ, අසුභය, මරණය, මෛත්‍රිය හෝ සමසතලිස් කමටහන් වලින් ඕන එකක් අරගත්ත හැකියි.

අරගෙන හිත සමාධි උනහම හිතේ හිතේ කතා කරන ගතිය අඩූඋනහම හිතේ දුවන වේගය අඩු උනහම ඔගොල්ලන්ට හිතේ පහල වෙන චිත්තජ රූප හොඳට ප්‍රකටයි. ගෙදර කියලා සිහි කරනකොටම ඔගොල්ලන්ට මේ තමයි මගේ මනසෙ තියෙන කර්ම නිමිත්ත නේද මේකට තමයි අවිද්‍යා පච්චයා සංඛාර කියලා කිව්වෙ මේ නිමිත්ත එක්ක නේද මම ගනුදෙනු කරන්නෙ, මගෙ හිතේ තියෙන කැමැත්ත ආසාව ඕනෙකම කියන එක නිමිත්ත එක්ක නේද තියන්නෙ කියලා ඕගොල්ලන්ට තීරණය කලහැකියි. මම ගෙදර බලන්න කියලා ගියාම වෙන්නෙ මේ හැඩේට අවකාශ ධාතුව තුල රාශි වෙච්ච රූපයක් ඇස් ඉදිරිපිටට එන එක, එනකොට මේ ගතිය ආපහු මගෙ මනසෙ සිහිවෙනවා නේ? අනේ මේ මගේ මනසේ තියෙන සිතුවිලි අවබෝධ කරනොගැනීම නිසා මම සතර මහා ධාතුවේ ගෙවල් දොරවල් කියලා බැඳිලා ඉන්නවා නේද, හොඳට විදර්ශනා කල හැකියි.

කිසිම වෙලාවක කඩලා කුඩු කරලා බලන එකක් නෙමේ විදර්ශනාව කියලා කියන්නෙ. ඇත්ත ඇතිහැටිය බලන්න කියනවා මිසක යමක් උපද්දලා බලන්න කියන්නෑ. මේ පෙනෙන රූපය මේකේ රූප කලාප කඩලා කඩලා බැලුවොත් මම තියනදේ තියෙන විදිහට බැලුවා නෙමේ මම යමක් උපද්දලයි බැලුවෙ නමුත් තියෙන දේ තියෙන විදිහට බලනවා “සම්මා දිට්ඨිය” වූ දේ වූ විදිහට බලනවානම් මේ තියෙන ආකාරය සැකසුනේ කොහොමද අවිද්‍යා කර්ම තණ්හාවෙන් සතර මහා ධාතු රූපය හැදුනා. ඒ රූපය දකිනකොට මගෙ මනසෙ ප්‍රපංච යෙදෙනවා කිව්වහම මේ රූපය සතර මහා ධාතුයි කියන එක හොඳට පැහැදිලි වෙනවා.

ඒකයි සතර මහා ධාතුව සතර මහා ධාතුව හැටියට දකිනකොට “පඨවිං පඨවිතො ඥත්‍වා පඨවිස්මිං නිබ්බින්ධති”. පඨවිය පඨවිය විදිහට දැක්කම කළකිරෙනවා. “නිබ්බිංධිං විරජ්ජති”. කලකිරෙනකොට සතර මහා ධාතුවේ නොඇලෙනවා. “විරාගා විමුච්චති”. නොඇලෙනකොට මනස කෙලෙසුන්ගෙන් ආශ්‍රවයන්ගෙන් මිදෙනවා. “විමුත්තස්මිං විමුත්තමිති ඤාණං හොති.” මිදුනහම මිදුනා කියන නුවණ එනවා. මේ ඇත්ත දැක්කහම සතර මහා ධාතුව සතර මහා ධාතුව හැටියට දැක්කහම මේකේ කලකිරෙනවා, කලකිරෙනකොට මේ සතර මහා ධාතුවේ දුවා පුතා අම්මා තාත්තා අයියා කියලා ඇලෙන්නැහැ. ඇලෙන්නැති උනහම මනසෙ තියෙන අම්මා තාත්තා දුව, පුතා කියන ගතිටික ගෙවිලා යනවා. නොඇලෙනකොට මේ ආශ්‍රවයන්ගෙන් කෙලෙසුන්ගෙන් මනස මිදෙනවා මිදුනහම මිදුනා කියන නුවණ ඉතුරු වෙනවා. මේ ස්පර්ශ ආයතන හයේ ශුන්‍යතාවය විතරක් ඉතුරුවෙනවා එයාට ඕකට කියනවා

“සුඤඤාෙ ගාමො” රහතන් වහන්සේ කියලා. ස්පර්ශ ආයතන හයේ කිසිම ගණුදෙනුවක් නැහැ එයාට, ස්පර්ශ ආයතන හයේ කිසිම නෑදෑකමක් නෑ එයාට, ස්පර්ශ ආයතන හයේ කිසිම වස්තුවක් නෑ එයාට. ස්පර්ශ ආයතන කිව්වෙ, රූප, ශබ්ද, ගන්ධ, රස, පොට්ඨබ්බ, ධම්ම. මනසෙ තියෙන ගතිටිකෙන් ස්පර්ශ ආයතන හය උපද්දනවා, ඒක ආහාර ප්‍රත්‍යයකින් අනිත්‍ය දුක්ඛ අනාත්ම වූ ධර්මතා ටිකක් තියන්නෙ. ඒ ගති ටික උපද්දලා උපන්න ස්කන්ධ ටික බලාගෙන මනසෙ තියෙන ආශ්‍රව ටික ආපහු සිහි කරගන්නවා. අපි ආශ්‍රව පරිහරණය කරනවා ස්කන්ධ ටික පැත්තක. මේ පවතින ස්වභාවය අපි කවදාවත් ස්පර්ශ කරන්නෑ දැන් මේ වැරැද්ද හොයාගෙන මනසෙ තියෙන ගති ටිකකට ස්කන්ධ ටික හදාගෙන හදාගත්ත ස්කන්ධ ටික නිසා මනසෙ මෙබඳු කෙලෙස් කර්ම ටිකක් යෙදුනා කියලා දැක්කහම මෙය හැම වෙලාවෙම මෙතන තියන ඇත්ත තමයි විදර්ශනාවට පෙන්නන්නෙ, සැබෑම ස්වභාවය, එහෙම පෙන්නන්ඩ පෙන්නන්ඩ මනසෙ තියෙන මේ ආශ්‍රව ටික ගෙවිලා යනවා,

ඒකටයි “සමුදයධම්‌මානුපස්‌සී වා කායස්‌මිං විහරති, වයධම්‌මානුපස්‌සී වා කායස්‌මිං විහරති, සමුදයවයධම්‌මානුපස්‌සී වා කායස්‌මිං විහරති.” කියන්නෙ මේ රූපයේ ඇතිවීම නැතිවීම බලන්ඩ කියලා. ඒ බලනකොට තේරෙනවා. එතකොට මෙන්න මේ පටිච්චසමුප්පාදය කෙනෙකුට දැක්කොත් අවිද්‍යා කර්ම කියන කාරණා ටික නිසා අප්පණීහිත වු ශුන්‍යත වූ අනිමිත්ත වූ ස්පර්ශ ආයතන හය උපද්දලා උපද්දපු ස්පර්ශ ආයතන හය අරභයා කර්ම තණ්හා කියන ගති ටික ආපහු මනසෙ යෙදිලා ඒ ගතිටිකෙන් නැවත ස්පර්ශ ආයතන ටික හදනවා කියලා පෙනෙනවා. මේක තමයි චක්‍රය. මෙන්න මේ විදිහට පටිච්චසමුප්පාදය දැකලා අර වගේ සීලයක පිහිටලා සමථ කමටහනකින් හිත එක්තැන් කරලා හිතේ වේගවත් කම අඩු උනහම උපදින අරමුණ ඔයවගේ විදර්ශනා කරන්න.

වෙනදා වගේ බාහිර ඉඳලා අම්මා තාත්තා දුවා පුතා අයියා අක්කා කිය කියා දැන් හිත හිතා දුක් වෙන්ඩ හෝ සතුටු වෙන්ඩ තමන්ට තමන්ගෙ මනස පෙනෙනවා මේ තමයි කර්ම නිමිති, මෙතන ඉඳලා සිහිකරනකොටම පේනවා මේ තමයි කර්ම නිමිති, සතර මහා ධාතු රූපය හදාගන්න හේතුවෙන ගතිටික. මේ ගතිටික උදව් කරගෙන තමයි සතර මහා ධාතුව නැවත තියෙන තැනට යන්නෙ. ගියාම මේ හැඩේට රාශි වෙච්ච සතර මහා ධාතුව දකිනකොට ආපහු මේ ගතිටික මනසෙ යෙදෙනවා කියලා දකිනවා මිසක මේ ගති ටිකෙන්ම බාහිර තියනවා කියලා දකින්නෑ. මේ අම්මා තාත්තා දුවා පුතා ගෙවල් දොරවල් කියන ගති ටිකෙන් සතර මහා ධාතු රූපය උපද්දලා සතර මහා ධාතු රූපය දකිනකොට ආයෙත් මේ ගතිටික තමන් තුල යෙදෙනවා කියලා දකිනවා බාහිර ස්පර්ශ ආයතන ශුන්‍යතාවයක්, දුවා පුතා අයියා කියන කාම භවය දකින්නෙ තමන්ගෙ මනස තුලින් “චේතනා භවෝ”. ලෝකය දකින්නෙ තමන්ගෙ මනස තුලින්.

ලෝකය සම්මා දිට්ඨියටයි තමන් තුලින් හම්බවෙන්නෙ එහෙම නැතිකෙනට ස්පර්ශ ආයතන හයෙන් ලෝකය හම්බවෙන්නෙ. මේ ස්පර්ශ ආයතන හයේ ගෙවල් දොරවල් යාන වාහන ඉඩකඩම් මවාගෙන ජීවත් වෙන මට්ටමට තමයි කාම ලෝකෙ කියලා කියන්නෙ. ස්පර්ශ ආයතන හයේ ජීවත් වෙන එකට තමයි කාම ලෝක රූප ලෝක අරූප ලෝක කියලා කියන්නෙ. ස්පර්ශ ආයතන හයේ ඇත්ත ඇති හැටියට දැකලා ස්පර්ශ ආයතන හයේ නොඇලී මිදෙන එකට “නච කිංචි ලෝකෙ උපාදියති” මේ ස්පර්ශ ආයතන හයේ කිසිවක් උපාදාන වශයෙන් නොගෙන මිදුනු තැනට කියනවා රහතන් වහන්සේ කියලා. ස්පර්ශ ආයතන හයේ සැබෑම ස්වභාවය දන්නාවූ දක්නාවූ නුවණක් තියෙයි ස්පර්ශ ආයතන හයෙන් වෙන්වෙලා, ඒකයි මේ ස්පර්ශ ආයතන හය මාරයා කියලා කියන්නෙ මේ ස්පර්ශ ආයතන හයේ හිටියොත් ඒකාන්තයෙන් ජරා මරණයට පත්වෙනවාමයි.

ඕගොල්ලො මේ කාමෙන් සතුටු වෙනවා කියලා කියන්නෙ මේ කෙලෙසුන්ගෙන් සතුටු වෙනවා. තමන්ගේ මනසෙ තියෙන ඡායාව සතර මහා ධාතුවට පතිත වෙලා. ඒ කියන්නෙ දැන් ඔය තිරිසන්ගත සතෙකුට ටෝච් එකක් එහෙම ගැහුවොත් ඌ ඒ එලියට බුරා පනිනවනෙ හේතුව වෙන කොහෙවත් ඵලය මෙහෙ, ආලෝකෙට බිරුවා කියලා කවදාවත් ආලෝකය නැතිකරන්නවත් මොකුත් කරන්න බැහැ. ඒ වගේ බාහිර දුවා පුතා අම්මා තාත්තා වෙච්ච ගතිටික තියන්නෙ මනසෙ ඒ ගතිටික ධාතුව මත පතිත වෙලා අපි ධාතුවට පනිනවා, එළිය වදින වදින තැනට පනිනවා අපි පළඟැටියා වගේ. අර කථාවක තියන්නෙ උම්මග්ග ජාතකේ මැණිකේ ඡායාව පොකුණට වැටිලා පොකුණෙ වතුර ඉහින්නෙ, තල්ගහේ තියෙන මැණිකේ ඡායාව පොකුණට වැටිලා පොකුණෙ තියනවා කියලා පොකුණ ඉහිනවා ඒ වගේ මනසෙ ඡායාව සතර මහා ධාතුවට වැටිලා සතර මහා ධාතුව ස්පර්ශ කරනවා. මෙහෙ උපස්ථාන කරනවා කවනවා පොවනවා නාවනවා මේ ඔක්කොම. මේ ඡායාව ධාතුවට පතිත වෙලා ඒකයි මේ පෙන්නන්නෙ. මහෝෂධ පණ්ඩිතුමා විතරයි මේ ඡායාව ගහේ තියන එකේ විතරයි කියලා හඳුනගත්තෙ.

ඒ වගේ අපිට නුවණක් තිබ්බොත් විතරයි හම්බවෙන්නෙ මේක අපේ මනසෙ සිද්ධියක් කියන එක. ඔක්කොම මනසෙ නෙවෙයි කෙලෙස් ආශ්‍රව ටිකයි මේ පෙන්නන්නෙ, එදාට සතර මහා ධාතුව පරිහරණය කරනවා සතර මහා ධාතුවෙන් මිදිලා. ඉතින් මං මේ කියන දේ අනුමානෙට හරි මෙහෙම දෙයක් තියන්නෙ කියලා තේරුම් ගන්නකො. ඒකටයි සම්මා දිට්ඨි කියන්නෙ ඒ සම්මා දිට්ඨිය ලෝකෝත්තරයි කියන්නෙ ලෝකයට අයිති නෑ කියලා. මේ ඇත්ත දකිනකොට ලෝකයාගේ මානසික මට්ටමෙන් මිදෙනවා එයා. ලෝකයා සතර මහා ධාතුවේ එකම පොරයට පොර වැටිලා මනසේ තියෙන ගතියට රැවටිලා සතර මහා ධාතුවට පැනලා පළඟැටියෝ වගේ ඉන්නෙ මේ. අපිට තියන්නෙ සතර මහා ධාතුවෙන් කලකිරිලා නොඇලෙන්න. ලෝකයාගේ අනික් පැත්තට යන්න.

ලෝකයා සතර මහා ධාතුව පැත්තට යනකොට අම්මා තාත්තා දුවා පුතා අයියා කියලා සතර මහා ධාතුවට උපස්ථාන කරනකොට අපිට පෙනෙන්නෙ මනසේ ගතිටිකට රාශි වෙච්ච දේ බලාගෙන මේ ගතිටික මනසේ යෙදුනා කියලා අනික් පැත්තට ඇවිල්ලා සතර මහා ධාතුවේ නොඇලී නොගැටී උපේක්ෂාවෙන් ඉන්න එතකොට ලෝකයා තමන්ගේ මෝඩකම නිසා මේ දුක් විඳින හැටි පොරකන හැටිත් පෙනෙනවා මේ වෙලා තියන්නෙ මොකක්ද කියලත් තේරෙනවා. අර පර්වතයක ඉන්න කෙනාට බිම ඉන්න අය පෙනෙනවා වගේ නුවණක් තියෙන කෙනාට මේ බාල ලෝකයා විඳින දුක ගැන පෙනෙනවා කියලා බුදු හාමුදුරුවෝ දේශනා කරන්නෙ “පබ්බතට්ටො භූම්මට්ටො ධීරෙ බාලා අවෙක්ඛති ” කියලා ඒ වගේ සතර මහා ධාතුවේ තමන්ව දැකලා තමන්ගෙ අය දැකලා තමන්ගෙ දේ දැකලා දුක් විඳින ලෝකයත් සතර මහා ධාතුවේ ඇත්ත දැකලා කලකිරිලා නොඇලිච්ච මනසකින් ඉන්න කෙනාට පෙනෙනවා. ඉතින් අනන්ත සංසාරේ පින්වතුනි මෙන්න මේ ඇත්ත දකින්න බැරිව මේක කියලා දෙන්න බැරුව මේ විදිහටයි අපි ආවෙ. ඉතින් මේ වැරැද්ද කොච්චරට බලවත්ද කියන්නෙ ඇහුවටවත් තේරෙන්නෙ නැති මට්ටමට යනකන් වැරැද්ද තුල ගිහිල්ලා තියන්නෙ

අතිපුජ්‍ය මාන්කඩවල සුදස්සන ස්වාමින්වහන්සේ විසින් 2016.06.22 ශ්‍රී සරණංකරාමයේ සිදු කල දේශනාව ඇසුරෙන්.
දේශනාව ශ්‍රවනය කරන්න
http://ift.tt/2cABbaz

දේශනාවේ වීඩියෝ පටය නැරඹීමට
https://www.youtube.com/watch?v=MVF795a15Yw via Facebook Pages http://ift.tt/1GMS4Lf

මොහොතක් නවතින්න.. අප්‍රමාදීව කුසල් දහම් වඩන්නට තරයේ සිතට ගන්න.. තෙරුවන් සරණයි..!!! via Facebook Pages http://ift.tt/1GMS4Lf

කෘතීම කෑම දීලා මිතුරන්ව ඥාතින් ව ලෙඩ කරන්නේ නැතිව, ඔවුන්ගේ මෙළොවත් පරලොවත් සුවපත් කරන්නට ධර්ම දානය ලබා දෙමු.

දහම් පොත් pdf ලෙස -> http://ift.tt/2cr45Nj via Facebook Pages http://ift.tt/1GMS4Lf